Kemal Bahriyeli: Şirket Birleşme ve Devralmaları Kapsamında Görülen Yeniden Yapılandırma Davalarında Tahkim ve Arabuluculuk

14 Mayıs 202014 Mayıs 2020 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

ŞİRKET BİRLEŞME VE DEVRALMALARI KAPSAMINDA GÖRÜLEN YENİDEN YAPILANDIRMA DAVALARINDA TAHKİM VE ARABULUCULUK

Av. Kemal Bahriyeli

GİRİŞ

Ekonomik gelişime bağlı olarak tıpkı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şirketlerin birleşme, bölünme ve tür değiştirme şeklinde görülen yeniden yapılandırma işlemleri ivme kazanmaktadır. Bu çerçevede, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren TTK’da şirket birleşme ve devralma işlemleri ile ilgili kapsamlı hükümler ihdas edilmiştir.

Her hukuki işlem gibi şirket birleşme ve devralmalarının çeşitli etkileri olmakta; birleşme ve devralmalarda, özellikle ortakların haklarına yönelik birtakım kısıtlama veya ihlaller ile karşılaşılmaktadır. Bu bakımdan ortakların haklarının dava yoluyla korunması öngörülmüştür. Bu davalarda tahkim ve zorunlu arabuluculuk kurumlarının rolünün belirlenmesi, yeniden yapılandırma kapsamında haklarının ihlal edildiği iddiasında bulunan ortakların adalete erişim hakları bakımından son derece önemlidir.

Bu çalışmada, söz konusu davalar bakımından tahkim yoluna başvuru ve özellikle dava şartı arabuluculuk nazarında arabuluculuk açısından özellik arz eden durumlar üzerinde durulacaktır. Pekala her bir dava kapsamlı birer monografik çalışmaya konu olabilecek yoğunluktadır. Bu çalışma yalnızca bu davaların tahkime elverişliliği ve arabuluculuk bakımından durumunu ele almayı amaçlamaktadır. Önce kısa da olsa söz konusu davaların konusu ve hukuki niteliği üzerinde durulacaktır. Zira davaların tahkime elverişliliği ve özellikle dava şartı arabuluculuk bakımından arz ettiği özellikler ancak bu davaların konusu ve niteliği ile ilgili yapılacak belirlemelerle netleşebilir. Ardından yine çok genel bir şekilde tahkim ve arabuluculuğa dair önemli noktalara değinilecek ve nihayet yeniden yapılandırma davalarının bu hukuki müesseseler nazarında ayırt edici özellikleri ele alınacaktır.

I. YENİDEN YAPILANDIRMA DAVALARI

A. Genel Olarak

Türk Ticaret Kanunu’nun 134 ila 194. maddeleri arasında birleşme, bölünme ve tür değiştirmeden oluşan yeniden yapılandırma modelleri düzenlemiştir. Her üç yapılandırma modeli için geçerli olmak üzere ortakları koruyucu başvuru mekanizmaları olarak 191. maddede denkleştirme davası (ortaklık paylarının/haklarının korunması davası), 192. maddede özel iptal davası ve 193. maddede özel sorumluluk davası düzenlenmiştir.

Elbette yeniden yapılandırma nedeniyle hakları haleldar olduğu kanaatindeki ortakların, bu davaların dışında genel anlamda şirketler hukukunda ve birleşmeye katılan her şirket tipi için ihdas edilen hükümlerde yer alan talep ve dava hakları da vardır[1]. Fakat kanun koyucu konunun önemine binaen yeniden yapılandırma halleri bakımından özel davalar öngörerek hem işlem sıhhatinin tetkikini hem de ortakların daha etkin başvuru alternatiflerine sahip olmasını arzulamıştır.

Davalardan denkleştirme davası ve özel iptal davası yalnızca ortaklar tarafından devralan şirkete karşı ikame edilebilecek davalardandır. Her ortak, denkleştirme davası kapsamında, ortaklık paylarının ve ortaklık haklarının gereğince korunmamış veya ayrılma karşılığının uygun belirlenmemiş olduğu iddiasıyla yeniden yapılandırma kararının ilanını takip eden iki ay içerisinde, uygun bir denkleştirme akçesinin saptanması için şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Mahkemece verilecek karar, davacı ortak ile aynı hukuki durumda bulunmaları hâlinde, yeniden yapılandırmaya katılan şirketlerin tüm ortakları hakkında da hüküm doğurur. Kural olarak bu davadaki yargılama giderleri devralan şirkete aittir (TTK m. 191/f.3).

Denkleştirme davasında verilen hüküm, yeniden yapılandırma kararının geçerliliğini etkilemez. Özel iptal davası ile denkleştirme davası arasındaki en temel fark budur. Özel iptal davasında, yeniden yapılandırmaya olumsuz oy veren ve bunu tutanağa geçirten ortak, yeniden yapılandırma işleminin iptali için yine iki aylık süre içerisinde mahkemeye başvurabilir. Yeniden yapılandırmada herhangi bir eksik varsa, mahkeme bunun giderilmesi için süre verir. Bu sürede eksiklik ikmal edilmezse, yeniden yapılandırma işleminin iptaline karar verilir.

Kanuna göre, birleşmeye katılan kişiler, kusurları ile ortaklara, şirkete veya alacaklılara bir zarar vermişlerse, bu zararı tazmin etmekle yükümlüdürler. Sorumluluk davası olarak adlandırılan bu davada, diğer iki yeniden yapılandırma davasından farklı olarak; ortaklar dışında şirketlere ve alacaklılara da dava hakkı tanınmıştır (TTK m. 193/1).

B. Denkleştirme Davası

1. Denkleştirme Davasının Konusu ve Niteliği

TTK m. 191 uyarınca yeniden yapılandırmada (birleşme, bölünme veya tür değiştirme) ya ortak paylarının ve haklarının gereğince “korunmamış” veya ayrılma akçesi gereğince “belirlenmemiş” olduğu durumlarda bir denkleştirme akçesinin saptanması mahkemeden istenir[2]. Bu davada, özel iptal davasından farklı olarak, ortaklık ilişkisinin devamlılığı ilkesi uyarınca yapısal dönüşümün iptali değil hakkı ihlal edilen ortağın zararının giderimi esas alınır (TTK m. 191/4).

Ortaklık payının ve haklarının sürekliliği ilkesi uyarınca bir ortağın ortaklık yapısında mevcut olan ortaklık payının, hedef ortaklıkta (birleşmede devralan), bu ortaklığa uyarlanmış değeri, içeriği ve kapsamı ile aynen devamının sağlanması esastır[3]. Tam uyarlamanın mümkün olmadığı hallerde, aynen (pay tahsisi yoluyla denkleştirme) ya da nakten denkleştirme yapılabilir. Eğer ortağın, devralan nezdindeki ortaklığının sona ermesi kabul edilmişse bu durumda da onun lehine “ayrılma akçesi” belirlenir.

Bu doğrultuda denkleştirme davasının konusunu, değişim oranının veya ayrılma akçesinin uygunluğunun hukuki denetimi oluşturmaktadır[4]. TTK m. 191 hükmüne göre yapısal değişiklik kararının ticaret sicil gazetesinde ilanını takip eden iki aylık hak düşürücü süre içerisinde, yapısal değişiklik nedeniyle hakkının ihlal edildiğini iddia eden ortak(lar) gerek ayni gerekse de nakdi denkleştirme talebinde bulunmak üzere mahkemeye başvurabilir[5].

Bu davanın tahkime elverişliliği ve zorunlu arabuluculuk bakımından gösterdiği özelliğin tahlilinde davanın niteliği de önem arz etmektedir. Doktrinde ağırlıklı olarak denkleştirme davasının inşai (yenilik doğuran) bir dava olduğu kabul edilmektedir[6]. Azınlıkta kalan diğer bir görüşe göre ise anılı dava, HMK m. 105’e göre açılmış bir eda davasıdır[7].

Kanaatimizce davanın hukuki niteliği ile ilgili farklı mülahazaların olmasının temel nedeni, dava sonunda talebe göre davacı lehine belirli bir denkleştirme ödemesine hükmedilebilecek olmasıdır[8]. Oysa belirli bir edimin yerine getirilmesine yönelik bir mahkûmiyet kararının münhasıran eda davalarına özgü bir hukuki sonuç olduğu söylenemez. Zira inşai hükmün aynı zamanda bazı edimlere mahkumiyeti içermesi pekâlâ olasıdır[9]. Sırf bu olasılığın vaki olması, davanın hukuki nitelemesini değiştirmez.

Eda davası, davacının davalının bir işi yapması, bir şeyi vermesi veya yapmamaya mahkûm edilmesini isteme hususunda hukuki yararının bulunması halinde açılır[10]. İnşai dava, var olan bir hukuki durumun değiştirilmesi, kaldırılması veya yeni bir hukuki durumun yaratılması taleplerini içerir[11]. Denkleştirme davası ile birleşme sözleşme sözleşmesi ve birleşme kararı ihtiva ettikleri değişim oranları veya ayrılma akçesini düzenleyen hükümler yönünden mahkeme kararı ile yeniden şekillenmektedir[12]. Davanın bu niteliği ve ortaya koyduğu hukuki sonuçlar itibariyle inşai bir dava olduğu açıktır.

TTK m. 191/ f. 2 uyarınca, bu davada verilen mahkeme kararı, davacı ile aynı hukuki durumda bulunmaları hâlinde, birleşmeye, bölünmeye veya tür değiştirmeye katılan şirketlerin tüm ortakları hakkında da hüküm doğurur. Burada, kanun ile kesin hükmün sübjektif sınırları genişletilmiştir[13]. Sarıkaya’ya göre, kararın hukuki etkisinin sadece davacı ortak(lar) için değil aynı durumdaki bütün ortaklar için cari olması; anılı hüküm bir erga omnes etki oluşturduğunu göstermekte ve bu etki davanın inşai bir dava olduğuna dair kanaati pekiştirmektedir[14].

C. Özel İptal Davası

1. Özel İptal Davasının Konusu ve Hukuki Niteliği

Yeniden yapılandırma işlemlerine karşı açılabilecek ikinci dava, özel iptal davasıdır. Anılı işlemler için olumlu oy vermemiş ve bunu tutanağa geçirtmiş olan ortak, kararın ticaret sicilde ilanından itibaren, ilanın gerekmediği hallerde ise tescilden itibaren iki ay içerisinde iptal davası açabilir (TTK m. 192).

İşlemin tamamen iptalinden ayrı olarak işlemlerde herhangi bir eksiklik olduğu iddiasıyla da dava açılabilir. Bu durumda mahkemece verilecek süre içerisinde söz konusu eksiklik giderilmezse mahkeme yeniden yapılandırma kararını iptal eder ve gerekli önlemleri de alır (TTK m 192/f.3).

Özel iptal davasının konusunu, birleşemeye katılan şirketlerin genel kurullarının ya da yönetim organlarının onayladıkları birleşme kararı oluşturur[15]. Dava ile bu kararın geçerliliği denetlenmektedir.

Esasında bu dava, hukuki nitelik itibariyle bir genel kurul kararının iptali davası ile benzerdir. Genel kurul kararlarının iptali davası, inşai (yenilik doğurucu) dava olarak kabul edilir[16]. Bu bağlamda özel iptal davalarının da HMK m.108 anlamında inşai davalardan olduğu açıktır. Her ne kadar HMK 108/3’te kanunda aksine hüküm olmadıkça inşai kararlar, geçmişe etkili değildir hükmü bulunsa da genel iptal davalarının da özel iptal davasının da geçmişe etkili olduğu hususunda tereddüt yoktur[17].

D. Sorumluluk Davaları

1. Sorumluluk Davasının Konusu ve Hukuki Niteliği

Yeniden yapılandırma işlemlerine katılmış herkes, kusurları ile şirkete, ortaklara ve alacaklılara verdikleri zararlardan sorumludur. Bir kusur sorumluluğu olarak belirlenmiş bu davada, diğer davalardan farklı olarak yeniden yapılandırmadan etkilenen şirketlere ve alacaklılara da dava açma imkânı verilmiştir.

6102 sayılı TTK’nın ilk şeklinde, 193. maddenin 2. fıkrasındaki, yeniden yapılandırma işlemlerini denetlemiş kişilerin; şirketler, münferit ortaklar ve alacaklılara karşı kusurları ile verdikleri zararlardan sorumlu olduğuna dair hüküm, 26.6.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanun ile ilga edilmiştir. Aslında bu, yeniden yapılandırma kapsamında TTK 148’de “işlem denetçisi raporu” zorunluluğu öngören hükmün ilga edilmesinin doğal sonucudur[18].

Bu davanın konusu, zarar gören şirket, ortaklar veya alacaklıların zararını giderecek tazminatın alınmasıdır[19]. Hiç şüphesiz sorumluluk davası, zarar tazminine yönelik bir eda davasıdır. Tazminat alacağı bölünebilir olduğundan kısmi eda davası; çoğu zaman da belirlenebilir olamayacağından belirsiz alacak davasına konu edilebilir[20].

II. YENİDEN YAPILANDIRMA DAVALARINDA TAHKİME ELVERİŞLİLİK

A. Genel Olarak Tahkim

Tahkim yargılaması, tarafların anlaşarak devlet mahkemelerine başvurulmadan daha hızlı ve iradi bir çözüm yolu arayışından ileri gelmektedir. Hiç şüphesiz tahkim de esas itibariyle bir yargılama faaliyetidir[21]. Tahkim yargılaması, uyuşmazlığın daha süratli, gizlilik içerisinde ve nispeten daha uygun maliyetlerle çözülmesi amacıyla başvurulan bir hukuki mekanizmadır.

Tahkime başvuru için bir tahkim anlaşmasının varlığı şarttır. Tahkim anlaşması, uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümleneceği hususunda tarafların irade açıklamalarını gösteren sözleşme şeklinde yapılabilir[22]. İrade açıklaması, bağımsız bir anlaşma şeklinde ya da hukuki ilişkiye dair esas sözleşmeye konulacak bir tahkim klozu ile somutlaşabilir[23]. Her ne kadar HMK’da düzenlenmese de Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 6. maddesinde düzenlendiği şekliyle, hakem yargılamasının ancak tahkim anlaşmasının tarafları açısından geçerli ve bağlayıcı olacağı sabittir.

Mahkeme tarafından geçerli bir tahkim sözleşmesinin olup olmadığı HMK m. 412[24] kapsamında incelecek ve karar ona göre verilecektir. Sözleşmesel ve sözleşme dışı ilişki de geçerli bir tahkim sözleşmesine vücut verebilecektir (HMK m. 412/1). Ayrıca yukarıda da belirttiğimiz üzere, tahkim sözleşmesi, esas sözleşmenin bir parçası olarak yapılabileceği gibi, esas sözleşmeden bağımsız bir kloz öngörülmesi ile de yapılabilir (HMK m. 412/2). Tahkim sözleşmesi yazılı olmalıdır (HMK m. 412/3). Bunun yanında, tahkim sözleşmesi esas sözleşmeden bağımsızdır. Bu nedenle esas sözleşmenin geçersiz olduğu hallerde, tahkim anlaşması bu geçersizlikten etkilenmeyecektir[25].

HMK m. 410’da “Tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkeme tahkim yeri bölge adliye mahkemesidir. Tahkim yeri belirlenmemiş ise görevli ve yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, oturduğu yer veya işyeri bölge adliye mahkemesidir.” şeklinde açıklanmıştı. Mahkemenin bölge adliye mahkemesi olması ve bölge adliye mahkemelerinin henüz faaliyete geçmediği dönemde hangi mahkemenin görevli olacağı çeşitli tartışmalara neden olmuştur[26]. Diğer yandan 6545 sayılı Kanun m. 45/3-(4) hükmü ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun m. 5 hükmünde yapılan değişiklikle bu mahkemelerin bölge adliye mahkemeleri değil, asliye ticaret mahkemeleri olacağı düzenlenmişti. Fakat 28/2/2018 tarihli 7101 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle HMK 410, “Tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkeme, konusuna göre tahkim yeri asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesidir. Tahkim yeri belirlenmemiş ise görevli mahkeme, konusuna göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesi, yetkili mahkeme ise davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, oturduğu yer veya işyeri mahkemesidir” şeklini almıştır. Dolayısıyla icra şerhini verecek mahkeme, tahkimin niteliğine göre ya asliye hukuk ya da asliye ticaret mahkemesi olacaktır.

B. Şirketler Hukuku İhtilaflarının Tahkime Elverişliliği

Şirketler hukukuna dair meselelerin tahkime elverişliliği bahsinde, tahkime konu edilecek uyuşmazlığın korporatif (tüzel kişilikle ilgili) karakterde olup olmadığına göre ayrım yapılmaktadır. Genel olarak bu ayrım, uyuşmazlığın şirketin iç işleyişi ve şirket tüzel kişiliği ile pay sahibi arasında mı yoksa pay sahiplerinin kendi aralarında mı gelişip gelişmediği ile alakalıdır[27].

Şirket tüzel kişiliği ile pay sahipleri arasındaki uyuşmazlıkların tahkime elverişliliği bahsinde tartışma büyük oranda şirket esas sözleşmesine bir tahkim şartının konulup konulamayacağı ve bu mümkün görülürse tahkim şartının özellikle yeni pay sahiplerine teşmil edip etmeyeceği noktasında toplanmaktadır. Doktrinde bunun en azından teorik düzlemde mümkün olduğu; özellikle Kıta Avrupa’da halka kapalı şirket tipleri bakımından geçerli kabul edildiği belirtilmekte ve fakat Yargıtay’ın en azından şimdilik bunu kabul etmeme eğiliminde olduğu belirtilmektedir[28].

Pay sahiplerinin kendi aralarında birtakım hak ve yükümlülükler öngören sözleşmeler yapmaları mümkündür. Bu tür hukuki ilişkiler, korporatif düzlem dışında kalan işlemlerdir. Niteliği itibariyle bu “hissedarlar sözleşmesi”ne (yan sözleşmeler olarak adlandırıldıkları da görülmektedir)[29] konu olabilecek hükümlerin esas sözleşmeye konulmasının, bunların “gerçek esas sözleşme hükmü” olarak yorumlanmasına gerekçe oluşturmayacağı vurgulanmaktadır[30] [31]. Bu çerçevede, hissedarlar sözleşmesi, içerdikleri hükümlere göre sürekli borç ilişkisi içeren tipik borçlar hukuku sözleşmesi olabileceği gibi, adi şirket boyutlu hükümler hıfzetmesi halinde, şirketler hukukunun adi şirket hükümlerine tabi bir yapıya da haiz olabilir[32]. Hissedarlar sözleşmesinin tarafları, her ne kadar birbirleri bakımından birtakım hak ve yükümlülükler belirleyip bunlara riayet edeceklerini taahhüt etseler de temelde şirketin işleyişine dair birtakım esaslar ortaya koymak istemektedirler. Bu kapsamda, şirket bakımından hissedarlar sözleşmesinin bağlayıcı olup olmadığı önem kazanmaktadır.

Yargıtay yakın tarihli bir kararında, hissedarlar sözleşmesinin şirket tarafından bağlayıcı olması için şirketin de bu sözleşmeye taraf olması gerektiğini belirtmiştir. Karara konu olayda hissedarlar sözleşmesi ile olağanüstü genel kurul çağrısının ancak oybirliği ile yapılabileceği kararlaştırılmış; buna aykırı olarak yapılan genel kurulun iptali için dava açılmış; diğer iptal sebeplerinin yanı sıra hissedarlar sözleşmesine aykırılığa da bir iptal sebebi olarak dayanılmıştır. Yargıtay, şirketin de taraf olması durumunda hissedarlar sözleşmesinin şirket bakımından bağlayıcı olabileceğini aksi halde genel kurul kararının iptali talebinde bu sözleşmeye aykırılığa dayanılamayacağını belirtmiştir[33].

Gerek milli gerekse de milletlerarası tahkime konu olabilecek uyuşmazlıklar bakımından aranan şart, uyuşmazlığın iki tarafın iradesine tabi olmasıdır (HMK m. 408/f. 1, MTK m. 1/f. 4). Bu kapsamda hissedarlar sözleşmesinin iki tarafın iradesine tabi diğer tüm sözleşmelerden doğan ihtilaflar gibi tahkime elverişli olduğu kabul edilmektedir[34]. Kuşkusuz, hissedarlar sözleşmesinde tahkim kaydı, bu sözleşmeye taraf olmayan şirket tüzel kişiliğini bağlamayacak ve tahkim yargılaması sonunda verilen hakem kararları şirketler hukuki düzeni (korporatif düzlem) açısından herhangi bir sonuç doğurmayacaktır[35]. Özellikle pay satım sözleşmeleri gibi hissedarlar sözleşmesine şirketin taraf yapılması uygulamada sıkça görülmektedir. Bu durumda dahi esasında şirketin bu sözleşmeye taraf olması “bağlayıcı olmayan bir niyet açıklaması” olarak değerlendirilmekte; böylece anılı satım sözleşmelerindeki tahkim kayıtlarının şirket bakımından bağlayıcılığı bulunmadığı ifade edilmektedir[36].

Sonuç olarak korporatif düzlemde cereyan eden uyuşmazlıkların en azından halihazırdaki uygulama nazarında tahkime elverişsiz kabul edildiği buna mukabil her iki tarafın iradesine tabi olan hissedarlar sözleşmesinden kaynaklı uyuşmazlıklar bakımından tahkim şartının öngörülebileceği söylenebilir. Bir uyuşmazlığın tahkimde çözülebilmesi için; tahkime elverişli bir uyuşmazlık hakkında -HMK m. 408/f. 1 ve MTK m. 1/f. 4 her iki tarafın iradesine tabi olma, elverişliliğin bir unsurudur[37]– taraflar arasında tahkim anlaşmasının bulunması gerekmektedir.

1. Denkleştirme Davalarının Tahkime Elverişliliği

Denkleştirme davası, korporatif düzlem içerisinde yer alan davalardandır. TTK m. 192/f.2 hükmünde işaret edilen davanın erga onmes etkisi yani kararın davada yer almayan ortaklara da etki edeceğinin kabul edilmesi bu korporatif düzlem savını pekiştirmektedir.

Bu çerçeveden bakıldığında, davanın korporatif karakterinin tahkime elverişliliğe engel olduğu en azından halihazırdaki uygulama nazariyesinden durumun böyle olduğu söylenebilir. Buna ilaveten denkleştirme davasının iki tarafın iradelerine tabi olmayan uyuşmazlıklardan olduğu bu yönüyle de tahkime elverişsiz kabul edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır[38].

Birleşme sözleşmesine bir tahkim şartı konulması ve bunun devrolunan ve devralan şirket genel kurullarında onaylanması da bu tahkime elverişsizlik kanaatini değiştirmeyeceği açıktır. Zira her şeyden önce ortaklar ve intifa senedi sahipleri bu sözleşmeye taraf olmadığından ortada geçerli bir tahkim anlaşmasından bahsetme imkânı yoktur[39]. Bu nedenlerle denkleştirme davaları bakımın tahkim yoluna başvurmanın imkânsız olduğu açıktır.

Buna ilaveten davanın inşai niteliği ile TTK m. 191/f.2 uyarınca kararın tüm ortaklara teşmiline dair erga omnes etkisi nazara alındığında; tıpkı kabul ve sulhün imkânsız olması gibi tahkime başvurunun da imkânsız olduğu belirtilmektedir[40]. Gerçekten HMK m. 308/f.2’de ve m. 313/f.2’de tarafların ancak üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri uyuşmazlıklar bakımından kabul ve sulhe yetkili oldukları vurgulanmıştır. Böylece denkleştirme davasının kabul ve sulhe ve de tahkime elverişsiz olduğu kabul edilmektedir.

2. Özel İptal Davalarının Tahkime Elverişliliği

Özel iptal davasında, birleşmeye katılan şirketlerin genel kurullarında verdikleri “birleşme kararı”nın hukuki denetimi yapılmaktadır. Bu bakımdan genel kurul kararlarının iptali davalarının tahkime elverişliliğine dair yapılan değerlendirmeler bu davalar bakımından da aydınlatıcı olacaktır.

Şirket organlarının kararlarına yönelik iptal davalarının tahkime elverişliliği doktrinde sıkça tartışılan hususlardandır. Ayoğlu genel kurul kararının iptali davalarının HMK m. 408 ve MTK m.1/f.4 bağlamında her iki tarafın iradesine tabi uyuşmazlıklardan olduğunu, davalar bakımından sulh ve feragatin mümkün olduğunu bu kapsamda tahkime elverişli olduğunu söylemektedir[41]. Yazar, anılı uyuşmazlıklar bakımından ad hoc tahkim yerine kurumsal tahkimin tercih edilmesinin, uzman bir hakem heyetinin huzurunda uyuşmazlığın hallini sağlayacağından somut olay adaletine daha uygun olacağını düşünmektedir[42].

Genel kurul kararlarının iptalinin tahkime elverişliliğine dair doktrindeki birçok müspet görüşe rağmen Yargıtay’ın aksi kanaat olduğunu belirtmeliyiz[43]. Nitekim Yargıtay yakın tarihli bir kararında, “hakem kararında davalının talebinin, genel kurul kararının iptalini gerektiren kar payı istemine ilişkin olup, şirketin ana sözleşmesinde yer alan tahkim şartının bu tür uyuşmazlık açısından geçersiz olduğu, 6100 Sayılı HMK’ nın 439/2-a maddesi uyarınca uyuşmazlığın tahkime elverişli olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, hakem kararının iptaline” karar veren Bölge Adliye Mahkemesi kararını onamıştır[44].

Doktrinde birleşme kararının iptali ile devralan şirketin terkini veya devrolan şirketin yeniden tescilinin gündeme geleceği belirtilerek; şirketlerin feshine özellikle anonim şirketin feshine dair TTK m. 531 hükmünün tahkime elverişliliğine bakılması gerektiği ifade edilmektedir[45]. TTK m. 531, “Haklı sebeplerin varlığında, sermayenin en az onda birini ve halka açık şirketlerde yirmide birini temsil eden payların sahipleri, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden şirketin feshine karar verilmesini isteyebilirler. Mahkeme, fesih yerine, davacı pay sahiplerine, paylarının karar tarihine en yakın tarihteki gerçek değerlerinin ödenip davacı pay sahiplerinin şirketten çıkarılmalarına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme karar verebilir” şeklindedir. Maddede anılı haklı sebeplerle fesih, sürekli borç ilişkilerinde Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinde tarif edilen dürüstlük kuralından kaynaklı olağanüstü fesih hakkını ifade etmektedir[46]. Şahin’e göre, esas sözleşmeye pay sahiplerine mahkemeye gitmek ya da tahkime başvurmak şeklinde seçimlik hakkı bulunduğuna dair hüküm konulması mümkündür zira TTK m. 531 fesih dışı alternatif diğer kararları verme hususunda münhasıran mahkemeleri yetkilendirmiştir[47].

Bu görüşün iki yön itibariyle sorunlu olduğunu düşünmekteyiz. Birincisi tahkim iradesinin açık ve kesin olması bir zarurettir[48]. Tahkimin bir seçimlik hak olarak sunulması, açıklık ve kesinliğin sağlanmasını sorunlu hale getirir. İkincisi ise görüşün kendi içerisinde bir tutarlılık sorunu yaşadığı açıktır; zira hakemlerin şirketi feshetme yetkisi bulunduğunu ve fakat feshin yerine alternatif çözümlere karar veremeyeceklerini söylemek açık bir çelişkidir. Anılı hüküm gibi birçok kanun hükmü elbette öncelikle mahkemelerin verebilecekleri kararların istikametini aşağı yukarı işaret etmektedir. Sırf TTK m. 531 hükmünün ikinci cümlesine “mahkeme” kelimesi ile başlanmış olması, o cümlede bahsedilen kararların münhasıran mahkemece verilebileceği ve fakat öncesinde zikredilen ve daha büyük hukuki sonuçları bulunan feshe hakemlerce takdir edilebileceği sonucuna ulaştırmamalıdır. Eğer fesih davasının tahkime elverişli olduğu düşünülmekte ise feshe karar verebilecek hakemlerin elbette fesihten daha az hukuki sonuçları olacağı kesin olan alternatif kararlara da müracaat edebilme imkânı olduğu kabul edilmelidir. Hatta bu yönü nazara alındığında hakemlerin feshe değil ama alternatif diğer kararlara hükmedilmesine imkân tanıyan değerlendirmeler yapılabileceğini düşünmekteyiz.

Son tahlilde Yargıtay’ın tıpkı genel kurul kararlarının iptalinde olduğu gibi fesih davaları bakımından da tahkime elverişsizlik yönünde kararlar vermeye devam ettiğini görmekteyiz[49].

Tüm bu belirlemelere göre en azından halihazırdaki uygulamayı nazara alarak özel iptal davasının da tahkime elverişsiz kabul edilmesi gerektiğini söyleyebilir. Yine de özellikle Kıta Avrupası hukukunda halka kapalı anonim şirketler yönünden esas sözleşmeye tahkim klozu konulmasına yönelik müspet eğilimin[50] ülkemiz bakımından da tartışılmaya devam edeceğini ve uzun vadede aksi yönde bir eğilimin gelişebileceğini söyleyebiliriz.

3. Sorumluluk Davalarının Tahkime Elverişliliği

Sorumluluk davası, yeniden yapılandırma işlemlerine katılmış bütün kişilerin şirketlere, ortaklara ve alacaklılara karşı kusurlarıyla verdikleri zararların tazmini amaçlayan bir eda davasıdır. Şirketin zararından bağımsız olarak ortakların zararının tazmini şeklinde doğrudan ileri sürülebileceği gibi (doğrudan zarar) ortaklar şirketin uğradığı zararın giderilerek şirkete ödeme yapılmasını da talep edebilirler (dolaylı zarar)[51].

İster doğrudan isterse de dolaylı tazmin talebine havi olsun, sorumluluk davalarının HMK m. 408 ve MTK m. 1/f.4 hükümlerinde işaret edilen iki taraf iradesine tabi olma şartlarını taşıdığı sabit olduğundan; davanın tahkime elverişli olduğu tartışmasızdır[52]. Yine de tahkim anlaşmasına taraf olma kriteri bağlamında gerek doğrudan gerekse de dolaylı zarar talepleri bakımından birtakım sorunlar vardır. Örneğin birleşme sözleşmesine bir tahkim şartı konulduğundan bu sözleşmenin tarafları şirketler olacağından sözleşmeye göre üçüncü kişi konumunda bulunan ortak ve yöneticilerin bu sözleşme ile bağlı olup olmadıklarının daha doğrusu tahkim şartının bu kişilere teşmil edip etmeyeceği tartışmalıdır. Bu sorun ile ilgili olarak, tahkim şartına bağlı olma iradelerini fiil ve davranışları ile tereddütsüz bir şekilde ortaya koymaları şartıyla sözleşmeye taraf olmayan ortak ve yöneticilere tahkim şartının teşmil edilebileceği değerlendirilmektedir[53]. Bu noktada anılı hükümde zikredilen kişilerden ayrıca ve açıkça birleşme sözleşmesindeki tahkim şartını kabul ettiklerine dair yazılı beyanlarının alınması düşünülebilir. Nitekim benzer çözüm, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk davaları bakımından gündeme getirilmiştir[54]. Böyle bir yazılı beyanın alınmadığı hallerde tazminat talep edenlerin öncelikle sorumluların tahkim şartını onayladıklarını gösterir fiil ve davranışlarının bulunduğunu ispatlamaları gerekir. Bunun pratikte oldukça zor olduğu açıktır.

III. YENİDEN YAPILANDIRMA DAVALARINDA ZORUNLU ARABULUCULUK

A. Genel Olarak Arabuluculuk ve Yasal Düzenleme

Arabuluculuk, yargısal bir işlevi bulunmayan ve esaslı unsuru tarafsızlık ilkesi olan [55] menfaat temelli[56] bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabuluculuk kurumu, 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle hukuk uyuşmazlıkları için yasal bir altyapıya kavuşmuştur.

12/10/2017 tarihli ve 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile iş akdinden kaynaklık birçok uyuşmazlık, dava şartı olarak zorunlu arabuluculuğa tabi kılınmıştır. İMK, HUAK’ta çok önemli değişiklikler yapmıştır. Dava şartı olarak arabuluculuğa başvurma zorunluluğu, ilk kez İMK ile mevzuatımıza girmiştir.

7155 sayılı Abonelik Sözleşmelerinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanunun 20. maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) eklenen 5/A maddesi uyarınca 1.1.2019 tarihi itibarıyla TTK’nin 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuş olması dava şartı olarak kabul edilmiştir. Gerek İMK gerekse de TTK m. 5/A düzenlemesi ile mahkemelerin iş yükünün önemli bir kısmını oluşturan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır.

TTK m. 5/A düzenlemesine göre, dava şartı arabuluculuğa tabi olma bakımından iki kriterin bir arada bulunması gerekmektedir. Birinci kriter davanın ticari dava olmasıdır. İkinci kriter ise bu ticari davanın konusu, bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri olmalıdır. Bu çerçeveden bakıldığında, TTK düzenlenen tüm husus ve davalar ticari dava olarak nitelenmekte; yeniden yapılandırma davaları TTK’da düzenlendiğinden, mutlak ticari dava sayılmaktadır[57]. Bu durumda yeniden yapılandırma davalarının zorunlu arabuluculuğa tabi olması bakımından birinci kriter olan “ticari dava” olma kriteri tespit edilmiş olmakla; ikinci kriter olan dava konusunun bir miktar para ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine havi olup olmadığı bakımından değerlendirme yapılmalıdır.

B. Denkleştirme Davalarında Arabuluculuk

Denkleştirme davasının konusunu, değişim oranının veya ayrılma akçesinin uygunluğunun hukuki denetimi oluşturmaktadır. Dava inşai davalardan olup; nakdi bir denkleştirme talebinde bulunmak suretiyle devralan şirketin bir edaya mahkûm edilmesi de mümkündür. Böyle bir eda mahkumiyetinin davanın hukuki niteliğini değiştirmeyeceği; davanın inşai niteliğinin devam ettiği yukarıda izah edilmiştir.

Davanın mutlak ticari dava niteliğinde olduğunda şüphe yoktur. Dava kapsamında, nakdi bir denkleştirme talebinde bulunulabileceği; bu kapsamda dava şartı arabuluculuğa tabi olma bakımından ikinci kriter olan “bir miktar para ödenmesine yönelik alacak ve tazminat talebi”ne havi kabul edilebileceği açıktır.

Esasında zorunlu arabuluculuk kapsamında yapılan düzenlemeler gerek düzenlemelerin yapılışında takip edilen yöntem gerekse de düzenlemelerin uygulamada neden olduğu tereddüt ve karmaşa nedeniyle sıkça tenkit edilmektedir. Zorunlu arabuluculuğun hak arama hürriyeti ve adalete erişim hakkı bakımından sorunlu uygulamalara neden olacağına dair endişeler sıkça dile getirilmektedir[58]. Özellikle ticari uyuşmazlıklar bakımından zorunlu arabuluculuğun kapsamının kanunu da aşan bir yaklaşımla alabildiği geniş tutulmaya çalışıldığı gözlemlenmektedir[59]. Üç dereceli yargı düzeninden kaynaklı içtihat birliği sorunu da eklenince halihazırda hangi ticari davaların zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu hususunda kanaat bildirmek zorlaşmaktadır.

Bu genel tespitten hareketle denkleştirme davalarının zorunlu arabuluculuğa tabi olup olmadığı hususunun uzunca bir süre daha tartışılabileceğini öngörmek mümkündür. Sarıkaya’ya göre, denkleştirme davaları nakdi denkleştirme talebine havi olsalar bile, “tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği iş ve işlemlerden olma” özelliğine haiz olmadığından arabuluculuğa tabi değildir[60]. Gerçekten HUAK m. 1/f.2 hükmünde “Bu Kanun, yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklar da dahil olmak üzere, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde uygulanır” denilmektedir. Bu hükmün gerek ihtiyari gerekse de zorunlu arabuluculuk bakımından nazara alınması gerektiği hususunda şüphe yoktur. Zira zorunlu arabuluculuğun esasları da yine HUAK m. 18/A hükmünde düzenlenmiştir.

Burada ayrılma karşılığı (akçesi) verilerek ortaklığı sona erdirilen ortaklar bakımından durumun farklı bir hal aldığı düşünülebilir. Doktrinde “arabuluculuğa elverişli uyuşmazlıklar” bahsinde, “tarafların kendi iradeleriyle mahkeme başvurmaksızın ortaya çıkarabilecekleri her türlü sonucu, arabulucunun önünde de gerçekleştirmelerinin mümkün olduğu” bu bağlamda taşınmazın aynından kaynaklı uyuşmazlıkların dahi arabuluculuğa elverişli olduğu ifade edilmektedir[61]. Özellikle ayrılma akçesi talebinin yetersiz belirlendiği iddiasını içeren denkleştirme uyuşmazlıklarının diğerlerinden farklı ele alınması imkân dahilindedir.

Bunun yanı sıra Sarıkaya herhangi bir ortağın açtığı denkleştirme davasında saptanan denkleştirme tutarının istenmesine dair başka bir ortakça açılacak davanın zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu kanaatindedir[62]. Bu görüşe katılmadığımızı ifade etmeliyiz. Zira denkleştirme akçesi talebini içeren davanın ilk defa mı yoksa ilk dava emsal gösterilecek başka bir ortakça açılan ikinci bir dava olarak mı açıldığına dair ayrım yapılması uygun değildir. Eğer bu ayrım yapılacaksa, her ikisi de TTK m. 191’den kaynaklanan bir denkleştirme davası olacağı açık olduğundan ya ikisi de zorunlu arabuluculuğa tabi olmalı ya da ikisi de bu kurumdan vareste tutulmalıdır. Bu noktada, biz bu davanın her iki halinin de zorunlu arabuluculuğa tabi olmayacağını değerlendirmekteyiz. Ancak uygulamadaki genel eğilim nazara alındığında, nakdi denkleştirme taleplerine müteallik davalar bakımından davanın zorunlu arabuluculuğa tabi olduğuna dair dava şartı yokluğu nedeniyle ret kararları görmek şaşırtıcı olmayacaktır.[63] Yine de konuya dair fikir verebilecek herhangi bir yargı kararının henüz bulunmadığını, yargı kararlarının ve bu konu özelinde yapılacak monografik çalışmaların artmasıyla beraber konunun biraz daha berraklaşabileceğini ifade etmeliyiz.

C. Özel İptal Davasında Arabuluculuk

Özel iptal davasında, birleşmeye katılan şirketlerin genel kurullarında verdikleri “birleşme kararı”nın hukuki denetimi yapılmaktadır. Bu kapsamda, davanın kabulüne karar verildiğinde birleşme işlemi ortadan kalkacak; devrolunan şirketin yeniden sicile tescili, devralan şirketin ise terkini gündeme gelecektir.

Bu çerçeveden bakıldığında, özel iptal davaları, TTK m. 5/A’da sayılı ticari davalardan olsa da zorunlu arabuluculuk bakımından gerekli ikinci kriter olan dava konusunun para ödenmesine yönelik alacak ya da tazminat talebi olması şartını karşılamadığı açıktır[64].

Yine özel iptal davalarının HUAK m. 1/f.2 anlamında tarafların serbestçe tasarruf edebilecekleri işlerden sayılmadığını da tartışmasızdır. Zira iptal talebi, sonucu itibariyle tüm ortakları ve yeniden yapılandırmaya konu tüm şirketleri doğrudan ilgilendirmekte ve herkesin statüsünde değişikliğe neden olmaktadır.

D. Sorumluluk Davalarında Arabuluculuk

Sorumluluk davası, yeniden yapılandırma işlemlerine katılmış bütün kişilerin şirketlere, ortaklara ve alacaklılara karşı kusurlarıyla verdikleri zararların tazmini amaçlayan bir eda davasıdır. Şirketin zararından bağımsız olarak ortakların kendi zararının tazmini şeklinde doğrudan talepte bulunması mümkün olduğu gibi (doğrudan zarar) şirketin uğradığı zararın giderilerek şirkete ödeme yapılmasını da talep edilebilir (dolaylı zarar).

Davanın bu niteliği nazara alındığında, davanın konusunun bir miktar paranın ödenmesi olan tazminat olduğu açıktır. Bu kapsamda, anılı dava ister doğrudan zararın tazmini isterse de dolaylı zararın tazmini için açılmış olsun dava şartı olan zorunlu arabuluculuğa tabidir[65].

E. Yeniden Yapılandırma Davalarında Arabuluculuk ve Tahkim Süreçlerinin Birbirlerine Etkisi ve Davaların Med-Arb (Arabuluculuk -Tahkim Yolu) Yoluna Başvurularak Çözülebilmesi

Birçok uyuşmazlık gibi şirketler hukuku uyuşmazlıklarının da alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile çözülmesine yönelik olumlu yaklaşımlar gün geçtikçe ivme kazanmaktadır. Arabuluculuk başta olmak üzere alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri yasal altyapıya kavuşmakta; bu konulara dair monografik çalışma sayısı da geçmişe nazaran artmaya devam etmektedir.

Özellikle Kıta Avrupası’nda halka kapalı şirket tipleri bakımından korporatif düzlemde cereyan eden uyuşmazlıkların halli için bile tahkime başvuru yolunun açık olduğu vurgulanmaktadır[66]. Halihazırda ülkemiz bakımından en azından uygulama nazarında bu denli keskin bir belirleme yapmak mümkün olmasa da inceleme konumuz olan yeniden yapılandırma davalarının alternatif uyuşmazlık yöntemleri ile çözülmesi hususunda tartışmaların devam ettiği ortadadır. Bu bağlamda, yeniden yapılandırma davaları bakımından alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ele alınırken, bu yolların birbirleri ile etkileşimi üzerinde de kısaca durmak gerekmektedir.

HUAK’ın 18/A maddesinin on sekizinci fıkrasına göre, özel Kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurmanın zorunlu olduğu durumlar ya da tahkim sözleşmesinin bulunduğu hallerde dava şartı olarak arabuluculuğa dair hükümler uygulanmaz. Buna göre, taraflar arasındaki sözleşmede tahkim şartı varsa veya müstakil bir tahkim sözleşmesi bulunuyorsa, hakemler önünde dava açmadan önce arabuluculuğa başvuru zorunluluğu yoktur[67].

Kategorik olarak yeniden yapılandırma davalarından sorumluluk davalarının tahkime elverişli olduğu yukarıda belirtilmişti. Bu kapsamda bu davalar bakımından bir tahkim anlaşması yapılmış ise zorunlu bir arabuluculuk sürecinden bahsedilemeyecektir. Bu uyuşmazlığın halli için tahkim yoluna başvurulması gerekmektedir.

Uyuşmazlığın sıralı olarak önce arabuluculuk sonra tahkim yöntemiyle veya her iki yöntemin bir arada yürütülmesiyle ya da bu iki yöntemin çeşitli başka kombinasyonlarla kullanılarak çözülmesi, mediation (arabuluculuk) ve arbitration (tahkim) ifadelerinden türetilmiş Med-Arb kavramı ile ifade edilir.[68] Bu yönteme başvurulabilmesi için, tarafların, bu konuda ayrı bir sözleşme yapmaları ya da mevcut sözleşmeye bu yönde bir kayıt koymaları gerekmektedir[69].

Med-Arb, özellikle zorunlu arabuluculuğun kapsamının genişletilmesinden sonra ülkemizde de sıkça ele alınan yöntemlerden birisi haline gelmiştir. Hakemler, arabuluculuğun tüketilmesinin tahkim anlaşmasının hüküm ve sonuç doğurmasının zorunlu bir ön şartı olduğuna karar verirlerse tarafların tahkim yoluna başvurmadan önce arabulucuya başvurmaları gerekir[70]. Zorunlu arabuluculuk yolu tüketildikten sonra veya ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurduktan sonra Med-Arb kapsamında hakem yargılaması süreci başlatılabilir.

Yöntem prensip olarak, önce arabuluculuk sürecinin işletilmesi ve fakat buradan istenen neticenin alınmaması halinde uyuşmazlığa çözüm arayışına tahkim ile devam edilmesini içerir[71]. Türkiye’deki kurumsal tahkim yerlerinden birisi olan, İstanbul Tahkim Merkezi tarafından 15.11.2019 tarihinde ilan edilen “İstanbul tahkim Merkezi Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb) Kuralları”nda da önce arabuluculuk yolunun tüketilmesi akabinde tahkim yoluna başvurulması esası benimsenmiştir[72].

Denkleştirme ve özel iptal davalarının Med-Arb yönteminde çözülmesi mümkün değildir. Zira her iki dava da yukarıda detaylıca belirtildiği üzere tahkime elverişli değildir. Yeniden yapılandırma davalarından sorumluluk davasının tahkime elverişli olduğu ve bu dava bakımından arabuluculuğa başvurunun zorunlu olduğu açıktır. Bu dava bakımından Med-Arb yöntemi ile uyuşmazlığın halli mümkündür. Bu durumda, HUAK m. 5 hükmündeki sınırlamalar geçerli olacaktır. Buna göre, taraflar, arabulucu veya arabuluculuğa katılanlar da dâhil üçüncü bir kişi, uyuşmazlıkla ilgili olarak hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, HUAK m. 5’de sayılan beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremez ve bunlar hakkında tanıklık yapamaz[73]. Bu belge ve beyanların açıklanması mahkeme, hakem veya herhangi bir idari makam tarafından istenemez. Bu beyan veya belgeler, delil olarak sunulmuş olsa dahi hükme esas alınamaz. Ancak, söz konusu bilgiler bir kanun hükmü tarafından emredildiği veya arabuluculuk süreci sonunda varılan anlaşmanın uygulanması ve icrası için gerekli olduğu ölçüde açıklanabilir.

SONUÇ

Yeniden yapılandırma (birleşme, bölünme ve tür değiştirme) işlemlerinde haklarının ihlal edildiğini iddia edenlerin korunmasına yönelik davalar TTK m. 191 ila m. 193 arasında sıralanmıştır. Bu kapsamda ortakların 191. maddede düzenlenen denkleştirme davası (ortaklık paylarının ve ortaklık haklarının incelenmesi) ve 192. maddede düzenlenen özel iptal davasını açma imkânı vardır. TTK m. 193 kapsamında hem ortakların hem de birleşmeye katılan şirketler ile alacaklıların, birleşmeye katılan kişilerin kusurlarıyla verdikleri zararların tazminin talep etme hakları söz konusudur.

Bir uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözülebilmesi için iki şartın bir arada bulunması gerekmektedir. Öncelikle uyuşmazlık, her iki tarafın iradesine tabi (HMK m. 408/f. 1, MTK m. 1/f. 4) iş ve işlemlerden olmalıdır. Bunun yanı sıra, tarafların uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözülmesi hususunda anlaşmış olmaları gerekir. Bu çerçeveden bakıldığında, yeniden yapılandırma davalarından denkleştirme davası ile özel iptal davasının tahkime elverişli olmadığı anlaşılmaktadır. Korporatif düzlem kapsamında kalan bu davalar, her iki tarafın iradesine tabi olmayan, dava sonucunun ergo omnes etki ile diğer ortaklara da sirayet ettiği böylece bir tahkim sözleşmesine konu olamayacak nitelikte davalardır.

Doktrinde, özel iptal davasının tahkime elverişliliği ile ilgili olarak genel kurul kararlarının iptali ve anonim şirketlerin haklı nedenlerle feshi davasının tahkime elverişliliği hakkında yapılan mülahazaları referans alan değerlendirmeler yapılmıştır. Bu davaların tahkime elverişliliği ile ilgili müspet değerlendirmeler artmaya devam etse de halihazırda uygulamada halen devlet mahkemelerinin bu davalar bakımından münhasıran yetkili ve görevli sayıldığı görülmektedir. Bu bağlamda özel iptal davaları bakımından tahkime elverişsizlik yönünden yapılan değerlendirmelerin yakın zamanda değişme ihtimali görülmemektedir. Yine de genel kurul kararlarının denetiminin alternatif uyuşmazlık çözüm yolları ile mümkün görüleceği bir yapısal değişim pekâlâ özel iptal davaları bakımından da sonuç doğuracaktır.

Sorumluluk davalarının tahkime elverişliliği bakımından taraf iradelerine tabi olma kriterinin sağlandığı şüphesizdir. Fakat burada da tahkime başvurunun olmazsa olmaz şartlarından tahkim anlaşmasının mevcudiyeti sorunu vardır. Birleşme sözleşmesine yazılacak genel bir tahkim şartının bu sözleşmeye taraf olmayan ve fakat bu sözleşmeye dayalı birleşme kararını oylayan ortaklara ya da sorumluluk davasının olası taraflarına teşmil edip etmeyeceği tartışmalıdır. Bu davalar özelinde tahkim yolunun kullanılması ortaklar ve birleşmeye katılan herkesten ayrıca ve açıkça tahkim yoluna başvuruyu kabul ettiklerine dair yazılı beyan alınması düşünülebilir. Bu durumda dahi kanunen dava hakkı bulunan alacaklıların belirlenip böyle bir beyana razı edilmesi zor ve düşük bir ihtimaldir. Son tahlilde, sorumluluk davalarının kategorik olarak tahkime elverişli olduğunu fakat pratikte bu davalar bakımından açık, kesin ve bağlayıcı bir tahkim iradesini sağlamanın zor olduğunu vurgulamak gerekir.

01.01.2019 itibariyle konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat taleplerini içeren ticari davalar için arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Yeniden yapılandırma davalarının üçü de TTK’da düzenlenmiş olmaları hasebiyle mutlak ticari davalardandır. Bir uyuşmazlığın arabuluculuğa tabi olup olmadığının belirlenmesinde; HUAK 1/f.2 hükmünde işaret edildiği üzere, uyuşmazlığın tarafların serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri uyuşmazlıklardan olup olmadığı önem arz eder. O halde yeniden yapılandırma davalarının taraf iradesine bağlı olup olmadığı belirlendikten sonra bu davaların konusunun bir miktar para ödenmesi olan alacak ve tazminat taleplerini içerip içermediğine bakılmalıdır.

Denkleştirme davalarının tarafların serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden olmadığından arabuluculuğa tabi olamayacağı belirtilmektedir. Bununla birlikte özellikle ayrılma karşılığı (akçesi) alarak şirketten ayrılan ortakların açacağı denkleştirme davaları bakımından aksi yönde değerlendirmeler yapılabileceğini düşünmekteyiz. Yine bilhassa nakdi denkleştirme taleplerini içeren davaların, TTK m. 5/A bağlamında bir paranın ödenmesi talebini içeren davalardan olduğu kanaatiyle davanın zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu şeklinde uygulama örnekleri görmek mümkündür. Zira uygulamada, zorunlu arabuluculuğa tabi ticari dava sayısının alabildiğine arttırılmasına yönelik genişletici yorumlarla karşılaşılmaktadır.

Özel iptal davaları, her şeyden önce konusu itibariyle tazminat veya alacak talebi içermediklerinden zorunlu arabuluculuk kapsamında görülmemektedir. Bu davalarla birleşme kararının iptali talep edilmektedir. Bu yönüyle davayı açacak ortaklar ile devralan şirketin serbestçe tasarruf edebilecekleri işlerden sayılamazlar. Bu davalar, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde doğrudan ikame edilebilir.

Sorumluluk davalarının zorunlu arabuluculuğa tabi olduğu açıktır. Bu davada, ortaklar, şirket veya alacaklılar, birleşmeye katılan kişilere karşı bu kişilerin kusurlarıyla verdikleri zararın tazmini için talepte bulunmaktadır. Bu kapsamda, HUAK 1/f.2’deki serbest tasarruf kriteri sağlandığı gibi TTK m. 5/A bağlamında para ödenmesini içerir bir tazminat talebi olduğu açıktır.

Son olarak hem en azından kategorik olarak tahkime elverişli olması hem de dava şartı olan zorunlu arabuluculuk kapsamında kalması bakımından sorumluluk davalarının bir başka alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan Med-Arb kapsamında çözülmesinin mümkün olduğunu belirtmeliyiz.

KAYNAKÇA

AKINCI Ziya, Milletlerarası Tahkim, İstanbul 2016.

ATALI Murat, ERMENEK İbrahim, ERDOĞAN Ersin, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2019.

AYOĞLU Tolga, Sermaye Şirketleri Özelinde Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim, 2018 İstanbul.

BAHTİYAR Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 13. Bası, İstanbul 2019.

BALKAR, Süheylâ, Uluslararası Ticarî Tahkim ve Geçici Hukukî Tedbirleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2010.

BOZKURT Tamer, Şirketler Hukuku, 9. Bası, Ankara 2018.

BUDAK, Ali Cem, “Ticari Davalarda Dava Şartı Olan Arabuluculuk”, MİHDER, C.: 15, S.:42, 2019/1, s. 25-40.

DEMİR GÖKYAYLA, Cemile, “Arabuluculuk ve Tahkimi Bir arada İçeren Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 77/2, 2019, s.575-616.

EKMEKÇİ, Ömer, ÖZEKES, Muhammet, ATALI, Murat, SEVEN, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, İstanbul 2019.

ERDEM Ercüment, Milletlerarası Ticaret Hukuku, İstanbul 2017, s. 537.

KURU Baki, ARSLAN Ramazan, YILMAZ Ejder, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2011.

KURU Baki, BUDAK Ali Cem, Tespit Davaları, İstanbul 2010, s. 60.

OKUTAN NILSSON Gül, Anonim Ortaklıklarda Paysahipleri Sözleşmeleri, İstanbul, 2003, s. 98.

ÖZEL Sibel, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, İstanbul 2008.

Özmumcu, Seda, “Arabuluculukta Tarafsızlık İlkesinin Görünümü ve Etik Kurallar Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C: 10, S:1.

ÖZTÜRK AKKARTAL Hanife, KANDIRALIOĞLU CUYLAN Çağla, “Şirketler Hukukunda Yan Sözleşmeler” İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(2), 2016, İstanbul.

POROY Reha, TEKİNALP Ünal, ÇAMOĞLU Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, 13. Bası, İstanbul 2014.

SARIKAYA Sinan, Şirket Birleşmelerinde Ortakların Dava Yoluyla Korunması, İstanbul 2019 (Birleşme).

SARIKAYA Sinan, Yeniden Yapılandırma Davalarında (TTK m. 191-192-193) Arabuluculuk Üzerine Düşünceler, “Legal Hukuk Dergisi”, C.: 17, S.: 201, Y: 2019, s. 3865-3894 (Arabuluculuk)

ŞAHİN Ayşe, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2013.

TAŞPINAR AYVAZ, Sema: “Asliye Ticaret Mahkemeleri Hakkında Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Tahkimde Görevli Mahkeme”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı, İzmir, 2015, s. 469-482.

TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Melis, “4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca Hakemlerin ve Mahkemelerin Geçici Hukuki Koruma Kararı Verme Yetkisi”, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı 2014, s. 2063-2113 (Tahkim)

TUĞSAVUL Taşpolat Melis, “Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davasının Medeni Usul Hukuku Bakımından İncelenmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 145-146, Y. 2016 (Ortaklık Payları)

YASAMAN Hamdi, “Anonim Ortaklığın Haklı Nedenle Feshi”, İsviçre Borçlar Kanunu’nun İktisabının 80. Yılında İsviçre Borçlar Hukuku’nun Türk Ticaret Hukuku’na Etkileri, İstanbul 2009.

YEŞİLIRMAK, Ali, “Uyuşmazlıkların Arabuluculuk ve Tahkim Yollarının Birlikte Kullanılarak Çözümü (MED-ARB)”, Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Yargıtay’ın 150. Kuruluş Yıl Dönümü Etkinliği, Yargıtay AYBÜ Hukuk Fakültesi, Ankara, 6-7 Aralık 2018, (Toplantı Kitabı: Editör, Ersin Erdoğan, Anakara, 2019).

Elektronik Kaynaklar

Dergipark makale tarama portalı: https://dergipark.org.tr/

Yök tez arama: https:// https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/

Kazancı içtihat arama: https://www.kazanci.com.tr/

Marmara Üniversitesi online kütüphane: http://www.marmara-elibrary.com/

[1] SARIKAYA Sinan, Şirket Birleşmelerinde Ortakların Dava Yoluyla Korunması, İstanbul 2019, s. 3.

[2] TEKİNALP Ünal, (POROY Reha/ÇAMOĞLU Ersin), Ortaklıklar Hukuku I, 13. Bası, İstanbul 2014, s.176; BAHTİYAR Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 13. Bası, İstanbul 2019, s. 76; BOZKURT Tamer, Şirketler Hukuku, 9. Bası, Ankara 2018, s. 607.

[3] TEKİNALP(Poroy/Çamoğlu), N. 181a.

[4] SARIKAYA, Birleşme, s. 40.

[5] Hukuki talebin içeriği konusunda davacıya serbesti tanınması gerektiği ile ilgili bkz.: SARIKAYA, Birleşme, s. 400.

[6] TEKİNALP(Poroy/Çamoğlu), N. 181j; SARIKAYA, Birleşme, s. 56 vd.

[7] TUĞSAVUL Taşpolat Melis, “Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davasının Medeni Usul Hukuku Bakımından İncelenmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 145-146, Y. 2016, s. 900.

[8] Aynı yönde bkz.: SARIKAYA, Birleşme, s. 61.

[9] KURU Baki, BUDAK Ali Cem, Tespit Davaları, İstanbul 2010, s. 60.

[10] Bkz.: KURU Baki, ARSLAN Ramazan, YILMAZ Ejder, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2011, s. 270.

[11] KURU, ARSLAN, YILMAZ, s. 279.

[12] SARIKAYA, Birleşme, s. 63.

[13] TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Ortaklık Payları, s. 900.

[14] SARIKAYA, Birleşme, s. 63.

[15] SARIKAYA, Birleşme, s. 201.

[16] BAHTİYAR Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, İstanbul 2019, s. 213.

[17] BAHTİYAR, s. 213; ÇAMOĞLU (POROY/TEKİNALP), N. 750.

[18] BOZKURT, s. 608.

[19] SARIKAYA, Birleşme, s. 322.

[20] SARIKAYA, Birleşme, s. 321.

[21] Tahkim yargılaması kapsamında hakem(ler), yargılama yetkisine (jurisdictio) haiz olmakla birlikte; cebri icrayı emretme (imperium) yetkisini haiz değildir. TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Melis, “4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca Hakemlerin ve Mahkemelerin Geçici Hukuki Koruma Kararı Verme Yetkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, s. 2063-2113 (Basım Yılı: 2015) Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, s. 2073. Ayrıca imperium ve juridisticto kavramlarının kökeni hakkında ayrıntılı bilgi için Bkz.: BALKAR, Süheylâ, Uluslararası Ticarî Tahkim ve Geçici Hukukî Tedbirleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2010, s. 90-92.

[22] AKINCI Ziya, Milletlerarası Tahkim, İstanbul 2016, s. 96.

[23] ÖZEL Sibel, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, İstanbul 2008, s. 35

[24] HMK’nın “tahkim sözleşmesinin tanımı ve şekli başlıklı 412. maddesi:

(1) Tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.

(2) Tahkim sözleşmesi, taraflar arasındaki sözleşmenin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabilir.

(3) Tahkim sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Yazılı şekil şartının yerine getirilmiş sayılması için, tahkim sözleşmesinin taraflarca imzalanmış yazılı bir belgeye veya taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması ya da dava dilekçesinde yazılı bir tahkim sözleşmesinin varlığının iddia edilmesine davalının verdiği cevap dilekçesinde itiraz edilmemiş olması yeterlidir. Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır.

(4) Tahkim sözleşmesine karşı, asıl sözleşmenin geçerli olmadığı veya tahkim sözleşmesinin henüz doğmamış olan bir uyuşmazlığa ilişkin olduğu itirazında bulunulamaz.

(5) Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir.”

[25] ÖZEL, s. 35; AKINCI, s. 116.

[26] Tartışmalar için bkz: TAŞPINAR AYVAZ, Sema: “Asliye Ticaret Mahkemeleri Hakkında Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Tahkimde Görevli Mahkeme”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı, İzmir, 2015, s. 469-482.

[27] AYOĞLU Tolga, Sermaye Şirketleri Özelinde Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim, 2018 İstanbul, s. 7-8, s. 300.

[28] AYOĞLU, s. 299-300; AKINCI, s. 276.

[29] ÖZTÜRK AKKARTAL Hanife, KANDIRALIOĞLU CUYLAN Çağla, “Şirketler Hukukunda Yan Sözleşmeler” İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(2), 2016, İstanbul, s. 378.

[30] OKUTAN NILSSON Gül, Anonim Ortaklıklarda Paysahipleri Sözleşmeleri, İstanbul, 2003, s. 98.

[31] Ortaklıklara uygulanacak hükümler arasındaki sıralı ilişki için Bkz.: POROY (TEKİNALP/ÇAMOĞLU), s. 16.

[32] ÖZTÜRK AKKARTAL, KANDIRALIOĞLU CUYLAN, s. 392.

[33] Yargıtay 11. HD KT.: 25.2.2019, 2017/4658 E., 2019/1463 K. (www.kazanci.com , 01.01.2020).

[34] AYOĞLU, s. 306.

[35] AYOĞLU, s. 306.

[36] AYOĞLU, s. 307.

[37] AKINCI, s. 267.

[38] SARIKAYA, Birleşme, s 193.

[39] SARIKAYA, Birleşme, s. 195.

[40] SARIKAYA, Birleşme, s. 185, s. 193

[41] AYOĞLU, s. 108-109

[42] Örnek tahkim klozu için Bkz.: AYOĞLU, s. 169-171.

[43] AKINCI, s. 276-277. Doktrinde de aynı yönde değerlendirmeler mevcuttur. Bkz.: BAHTİYAR, s. 212.

[44] Yargıtay 11. HD. KT.: 01.07.2019, 2019/2226 E., 2019/5000 K. (Kazancı İçtihat Arama, 11.04.2020)

[45] SARIKAYA, Birleşme, s. 313.

[46] YASAMAN Hamdi, “Anonim Ortaklığın Haklı Nedenle Feshi”, İsviçre Borçlar Kanunu’nun İktisabının 80. Yılında İsviçre Borçlar Hukuku’nun Türk Ticaret Hukuku’na Etkileri, İstanbul 2009, s.715

[47] ŞAHİN Ayşe, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2013, s. 373.

[48] ERDEM Ercüment, Milletlerarası Ticaret Hukuku, İstanbul 2017, s. 537.

[49] Bkz.: SARIKAYA, Birleşme, s. 313.

[50] Bkz.: AYOĞLU, s. 303.

[51] SARIKAYA, Birleşme, s. 342-343.

[52] AYOĞLU, s. 128, SARIKAYA, Birleşme, s. 394.

[53] SARIKAYA, Birleşme, s. 396-397.

[54] Bkz.: AYOĞLU, s. 138.

[55] Özmumcu, Seda, “Arabuluculukta Tarafsızlık İlkesinin Görünümü ve Etik Kurallar Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C: 10, S:1, s.274.

[56] HUAK m. 17/f.16

[57] SARIKAYA Sinan, Yeniden Yapılandırma Davalarında (TTK m. 191-192-193) Arabuluculuk Üzerine Düşünceler, “Legal Hukuk Dergisi”, C.: 17, S.: 201, Y: 2019, s. 3865-3894, s. 3868.

[58] Bkz.: EKMEKÇİ, Ömer, ÖZEKES, Muhammet, ATALI, Murat, SEVEN, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, İstanbul 2019, s. 137 vd.

[59] BUDAK, Ali Cem, “Ticari Davalarda Dava Şartı Olan Arabuluculuk”, MİHDER, C.: 15, S.:42, 2019/1, s. 25-40, s. 39.

[60] SARIKAYA, Birleşme, s. 196-197.

[61] ATALI Murat, ERMENEK İbrahim, ERDOĞAN Ersin, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2019, s. 778.

[62] Bkz.: SARIKAYA, Birleşme, s. 197, SARIKAYA, Arabuluculuk, s. 3880.

[63] Ticari davaların zorunlu arabuluculuğa tabi olmalarına dair uygulamada görülen genişletici yorumlara önekler için Bkz.: BUDAK, s. 35.

[64] SARIKAYA, Birleşme, s. 316.

[65] SARIKAYA, Birleşme, s. 397, SARIKAYA, Arabuluculuk, s. 3886.

[66] AYOĞLU, s. 299

[67] ATALI, ERMENEK, ERDOĞAN, s. 776.

[68] YEŞİLIRMAK, Ali, “Uyuşmazlıkların Arabuluculuk ve Tahkim Yollarının Birlikte Kullanılarak Çözümü (MED-ARB)”, Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Yargıtay’ın 150. Kuruluş Yıl Dönümü Etkinliği, Yargıtay AYBÜ Hukuk Fakültesi, Ankara, 6-7 Aralık 2018, (Toplantı Kitabı: Editör, Ersin Erdoğan, Anakara, 2019), s. 181, s. 185

[69] EKMEKÇİ, ÖZEKES, ATALI, SEVEN, s. 17.

[70] DEMİR GÖKYAYLA, Cemile, “Arabuluculuk ve Tahkimi Bir arada İçeren Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 77/2, 2019, s.575-616 s. 586.

[71] EKMEKÇİ, ÖZEKES, ATALI, SEVEN, s. 17.

[72] İstanbul Tahkim Merkezi Arabuluculuk-Tahkim Kuralları için Bkz.: https://istac.org.tr/wp-content/uploads/2019/11/ISTAC-Arabuluculuk-Tahkim-Kurallar%C4%B1-Med-Arb.pdf (12.10.2020)

[73] Bu beyan veya belgeler, taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılma isteği, uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile sona erdirilmesi için taraflarca ileri sürülen görüşler ve teklifler, arabuluculuk faaliyeti esnasında, taraflarca ileri sürülen öneriler veya herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü ve son olarak sadece arabuluculuk faaliyeti dolayısıyla hazırlanan belgeler şeklinde sayılmıştır. (Bkz.: HUAK m. 5/f.1, a-ç)

Geçici Madde 13

17 Nisan 202003 Temmuz 2020 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

GEÇİCİ MADDE 13 – (Ek:16/4/2020-7244/12 md.)

(1) Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

(2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.

(3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.

Ali Paslı: COVID-19 Salgınının Çek Hukukuna Etkisi: Güncel Koşullar Sürerken Çek İbrazı Mümkün Müdür?

31 Mart 202031 Mart 2020 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

COVID-19 SALGINININ ÇEK HUKUKUNA ETKİSİ: GÜNCEL KOŞULLAR SÜRERKEN ÇEK İBRAZI MÜMKÜN MÜDÜR?

Doç. Dr. Ali PASLI *

1. Çekin İbrazında Hukukumuzdaki Güncel Durum

İşbu çalışmada, COVID-19 salgınının ve bu süreçte alınan önlemlerin çek ibrazı üzerine olan mevcut/muhtemel etkileri incelenecektir. Bu dönemde karşılıksız çek düzenlemenin/düzenlenmesine sebebiyet vermenin yaptırımına ilişkin olarak yapılan -tartışmaya açık ve ihtiyaca maalesef cevap vermeyen- değişiklik inceleme konumuzun kapsamına alınmamıştır[1].

Çekin ibrazı, bir kambiyo senedi ve takiben kıymetli evrak olan çekin, hamil tarafından ödenmek üzere muhatap bankaya sunulması eylemidir/hukuki işlem benzeridir. Hakkın senetsiz ileri sürülmesi mümkün olmadığı için alacaklı konumdaki hamil tarafından senedin ödemeyi yapacak kişiye, yani muhataba ödeme yapılması talebiyle sunulması şarttır[2]. İbraz, ödeme talebinin bir ön şartı olup, ibrazsız ödeme talebi ve ibrazsız ödeme, kural olarak, mümkün değildir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (=TTK) sisteminde bir ödeme aracı olarak öngörülen çekte teknik anlamıyla vade bulunmadığı için çekin düzenlenmesinden ve hamile/lehdara verilmesinden itibaren ibraz süreci başlamış olacak ve senedi elinde bulunduran kişi, ödeme talebi ile senedi muhatap bankaya sunacaktır. Hesapta karşılık varsa, bu durum senet bedelinin ödenerek sürecin tamamlanmasına; şayet kısmen veya tamamen hesapta karşılık yoksa da bu sefer karşılıksız çek ve başvuru/müracaat hakkı sürecinin başlamasına sebebiyet verecektir.

Süresi içinde çekin hamil tarafından bankaya ibraz edilmemesi hâlinde düzenleyen dâhil başvuru hakkının düşmesi, karşılıksız çek yaptırımlarının uygulanamaması, düzenleyenin çekten cayma hakkının ortaya çıkması, karşılık olsa dahi bankanın ödeme yükümlülüğünün sona ermesi gibi sonuçların varlığı karşısında, çekin süresi içinde ibrazı ve gerektiğinde ödememe durumunun tespiti hamil/alacaklı açısından ciddi bir öneme sahiptir.

Çekin ibrazı zorunluluğuna, ibraz süreleri düzenlenirken TTK m. 796’da da işaret edilmektedir: “Bir çek…muhataba ibraz edilmelidir.”. Aynı maddede ibraz süreleri kısa tutulmuş; düzenleme yeri ile ödeme yerinin aynılığına/farklılığına göre 10 gün, 1 ay veya 3 aylık süreler belirlenmiştir.

TTK m. 795/1 uyarınca çek görüldüğünde ödenecektir ve buna aykırı olarak çeke koyulan çekte vade yaratmaya –ya da görüldüğünde vade sayılabilecek bu durumdan farklı bir durum oluşturmaya- yönelik kayıtlar da yazılmamış sayılacaktır. Uygulamadaki ileri tanzim tarihli/post date çekleri karşılayan bir kural ile TTK m. 795/2’de de “(d)üzenlenme günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan çek, ibraz günü ödenir.” denilmiş ve düzenleme tarihinden önce dahi çekin ödeme için ibrazına, takiben ödenmeme durumunun tüm yaptırımlarının bu hâlde de uygulanmasına olanak tanınmıştır.

Çekte vade olmaması, çekin görüldüğünde ödenebilir bir senet olması dolayısıyla çekin düzenlenmesi ve ilk müktesibine/hamiline verilmesi ile birlikte ibrazın hemen o andan itibaren mümkün ve geçerli olması kuralından 5941 sayılı Çek Kanunu ile birlikte vazgeçilmiştir. Bu vazgeçme, ÇekK m. 3/8’de “kısmen”; geçici m. 3/5’de ise “tamamen”dir. Şöyle ki, sürekli/kalıcı hüküm mahiyetindeki 3. maddenin 8. fıkrası uyarınca “(ü)zerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılığının…kısmen veya tamamen ödenmemiş olması hâlinde, bu çekle ilgili olarak hukukî takip yapılamaz. İleri düzenleme tarihli çekle ilgili olarak hukukî takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanunî ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması şarttır”. Böylelikle bankanın karşılığı bulunan çeki ödeme zorunluluğu kaldırılmamakta, ancak alacaklının/hamilin, ancak çekin üzerinde yazılı düzenleme tarihine göre belirlenecek yasal ibraz süresi içindeki ibraz şartı ile ödenmeyen çeklere ilişkin icra takibi dâhil hukuki takip ve karşılıksızlık yaptırımlarına başvuru hakkı olduğu vurgulanmıştır. Demek ki yasal ibraz süresi başlamayan/işlemeyen çekin ibrazı ve takiben -karşılığı varsa- ödenmesi mümkündür. Ancak ödememe durumunda borçlu/düzenleyen korunmaktadır. İbraz süresi başlamayan çek ibraz edilir ve muhatap tarafından ödenir ise bu ödeme geçerlidir ve sebepsiz zenginleşme teşkil etmez. Hatta hesapta karşılık varsa, ibraz süresi başlamayan çekin ibrazı hâlinde bankaca ödemede bulunulması gerektiği söylenebilir. Dolayısıyla ÇekK m. 3/8 sisteminde hâlen çek, görüldüğünde ödenir.

Öte yandan bizim incelememiz açısından asıl önemli olan ve “çekte vade yoktur” saptamasını geçersiz hâle getirip TTK m. 795 hükmünü -en azından geçerli olduğu zaman dilimi açısından- ilga ettiğini söyleyebileceğimiz hüküm, özel kanun olan ÇekK’nın geçici 3. maddesinin 5. fıkrasında yer almaktadır. Geçiciliğinin süresi uzatılmış şekli ile hükmün -yıllardır yürürlükte olan- son hâli aynen şu şekildedir: “31/12/2020 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.”. O zaman ÇekK m. 3/8 kapsamında dahi varlığını koruyan çekin görüldüğünde ödeneceği kuralı, 31.12.2020 tarihine kadar askıdadır. Zira anılan tarihe kadar çekin hamili tarafından üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce yapılan ibraz geçersiz olacaktır. İbraz olmaksızın çek ödenemeyeceğine göre geçersiz ibrazın anlamı, ibrazın yapılamayacağı ve bankanın söz konusu ibrazın yapılamayacağı dönem açısından hesapta karşılık olsa bile ödeme zorunluluğunun bulunmadığı, hatta ödeme yapmamak zorunda olduğudur. Böylelikle çekin üzerinde yazılı olan düzenleme tarihi, fiilen senedin ödeme talebi olan ibrazın beklenmesinin gerektiği tarih, takiben adeta senedin “vadesi” hâline gelmiş olmaktadır.

2. Salgın ve Yasal Önlemler Sonrasındaki Durum

İşte hukukumuzda çek ibrazının alacaklı/hamil, borçlu/düzenleyen ve muhatap banka üçgenindeki güncel durumuna ilişkin bu değerlendirme, bizi salgın sonrasında alınan tedbirlerin etkisi noktasında ilginç noktalara götürmektedir.

a. Hamil Açısından

Hamil/alacaklı bakımından COVID-19 salgınının ve oluşan hastalığın en önemli olumsuz etkisi; 65 yaşından büyük olunmasından veya kronik hastalık bulunmasından kaynaklı olarak sokağa çıkılamaması yahut yaşanan hastalıktan ötürü hastanede olunması veya kamu görevlilerinin çağrısı karşısında fiilen “evde kalma”dan ötürü gündeme gelmektedir. Bu açıdan yaklaşıldığında, hukuki veya fiili engeller karşısında çek ibrazı için bankaya gidemeyecek konumda olan çek hamilini, hem TTK hem de salgın döneminde çıkarılan özel yasal düzenleme korumaktadır.

“Mücbir sebepler” kenar başlığını taşıyan TTK m. 811’in ilk fıkrası uyarınca “(k)anunen belirli olan süreler içinde çekin ibrazı veya protesto edilmesi veya buna denk bir belirlemenin yapılması, bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkânsız bir engel nedeniyle gerçekleştirilememişse, bu işlemler için belirli olan süreler uzar”.

Maddenin geri kalan fıkralarında bu uzamanın şekli, süresi, mücbir sebebin anlamı, hamilin bu durumda yapması gerekenler ve hatta ibraz zorunluluğunun tamamen ortadan kalkmasına ilişkin özel kurallar getirilmiştir (TTK m. 811/2-5).

Öte yandan –kabul edildiğinin hemen ertesi günü RG’da yayımlanan- 25.03.2020 tarih ve 7226 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile özel olarak süreler ile ilgili bir belirleme yapıldığı için TTK m. 811’in ayrıntılarına girmeyi gerekli görmüyoruz. Anılan 7226 sayılı Kanun geçici m. 1 hükmü uyarınca “(1) Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla; a) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler…13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden…itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir…”.

Aşağıda irdeleyeceğimiz üzere bu düzenlemenin kapsamına göre çekin ibrazı süreleri, 30.04.2020 tarihine kadar duracak ve anılan tarihten itibaren özel düzenlemedeki kurallar kapsamında yeniden işlemeye başlayacak ve hatta bazı durumlarda yeniden işlemeye başlamasından itibaren kalan süreden de daha fazla bir ibraz süresi elde edilmiş olacaktır. İşte çek hamilinin buradaki süreler içinde çeki ibraz ederek ödeme talebinde bulunması, süresi içinde ibraz sayılacak ve hamil, -çekin üzerinde yazılı olan düzenleme tarihinden çok sonraki ibraza rağmen- hak kaybına uğramaktan kurtulacaktır.

b. Muhatap Banka Açısından

ÇekK m. 3/1’de muhatap bankanın ödeme sorumluluğu, “(k)arşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde…ödenir.” şeklinde düzenlenmiş, akabinde aynı maddenin 7. fıkrasında bankanın çekin karşılığının hesapta bulunmasına rağmen ödemesinin geciktirilmesi durumunda çek hamiline, her geçen gün için binde üç gecikme cezası ödeyeceği öngörülmüştür. Ayrıca, “diğer ceza hükümleri” kenar başlıklı aynı Kanun’un 7. maddesinin 5. fıkrasında da “(k)arşılığı tahsil edilmek üzere bankaya ibraz edilen çekin karşılığının hesapta mevcut olmasına rağmen, hamile ödemede bulunmayan…banka görevlisi, şikâyet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” düzenlemesi ile bankanın ödeme zorunluluğu -banka görevlisini kapsayan- bir ceza hükmü ile desteklenmiştir. O zaman karşılığı bulunan çekin ibrazı durumunda muhatabın ödeme yapması noktasında ona kanuni bir sorumluluk/borç yüklenmiş durumdadır. İşte bunun ihlalinin hukuki ve cezai sonuçları da olduğu için sorumluluğun şartlarının çok net şekilde belirlenmesi lazımdır.

Muhatap bankanın ödeme zorunluluğundan bahsedilebilmesi için çekin -yetkili hamil tarafından- bankaya ibrazının şart olduğu aşikârdır. Salgın ve onu takip eden özel kanuni düzenleme açısından sorun, ibraz süresinin durması durumunda ibrazın mümkün olup olmadığıdır.

Bu soruyu cevaplandırabilmemiz iki hususun aydınlatılmasına bağlıdır:

Çekin düzenlenmesi ve hamile teslim edilmiş olması, ibraz edilebilmesi için yeterli midir? Yoksa yasal ibraz sürelerinin işlemeye başlaması şart mıdır?
Yukarıda irdelediğimiz bu durum, ÇekK geçici m. 3/5 ile cevaplanmış durumdadır. 31.12.2020 tarihine kadar çekin üzerinde yazılı olan düzenleme tarihinden önce çekin ibrazı geçersizdir. Burada kastedilen husus, yasal ibraz süreleri başlamadan çekin ibrazının mümkün olmamasıdır. Bu düzenleme, TTK m. 795/2’deki ileri düzenleme tarihli çeklerin üzerinde yazılı olan tarih gelmeden ibrazı durumunda ödenmesi gerekliliğinin, yeni düzende işlememesini sağlamaya matuftur. ÇekK geçici m. 3/5’de “üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce” lafzının kullanılmasının sebebi, TTK m. 796’da öngörülen yasal ibraz süresinin zaten bu tarihten başlayacak olmasıdır. İbraz süresi, Çek Kanunu düzeninde –en azından geçici maddenin yürürlükte olduğu dönem açısından- çekin usulüne uygun şekilde ibraz edilebileceği dönemi gösterir. Bu süre, çift yönlüdür: Alacaklı/hamil, bu süre bittikten sonra çeki -ödeme sorumluluğu varmış şekilde- ibraz edemeyeceği gibi, aynı zamanda bu süre başlamadan da ibraz edemez. İşte bu başlamama durumunu ortaya koyan tarih, çekin üzerinde yazılı olan düzenleme tarihidir. Dolayısıyla ileri düzenleme tarihli çeklerde ibraz süresi, çekin şeklen düzenlendiği gözüken tarihte başlayacağı için bundan önceki ibrazları da kanun koyucu engellemiştir. İbraz süresi işlemeye başlamamış ise ibraz da mümkün değildir. 31.12.2020 tarihine kadar var olan çek hukuku düzenimiz bu şekildedir. O zaman işlemeye başlayan ibraz süresi bir şekilde durmuş ise aynı şekilde ibrazın yapılabileceğinden bahsedilemez. İşlemeyen süre sadece alacaklıya değil, çek işleminin tüm taraflarına yöneliktir.
Gerçekten de ibraz süresinin anlamı, çekin ibraz edilebileceği zaman dilimidir. Eskiden bunun anlamı yoktu. Zira düzenlenme anından itibaren çek ibraz edilebilirdi, hamilin -ibraz için sahip olduğu- azami süresi de çekin üzerinde yazan tarihe göre belirlenirdi. O zaman ibraz edilemeyecek bir zaman dilimi de yoktu. Ancak, ÇekK ile birlikte oluşan düzende söz konusu ibrazsızlık döneminin artık vardır. Zira ÇekK ile birlikte, bilhassa geçici madde sonrasında, ibraz süresi anlam değiştirmiştir: Bu süre, aynı zamanda alacaklı olan hamilin ibraz olanağının bulunduğu zaman aralığını göstermektedir. O zaman bu sürenin durması ve işlememesi, ibrazın da mümkün olmaması anlamına gelecektir.

Tam da bu noktada ikinci kritik soru gündeme gelmektedir: 7226 sayılı yeni Kanun’daki “ibraz süresi” ifadesi, çekin ibraz süresini de kapsar mı?
Bu soruya esasında yukarıda cevap vermiştik. Burada biraz daha açmak gerekirse; öncelikle belirtelim ki, hak düşürücü süreler ile ibraz sürelerinin -zamanaşımı sürelerinden farklı olarak- durması ve kesilmesi prensip olarak, kabul edilmemektedir. Ne var ki, 7226 sayılı Kanun geçici m. 1 hükmünün lafzı ve amacı, çekteki ibraz sürelerinin de bu düzenlemenin kapsamında olduğunu ortaya koymaktadır. Bizatihi maddede “hak düşürücü” sürelerden de bahsedilmiş olması, ibraz süresinin, zamanaşımı süreleri ile birlikte anılmış olması, dahası “bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler”in zikredilmiş olması, bizi bu sonuca götürmektedir.
Maddede “ibraz süreleri” lafzı bulunmasaydı dahi ibraz süresinin çekteki ödeme talebine ilişkin hamile ait hakkın kullanımına ilişkin bir zaman dilimini gösterdiği ve süre şartına uyulmaması durumunda hamilin hukuki takip hakları, başvuru hakkı gibi haklarını sona erdireceği ve düzenleyenin de cayma hakkının doğumuna yol açacağı noktasında herhangi bir tereddüt yoktur. Şu hâlde söz konusu ibraz sürelerinin madde kapsamına girdiğine ve takiben durmuş olduğuna da şüphe etmemek gerekir.
İnceleme konusu 7226 sayılı Kanun geçici m. 1 düzenlemesinin hemen başında “Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla” ifadesinin kullanılmış olması, bizi farklı bir sonuca götürmez. Zira maddede yalnızca usul hukuku ile ilgili süreler düzenlenmemekte, hüküm yargısal uygulamayı aşan, maddi hukukta karşılığı olan süreleri de kapsamına almaktadır. Kaldı ki, çekteki ibraz sürelerinin geçirilmesinin yargı alanında hak kaybına yol açacağına, hamilin bu çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus özel takip usulüne başvuramayacağına, dahası karşılıksız çeke ilişkin özel hükümlerin de uygulanamayacağına da şüphe yoktur.
Öte yandan ibraz süresi denildiği vakit, akla öncelikle ticari defterlerin ispat hukuku açısından oynadığı rol kapsamında mahkemelere veya vergi incelemesi sırasında vergi memurlarına ibrazı değil, çekin ibrazı süreleri gelmektedir. Zaten hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri ile birlikte anılan ibraz süresinin de, bu sürelere benzeyen çekin ibrazı süresini karşıladığı açıktır[3].

O zaman ulaşılan sonuç açıktır: Çekteki ibraz süreleri, 13.03.2020’den başlayarak 30.04.2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durmuştur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Ancak 30 Nisan’ı takip eden gün olan 1 Mayıs da resmi tatildir. 2 ve 3 Mayıs da hafta sonudur. TTK m. 816 uyarınca bir çekin ibrazı, ancak bir iş gününde yapılabilir. Ancak bu iş günü kuralı, aradaki günler için değil, ibrazın son günü için geçerlidir. Bu sebeple durma anı itibarıyla ilgili çekin ibraz süresinin son günü ise ibrazın, 04.05.2020 tarihinde yapılması gerektiği düşünülebilecek olsa da, 7226 sayılı Kanun’da bu duruma yönelik de özel bir uzatma kuralı öngörülmüş ve durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine 15 gün ve daha az kalmış olan sürelerin durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere 15 gün uzamış sayılacağı belirtilmiştir. Bu durumda ibraz süresi 10 gün olan çekler her durumda bu istisna uzama kuralının kapsamına girecek ve geçici süreliğine bu çeklerde ibraz süresi, TTK m. 796/3 uyarınca 01.05.2020’den başlayarak 15 gün olarak kabul edilecektir. İbraz süresi 1 ay olan çeklerde ise kalan süreye göre, 01.05.2020’den başlamak üzere ibraz süresinin son günü hesaplanacaktır.

Sonuç olarak; resmi tatilde ibraz da olmayacağına göre COVID-19 dönemi açısından -Cumhurbaşkanlığı’nca başka bir uzatma kararı alınmadıkça- 13.03.2020 – 04.05.2020 tarihleri arasında çekin ödenmek üzere muhatap bankaya ibrazı geçersizdir. Bu süreler zarfınca ibraz süreleri durmuştur ve duran süre içinde çekin hamil tarafından ibrazı da mümkün değildir. Böylelikle muhatap banka, düzenleyenin hesabında karşılık olsa ve çek, ödeme talebi ile yetkili/meşru hamil tarafından kendilerine sunulsa bile geçersiz bir ibrazın varlığı karşısında çek bedelini ödememek ve çeki aynen hamile iade etmek zorundadır. Banka, hesapta karşılık yoksa da çekin arkasına karşılıksızlık şerhini yazamaz. Zira ibraz süresi başlamamıştır. Muhatap bankanın buna aykırı davranışı, onu, düzenleyene karşı sorumlu hâle getirecektir.

Bu süre içerisinde muhatap bankanın ÇekK m. 3/3’den kaynaklı kanunen ödemekle yükümlü olduğu bir miktardan da bahsedilemez. Zira bankanın söz konusu kanuni sorumluluğu da çekin süresi içerisinde ibrazına bağlıdır. Bu durumda süre başlamamış veya başlamış ise de durmuştur. İşlemeyen süre, bu sürenin bağlandığı eylemin de yapılamayacağı anlamına gelir.

Hamil, 04.05.2020 tarihi itibarıyla çeki yeniden ibraz edebilir ve bankanın ödeme sorumluluğu/zorunluluğu ancak bu tarih itibarıyla var olabilir.

c. Düzenleyen Açısından

Ticaret hayatı açısından ciddi sonuç doğurabilecek ve piyasadaki ödeme dengelerini bozabilecek olan yukarıda ulaştığımız durumu, 7226 sayılı Kanun geçici m. 1’i yazanlar düşünmüş müdür ya da amaçlamış mıdır bu çok açık/net değildir. Amacın hak kaybını önlemek olduğu hükümde yazılıdır ve hak kaybı alacaklıya, yani hamile yöneliktir. Ancak hamilin hakkı korunurken borçlu konumdaki düzenleyenin konumunun göz ardı edilmesi de düşünülemez. Üstelik, mevcut salgın ortamında makro endişe, alacaklılardan daha çok borçlular üzerindedir. Tüm bunların ötesinde 7226 sayılı Kanun geçici m. 1’deki süre durması/uzatımı, alacaklıyı ön plâna alsa da çek hukukunun ÇekK geçici m. 3/5’den kaynaklanan mevcut durumu karşısında işlemeyen bir ibraz süresi içerisinde borçlu konumdaki düzenleyenin de bir ödeme sorumluluğundan bahsedilemez.

Öte yandan ibraz sürelerini 13.03.2020 tarihi itibarıyla durduran 7226 sayılı Kanun’un RG’de yayınlanma tarihi 26.03.2020’dir. Kanun’un kazanılmış haklara ve ödemesi yapılmış çeklere etkisi olmaması esastır. Zaten Kanun’un yürürlük hükmü olan 52. maddesinde de geçici maddeye ilişkin bir geçmişe etki kuralı getirilmiş değildir. Dolayısıyla ancak yürürlüğe girme tarihinden sonra çek ibrazının engellenmesi ve ödemelerin geçerli bir sebebe dayanmaması, takiben de -yapılmaması gereken ödemelerden kaynaklı olarak- sorumluluk doğurmasından bahsedilebilecektir.

O zaman 26.03.2020 tarihinden başlamak kaydıyla üzerinde yazılı düzenleme tarihi itibarıyla ibraz süresi içerisinde de olsa, ülkemizdeki çeklerin ibraz süresi durmuş olduğuna göre borçlu konumdaki düzenleyenlerin de bir ödeme sorumluluğundan bahsedilemeyecektir. Çekte mündemiç olan hakkın borçluya karşı ileri sürülebilmesi ibraza bağlıdır, ancak belirtilen zaman dilimi aralığında ibraz mümkün değildir. Durma süresi boyunca düzenleyen açısından hukuken ve/veya cezaen karşılıksız çek yaptırımının işletilmesine de olanak yoktur.

Bu durumda düzenlediği çeki ilgili resmi salgın süresi boyunca -o ya da bu sebeple- ödeyemeyen borçluyu/düzenleyeni ayrıca koruyan özel bir düzenlemeye de ihtiyaç kalmamaktadır. Dolayısıyla bankanın ödememe gerekçesi olarak karşılıksızlık dışında bir şerhi çekin arkasına işlemesinin mümkün olup olmadığına ilişkin tartışmanın da bir anlamı kalmayacaktır[4].

SONUÇ OLARAK:

“Çekte vade yoktur” kuralı, ülkemizde ÇekK geçici m. 3/5 ile -31.12.2020 tarihine kadar- geçici süreliğine de olsa askıya alınmıştır. Anılan düzenlemedeki üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ibrazının geçersiz addedilmesi esası, ibraz süresinin başlamasından önceki ibrazları da yasaklamaktadır. O zaman nasıl ki yasal ibraz süresi geçtikten sonra çekin tüm hukuki sonuçlarını doğuracak şekilde ibrazı mümkün değilse, bu ibraz süresi başlamadan önceki ibraz da olanaksızdır.
COVID-19 salgın dönemine yönelik özel bir tedbir olan 7226 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesi düzenlemesi ile 13.03.2020 ila 30.04.2020 tarihleri arasında ibraz süreleri durdurulmuştur. Çek ibrazı ve buna ilişkin süreler de bu düzenlemenin kapsamı içindedir. O zaman ülkemizde şu anki güncel durum, tüm çeklerin ibraz sürelerinin durmuş ve anılan özel düzenlemedeki kurallar çerçevesinde 30.04.2020 tarihinden sonra yeniden işlemeye başlayacak olmasıdır. İşlemeyen ibraz süresi içinde ibraz mümkün değildir. Bu sebeple de 04.05.2020 tarihine kadar hiçbir çekin geçerli bir şekilde ödeme talebi ile ibrazı olanaksızdır.
Takiben hamilin/alacaklının, Mart/Nisan tarihli çekleri evinden çıkmadan Mayıs ayı içerisinde de bankaya ibraz etmesi mümkündür ve bu tarihteki ibraz, süresi içinde yapılan ibrazdır.
Muhatap bankanın 04.05.2020 tarihinden önce karşılığı bulunan çekleri dahi ödememesi, aynen hamile iade etmesi ve karşılığı olmayan çeklerde de karşılıksızlık işlemi yapmaması gerekir. Aksine tutum, bankanın düzenleyene karşı sorumluluğunu doğurur.
Düzenleyen/borçluyu mücbir sebepten kaynaklı ödememe sebebiyle koruyan özel bir düzenleme bulunmamakla birlikte, söz konusu ibraz sürelerini durduran özel düzenleme, -bunu öngörüp öngörmediği net olmamakla birlikte- diğer taraftan çek borçlularını da korumuş ve ödeme noktasında onlara –üstelik de faizsiz- zaman kazandırmıştır.
Bu durumun ticaret hayatının silsilesi içinde sorunlara gebe olduğu açık olmakla birlikte çek hukuku tekniğinin getirdiği -makro ekonomik etkileri olabilecek- bu yorum tarzının/sonucun engellenmesinin yolu, -ivedilikle- ÇekK geçici m. 3/5’in yürürlükten kaldırılmasıdır. Bu olasılıkta ÇekK m. 3/8’deki orijinal sisteme dönülmüş olacak ve 7226 sayılı Kanun geçici m. 1 ile çekteki ibraz süreleri durmuş olsa da ibraz süresi öncesindeki/dışındaki ibraz geçersiz sayılmayacak, hesapta karşılık varsa bankanın ödeme yapma sorumluluğu söz konusu olacaktır. Zira karşılığı bulunan çeki ödeme noktasındaki bankanın yasal sorumluluğu, çekin ibraz süresi içinde ibraz edilmesine değil, yetkili hamil tarafından “ibraz edilmesine” bağlıdır. Ancak bu olasılıkta da hesapta yeterli karşılık yoksa, çek yasal ibraz süresi içinde ibraz edilmemiş olduğu için hamilin/alacaklının hukuki takip yapabilmesine olanak olmayacaktır.

* İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi.

Son okuma ve tashih konusundaki desteğinden ötürü İstanbul Üni. Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Anabilim Dalı’ndan Araş. Gör. Buğra Kesici’ye teşekkürlerimi sunmak isterim.

[1] Bkz. 7726 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5941 sayılı Çek Kanunu’na eklenen Geçici Madde 5.

[2] İşbu çalışmada çekin, üzerine çekildiği banka hesabının bulunduğu şubeye, bankanın başka bir şubesine [5941 sayılı Çek Kanunu (= ÇekK) m. 3/1] ve Takas Odasına ibrazı da (TTK m. 798), “ibraz” kavramının içerisinde değerlendirilmektedir.

[3] Maddenin ikinci fıkrasında kapsam dışında bırakılan süreler arasında da çekteki ibraz süreleri yer almamaktadır.

[4] Kaldı ki zaten çekin ödenmemesinin herhangi bir mücbir sebepten kaynaklandığının ortaya konulmasının/ispatının düzenleyeni hukuki veya cezai yaptırımdan kurtarmasına, ilgili çekin karşılıksız çek sayılmasını önlemesine ilişkin bir düzenlememiz de bulunmamaktadır. TTK’da “ödemelerin tatili” hep makro değil mikro anlamda borçlunun durumu açısından ele alınmakta ve sonuç itibarıyla da hamilin haklarını belirli şartları karşılamadan kullanmasını sağlamaktadır, yoksa ödemeyi yapamayan borçluyu değil. Bkz. örn. TTK m. 713, 806. Kıymetli evrak hukukunun esas korumayı amaçladığı kişinin, senet hamili olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla yukarıda yaptığımız çek ibrazının mümkün olmadığı yorumunun kabul edilmemesi durumunda, mücbir sebebin varlığı borçlu düzenleyeni çek hukukunun ödememeye bağladığı hukuki ve cezai yaptırımlardan kurtarmayacaktır.

Geçici Madde 12

03 Ağustos 201903 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

GEÇİCİ MADDE 12- (Ek:6/12/2018-7155/21 md.)

(1) Bu Kanunun dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümleri, bu hükümlerin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtayda görülmekte olan davalar hakkında uygulanmaz.

Eski TTK

02 Ağustos 201902 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Eski TTK: Yürürlükten kaldırılan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Ayrıca bkz. Eski TTK – Yeni TTK Karşılaştırma Tablosu

Eski-TTK İndir

Ticari İşletme Devrinde Pasiflerin İntikali – Doğan Kocabey

01 Ağustos 201901 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Av. Doğan Kocabey tarafından yazılan “Ticari İşletme Devrinde Pasiflerin İntikali” başlıklı makale, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 67 (3) 2018: 605-633’de yayımlanmıştır.

Makaleye buradan ulaşabilirsiniz.

ÖZ
“Ticarî işletmenin sadece aktiflerinin devri devredilip, pasiflerin devir
kapsamı dışında tutulup tutulamayacağı” Türk hukukunda tartışmalı ve
üzerinde ittifak edilemeyen bir konudur. TBK. m. 202 ve TTK. m. 11
düzenlemeleri karşısında, işletmenin sadece aktiflerin devredilip, pasiflerinin devredilmemesine dair sözleşmenin geçerli olup olmadığı bu tartışmanın odak noktasıdır. Türk hukukunda pasiflerin akıbeti ile ilgili açık bir hüküm bulunmadığı için farklı düşünceler ortaya çıkmıştır. Teminat teorisine göre, (e)BK. m. 179’da konuya ilişkin bir düzenleme olmadığı dönemlerde dahi bu tarz sözleşmeler geçersizdir. Bu görüşü savunanlar, Kanunda bir boşluk olduğunu ve hükmün amacından hareketle boşluğun bu şekilde doldurulması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Buna karşılık, irade serbestîsi olarak adlandırılabilecek diğer bir görüşe göre, taraf iradelerine üstünlük tanınması gerekir. Böylece pasiflerin devir kapsamı dışında tutulmasının mümkündür.

Bu iki teorinin yanında bağdaştırıcı veya ara görüş olarak adlandırabilecek
görüşler de vardır. Yargıtay, ticarî işletmenin sadece aktiflerinin devredilip, pasiflerin devir kapsamı dışında bırakılmasının mümkün olmadığını benimsenmiştir. Yüksek Mahkeme’ye göre, işletmenin aktifleri, işletmeye tanınan kredilerin ve borçların doğal teminatıdır. Başka bir deyişle işletmenin aktifleri aslında işletmenin teminatıdır. Bu sebeple devir sözleşmesinin pasifleri de kapsaması gerekir. Türk hukukunda, doktrinde ve yargı uygulamasında hâkim görüş bu yöndedir.

İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu – Betül Aktaş

01 Ağustos 201901 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Betül Aktaş tarafından hazırlanan “İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu” adlı eser On İki Levha Yayıncılık tarafından yayınlanmıştır.

Yayıncının eser ile ilgili sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 454’te düzenlenen imtiyazlı pay sahipleri özel kurulunun temel işlevi imtiyazların korunmasıdır. İmtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edebilecek nitelikte olan genel kurulun anasözleşme değişikliklerinde, yönetim kuruluna sermaye artırımı yetkisi verilmesi kararında ve kayıtlı sermaye sisteminde yönetim kurulunun yaptığı sermaye artırımında özel kurul onayının alınması gerekmektedir. Aksi takdirde alınan genel kurul veya yönetim kurulu kararı uygulanamaz. Çalışmamız imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu kavramı, yapısı, işlevi ve hukuki niteliği, imtiyazlı pay sahipleri özel kurulunun toplanma şartları ve süreci ve imtiyazlı pay sahipleri özel kurul kararlarının hukuki etkisi ve sakatlık halleri olmak üzere üç bölüm altında ele alınmıştır.

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
A. KONUNUN ÖNEMİ
B. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
C. KONUNUN ELE ALINIŞ ŞEKLİ

BİRİNCİ BÖLÜM
İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU KAVRAMI, YAPISI, İŞLEVİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ
A. İMTİYAZ KAVRAMI
B. TARİHÇE
C. TERMİNOLOJİ
D. TANIM
E. İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULUNUN YAPISI
F. AMACI
G. HUKUKİ NİTELİĞİ
H. MUKAYESELİ HUKUKTA İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULU

İKİNCİ BÖLÜM
İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURULUNUN TOPLANMA ŞARTLARI VE SÜRECİ
A. ÖZEL KURUL TOPLANTISININ ŞARTLARI
B. TOPLANTININ İCRA EDİLME SÜRECİ
C. ÖZEL KURUL TOPLANTISINA GEREK OLMAYAN HALLER

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İMTİYAZLI PAY SAHİPLERİ ÖZEL KURUL KARARLARININ HUKUKİ ETKİSİ VE SAKATLIK HALLERİ
A. ÖZEL KURUL KARARLARININ HUKUKİ ETKİSİ
B. ÖZEL KURUL KARARLARININ SAKATLIĞI

SONUÇ

KAYNAKÇA

Anonim Ortaklık Genel Kurul Kararının Yürütmesinin (Tedbiren) Geri Bırakılması (TTK m. 449) – Doğukan Algan

01 Ağustos 201901 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Doğukan Algan tarafından yazılan “Anonim Ortaklık Genel Kurul Kararının Yürütmesinin (Tedbiren) Geri Bırakılması (TTK m. 449)” adlı eser Oniki Levha Yayıncılık tarafından yayınlanmıştır.

Yayıncının eser ile ilgili sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.

ÖNSÖZ
Anonim ortaklık genel kurul kararının hükümsüzlüğüne ilişkin davalarda genel kurul kararlarının yürütmesinin geri bırakılması talebi yaygın bir uygulama alanına sahiptir. İlgili düzenleme 6102 sayılı TTK m. 449’da yer almakla birlikte bir usul hukuku müessesesi olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, bu düzenlemenin usul hukuku boyutuyla incelenmesi önem kazanmaktadır.

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
ANONİM ORTAKLIKTA GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

§1. GENEL KURUL KARARININ YÜRÜTMESİNİN GERİ BIRAKILMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
I. Anonim Ortaklıkta Genel Kurul
II. Genel Kurul Kararının Yürütmesinin Geri Bırakılması

§2. ASIL (NİHAİ) KORUMA OLARAK GENEL KURUL KARARININ İPTALİ VEYA BUTLANI
I. Asıl (Nihai) Koruma Olarak Genel Kurul Kararının İptali
II. Asıl (Nihai) Koruma Olarak Genel Kurul Kararının Butlanı

§3. MENFAATLER DENGESİ
I. Menfaat Kavramı
II. Ortaklık Menfaati ve Menfaatler Dengesi

§4. GENEL KURUL KARARININ YOKLUĞU HALİNDE TTK M. 449’DAKİ ÖZEL HÜKMÜN (KIYASEN) UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI SORUNU

İkinci Bölüm
TEDBİRİN ŞARTLARI VE TARAFLARI
§5. TEDBİRİN ŞARTLARI
I. Asıl Talep Hakkı: Genel Kurul Kararının İptalini veya Butlanını Talep Hakkı
II. Tedbir Sebebinin Varlığı

§6. TEDBİRİN TARAFLARI
I. Tedbir Talebinde Bulunan Taraf
II. Aleyhine Tedbir İstenen Taraf: Anonim Ortaklık

Üçüncü Bölüm
TEDBİR YARGILAMASI, KARARI VE SONUÇLARI
§7. Tedbir Yargılamasının Özellikleri
I. Genel Olarak
II. Görevli ve Yetkili Mahkeme
III. Talep ve Tedbirin Konusu
IV. Tedbir Kararı Verilirken Yönetim Kurulunun Dinlenmesi Sorunu
V. İspat ve Deliller Bakımından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
VI. Teminat Sorunu

§8. Tedbir Kararı ve Kanun Yolu

§9. Tedbir Kararının Uygulanması

§10. Tedbire İtiraz ve Tedbirin Kaldırılması
I. Tedbire İtiraz
II. Tedbirin Kaldırılması

§11. Haksız Tedbirden Doğan Tazminat Sorumluluğu

SONUÇ

KAYNAKÇA

Limited şirket ortak sayısı

01 Haziran 201901 Haziran 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Limited şirket ortak sayısı 6102 sayılı TTK’nın 573. maddesinde düzenlenmiş olup, söz konusu madde uyarınca tek bir gerçek ya da tüzel kişi tarafından limited şirket kurulabilmektedir.

TTK 573’ün limited şirket ortak sayısı ile ilgili ifadesi şu şekildedir; “Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur…“

6102 sayılı TTK’nın yürürlükten kaldırdığı 6762 sayılı TTK döneminde ise limited şirket en az iki ortakla kurulabiliyor ve faaliyetine devam edebiliyordu.

Taşıyıcı

01 Haziran 201901 Haziran 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Taşıyıcı, 6102 Sayılı Kanun‘un 850. maddesinin 1. fıkrasında şu şekilde tanımlanmıştır;

Taşıyıcı: taşıma sözleşmesiyle eşya veya yolcu taşıma işini veya ikisini birlikte üstlenen kişidir.

Konişmento

01 Haziran 201901 Haziran 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Konişmento, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1128. maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır;

Konişmento: bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren ve taşıyanın eşyayı, ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senettir.

Acente

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya işletmenin çalışanı
gibi işletmeye bağlı bir hukuki konuma sahip olmaksızın, bir sözleşmeye dayanarak, belirli bir yer veya bölge içinde sürekli olarak ticari bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi veya bunları o tacir adına yapmayı meslek edinen kimseye acente denir (TTK m. 102).

Yokluk ve Butlan

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

“Kavram olarak yokluk; bir hukuki işlemin doğabilmesi için öngörülen ve kurucu nitelikte olan emredici hükümlere aykırılık halidir. Bu aykırılık, işlemin unsurlarında eksikliğe yol açar ve işlemi “yokluk” ile sakat hale getirir. Yok sayılan işlem, şeklen dahi meydana gelmemiştir. Yokluk, bunu ileri sürme konusunda hukuki menfaati bulunan herkes tarafından her zaman ileri sürülebilir ve tespit ettirilebilir, hâkim tarafından da re’sen dikkate alınır. Mahkemenin vereceği tespit hükmü, bu durumu açıklayıcı niteliktedir.

Şirketler hukukundaki emredici hükümlere göre, genel kurul kararlarının oluşabilmesi için iki kurucu unsur gereklidir: Birincisi genel kurul toplantısı yapılması, ikincisi toplantıda karar alınmasıdır. Bunların birisindeki eksiklik halinde, işlem (karar) hiç doğmamış sayılır; yani baştan itibaren yoktur. Örneğin, karar alınmadığı halde alınmış gibi gösterilirse veya Bakanlık temsilcisinin toplantıda bulunmaması halinde işlem, yoklukla sakat olacaktır.

Butlan ise; bir işlemin, konusuna ilişkin emredici hükümlere aykırı olması halidir. Eş söyleyişle, bir işlemin konusu; kanuna, ahlaka, adaba, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı ya da, imkânsız ise, bu işlem batıldır. Yokluktaki gibi, butlanda da kesin geçersizlik söz konu-sudur; hâkim bunu re’sen göz önünde bulundurur ve herkes bu geçersizliği, iptal davasında öngörülen üç aylık süreyle bağlı olmaksızın ileri sürebilir ve tespit ettirebilir. Yokluk ve butlan arasında sonuçları değil, sebepleri bakımından farklılık bulunmaktadır (Fatih Bilgili, Ertan Demirkapı, Şirketler Hukuku, 2012, 2. Baskı, s.190).

Mülga Türk Ticaret Kanunu’nda bir işlemin batıl hale gelmesine örnek olarak 392. madde hükmü verilebilir. Anılan yasa hükmünde, sermaye artırım koşullarına uyulmamasının kararı batıl hale getireceği düzenlenmiş olup, ikinci fıkra aynen; “Esas sermayenin artırılması yukarıki hükümlere göre icra edilmemiş ise bu husustaki muameleler batıl ve bundan dolayı da idare meclisi azalariyle murakıplar; şirkete, münferit ortaklara ve üçüncü şahıslara karşı müteselsilen mesuldürler.” şeklindedir. Bunun yanı sıra, toplantı ve karar nisabının bulunmaması da (6762 Sayılı TTK m. 378) butlan sebeplerine örnek olarak verilebilir.” Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E:2013/1048, K:2014/430, T:02.04.2014

Anonim Şirket Genel Kurul Kararı – Hükümsüzlük ve İptal Edilebilirlik

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

“Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle; anonim şirket genel kurul kararlarının iptali için ileri sürülebilen nedenler arasında yer alan “hükümsüzlük” ile “iptal edilebilirlik” kavramlarının açıklanmasında yarar vardır.

Bilindiği üzere, mülga 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (6762 Sayılı TTK) batıl kararlara yönelik olarak genel kurul kararlarının iptali için dava açma hakkı düzenlenmemiş ancak doktrin ve uygulamada ilgililerin açacağı bir tespit davası ile hükümsüzlüğün belirlenmesinin talep edebileceği kabul edilmiştir. (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 447. maddesinde ise genel kurulun hangi tür kararlarının batıl olduğu hüküm altına alınmış durumdadır.)

Hükümsüzlük halleri, yokluk ve butlan olarak iki alt kategoride ela alınabilir.

Kavram olarak yokluk; bir hukuki işlemin doğabilmesi için öngörülen ve kurucu nitelikte olan emredici hükümlere aykırılık halidir. Bu aykırılık, işlemin unsurlarında eksikliğe yol açar ve işlemi “yokluk” ile sakat hale getiri. Yok sayılan işlem, şeklen dahi meydana gelmemiştir. Yokluk, bunu ileri sürme konusunda hukuki menfaati bulunan herkes tarafından her zaman ileri sürülebilir ve tespit ettirilebilir, hâkim tarafından da re’sen dikkate alınır. Mahkemenin vereceği tespit hükmü, bu durumu açıklayıcı niteliktedir.

İptal edilebilir kararlarda ise; genel kurul kararının geçersizlik halini oluşturan nedenin, işlemin, baştan itibaren geçersiz olması sonucunu doğuracak nitelikte olmaması hali söz konusudur. Örneğin; anonim şirket ortaklar genel kurulunda oyunu kullanmasına haksız yere izin verilmediği, çağrının usulsüz yapıldığı, gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediği, toplantıya ve karara yetkili olmayan kimselerin iştirak ettikleri iddiasında olan ortaklar, yasa, ana sözleşme ve afaki iyi niyet kurallarına aykırılık hallerini ileri sürerek, kararların iptallerini mülga 6762 Sayılı TTK’nun 381. maddesi uyarınca isteme hakları bulunmaktadır

Eş söyleyişle; mutlak butlanla batıl kararlar, baştan beri hükümsüz olan, sonradan geçerlilik kazanma olanağı olmayan, emredici kurallara, kamu düzenine veya ahlaka ve adaba aykırı veyahut konusu olanaksız olan kararlardır. Bu tür kararlar, baştan beri hüküm ifade etmezler ve mahkemece, re’sen üzerinde durulması da gerekir. 6762 Sayılı TTK’nun 381. maddesi anlamında iptali kabil kararlar ise, daha çok ortakların menfaatlerinin koruyan düzenlemelere aykırılık teşkil eden, emredici kurallar dışında yorumlayıcı ve şekle ilişkin kuralların ihlal edildiği kararlardır. İptali gereken kararlar, baştan itibaren geçersiz olmadıklarından, iptal edilinceye kadar geçerli bir kararın hüküm ve sonuçlarını doğururlar.

Yokluk ve butlan hallerinin re’sen göz önünde bulundurulacağı ve herkesin bu geçersizliği, 6762 Sayılı TTK’nun 381. maddesinde düzenlenen koşullara tabi olmaksızın ileri sürebileceği Hukuk Genel Kurulu’nun 12.3.2008 gün ve 2008/11-246 E., 2008/239 K. sayılı ilamında da benimsenmiştir.

Bu itibarla, anonim şirket kararının iptali için yukarıda açıklanan hükümsüzlük hallerine dayanılmadığı durumlarda iptal davası açılabilmesi için, 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 381. maddesinde (benzer düzenleme 6102 Sayılı TTK, 445 ve 446. maddelerinde mevcuttur) düzenlenen koşulların oluşması gerekir. Anılan yasa hükmü aynen;
“Aşağıda yazılı kimseler, kanun veya esas mukavele hükümlerine ve bilhassa afaki iyi niyet esaslarına aykırı olan umumi heyet kararları aleyhine, tarihlerinden itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye müracaatla iptal davası açabilirler:
1. Toplantıda hazır bulunup da karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirten veya reyini kullanmasına haksız olarak müsaade edilmiyen yahut toplantıya davetin usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut umumi heyet toplantısına iştirake salahiyetli olmıyan kimselerin karara iştirak etmiş bulunduklarını iddia eden pay sahipleri;
2. İdare meclisi;
3. Kararların infazı idare meclisi azalariyle murakıpların şahsi mesuliyetlerini mucip olduğu takdirde bunların her biri.
İptal davasının açılması keyfiyetiyle duruşmanın yapılacağı gün, idare heyeti tarafından usulen ilan olunur.
Birinci fıkrada yazılı üç aylık hak düşüren müddetin sona ermesinden önce duruşmaya başlanamaz. Birden fazla iptal davası açıldığı takdirde, davalar birleştirilerek görülür.

Mahkeme şirketin talebi üzerine şirketin muhtemel zararına karşı davacıların teminat göstermesine karar verebilir. Teminatın mahiyet ve miktarını tayin mahkemeye aittir.” şeklindedir.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere, hükümsüzlük hallerinin bulunmadığı genel kurul kararlarının iptalini isteyebilmek için, toplantıda hazır olan ortağın, alınan kararlara muhalif kaldığını toplantı tutanağına yazdırması (muhalefet şerhi) ve üç aylık hak düşürücü sürede dava açılması gerekmektedir. Aksi halde, iptal edilebilir kararlar açısından dava hakkı söz konusu olmaz.” Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E:2013/1048, K:2014/430, T:02.04.2014

Anonim Şirketlerde Pay

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

“Anonim şirketler için önemli bir kavram olan “pay”, üç anlamda kullanılır. Bunlardan ilki esas sermayenin bir parçasını ifade etmesidir. Esas sermayenin pay sayısına bölünmesi sonucu oluşan ve nominal (itibari) değeri olan her bir birim birer payı oluşturur. Pay sayısının ve nominal değerinin esas sözleşmede gösterilmesi zorunludur. Bir diğer anlamıyla pay; pay sahipliği konumunu yani ortaklık sıfatını ifade eder. Ortaklık sıfatından kaynaklanan hak ve borçlar paya bağlıdır. Pay elde edilirken ortaklık sıfatı da kazanılmış olur. Payın devredilmesi halinde ortaklık sıfatı ve buna bağlı hak ve borçlar da devredilmiş olur. Üçüncü anlamıyla pay; bir kıymetli evrak niteliğindeki pay senetlerini (hisse senetlerini) ifade eder. Hamiline düzenlenmiş paylar hariç olmak üzere, payın bir senede bağlanması zorunluluğu yoktur. Senede bağlanmamış paylar “çıplak pay” olarak adlandırılmıştır (F… Şirketler Hukuku, 2.bası, 2012, s.240,241).” Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E:2014/801, K:2014/891, T:12.11.2014

Teyit Mektubu

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Telefonla, telgrafla, herhangi bir iletişim veya bilişim aracıyla veya diğer bir teknik araçla ya da sözlü olarak kurulan sözleşmelerle yapılan açıklamaların içeriğini doğrulayan bir yazıyı alan kişi, bunu aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde itirazda bulunmamışsa, söz konusu teyit mektubunun yapılan sözleşmeye veya açıklamalara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır (TTK m. 21/3).

Vade Farkı

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

“…vade farkı yasal düzenlemeler kapsamında tanımlanmış bir kavram olmayıp, enflasyonun ekonomi üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda yargı kararları ile uygulama bulmuştur. Vade farkı ile para borcunun ifasındaki gecikmeden zarar gören alacaklının korunması amaçlanmıştır.
Nitekim, 27.06.2003 gün ve 2001/1 E., 2003/1 K. sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında vade farkının “veresiye veya taksitle satışlarda ilk satış bedeline yani semen’e belirli oranlarda yapılan ilave başka bir anlatımla vade farkı mal ve hizmet satım sözleşmesinde kararlaştırılan veya ticari teamüllere göre vade tarihinden başlayarak fiili ödeme tarihindeki mal ve hizmet bedeline ekleme yapılmak suretiyle semen’in ulaştığı miktarı ifade ettiği” belirtilmiştir.

Vade farkı, başta sözleşme ilişkisi kurulurken ya da daha sonradan tarafların ortak iradeleri ile kararlaştırılabileceği gibi var olan ticari teamüller sonucu da ortaya çıkabilir.

Vade farkının sözleşmede kararlaştırıldığı ya da sonradan sürekli uygulama nedeniyle sözleşmenin bir unsuru kabul edildiği durumlarda alacaklı bu yöndeki istemini doğrudan sözleşmeye dayandıracaktır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 24.09.2003 gün ve 2003/19-449 E., 2003/491 K.; 28.04.2004 gün ve 2004/19-205 E., 2004/246 K.; 06.10.2004 gün ve 2004/19-470 E., 2004/462 K. sayılı ilamları). Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E:2017/901, K:2018/402, T:28.02.2018

Fatura

18 Mayıs 201918 Mayıs 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Ticari işletme gereği satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere malı satan veya işi yapan tacir tarafından müşteriye verilen ticari belgeye fatura denir (VUK m.229, TTK m.23).

Fatura tek başına borç doğuran bir belge olmadığı gibi bunun karşı tarafa tebliğ edilmemiş olması da borcun doğumu ya da istenebilir olması bakımından önem taşımaz.

TTK Madde 5/A

02 Ocak 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

3. Dava şartı olarak arabuluculuk
MADDE 5/A- (Ek:6/12/2018-7155/20 md.)
(1) Bu Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

(2) Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren altı hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilir.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 376 ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ

20 Kasım 201820 Kasım 2018 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Resmi Gazete Tarih ve No: 15.09.2018 – 30536

Ticaret Bakanlığından:

6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNUN 376 NCI MADDESİNİN

UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

HAKKINDA TEBLİĞ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 376 ncı maddesi kapsamında sermayenin kaybı veya borca batık olma durumlarında uyulacak usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, anonim ve limited şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 210 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 446 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Aktif: Şirketin sahip olduğu dönen ve duran varlıkları,

b) Ara dönem finansal tablo: 3, 6 ve 9 aylık dönem sonları itibarıyla hazırlanmış finansal tabloları,

c) Borç: Öz kaynaklar hariç şirketin aktiflerini finanse ettiği kaynakları,

ç) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

d) Kanuni yedek akçe: Kanunun 519 uncu maddesinde düzenlenen yedek akçeyi,

e) Ortak: Anonim şirketlerin pay sahiplerini, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklarını,

f) Serbest yedek akçe: Kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeleri,

g) Şirket: Anonim ve limited şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri,

h) Sözleşme: Anonim şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin esas sözleşmesini, limited şirketlerin şirket sözleşmesini,

ı) Yönetim organı: Anonim şirketlerde yönetim kurulunu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi veya yöneticileri,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sermaye Kaybı

Genel kurulun toplantıya çağrılması

MADDE 5 – (1) Son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının ya da üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde yönetim organı, genel kurulu hemen toplantıya çağırır. Genel kurulun gündem maddeleri arasında, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının karşılıksız kaldığı belirtilir.

(2) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının ya da üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı durumlarda farklı bir gündem ile toplantıya çağrılmış olsa dahi bu husus genel kurulda görüşülür.

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması halinde genel kurul

MADDE 6 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması halinde yönetim organı, bu genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar.

(2) Yönetim organı, son bilançoyu genel kurula sunarak şirketin finansal yönden bulunduğu durumu bütün açıklığıyla ve her ortağın anlayabileceği şekilde anlatır. Bu hususta genel kurula rapor da sunulabilir.

(3) Yönetim organı, şirketin mali durumundaki kötüleşmeyi ortadan kaldırmak veya en azından etkilerini hafifletmek amacıyla, uygun gördüğü sermayenin tamamlanması, sermaye artırımı, bazı üretim birimlerinin veya bölümlerinin kapatılması ya da küçültülmesi, iştiraklerin satışı, pazarlama sisteminin değiştirilmesi gibi iyileştirici önlemleri alternatifli ve karşılaştırmalı olarak aynı genel kurula sunar ve açıklar.

(4) Genel kurul, sunulan iyileştirici önlemleri aynen kabul edebileceği gibi değiştirerek de kabul edebilir ya da sunulan önlemler dışında başka bir önlemin uygulanmasına karar verebilir.

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde genel kurul

MADDE 7 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde, toplantıya çağrılan genel kurul;

a) Sermayenin üçte biri ile yetinilmesine ve Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre sermaye azaltımı yapılmasına,

b) Sermayenin tamamlanmasına,

c) Sermayenin artırılmasına,

karar verebilir.

Sermayenin azaltılması

MADDE 8 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisi zarar sebebiyle karşılıksız kalan şirketin genel kurulu, sermayenin üçte biriyle yetinmeye karar verdiği takdirde sermaye azaltımı Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre yapılır.

(2) Bu madde kapsamında yapılacak sermaye azaltımında yönetim organı, alacaklıları çağırmaktan ve bunların haklarının ödenmesinden veya teminat altına alınmasından vazgeçebilir.

Sermayenin tamamlanması

MADDE 9 – (1) Sermayenin tamamlanması, bilânço açıklarının ortakların tamamı veya bazı ortaklar tarafından kapatılmasıdır. Kanuni yedek akçelerin yitirilen kısımlarının tamamlanmasına gerek yoktur. Sermayenin tamamlanmasına karar verilmesi halinde her ortak zarar sebebiyle karşılıksız kalan tutarı kapatacak miktarda parayı vermekle yükümlüdür. Her ortak, payı oranında tamamlamaya katılabilir ve verdiğini geri alamaz. Bu yükümlülük, sermaye konulması veya borç verilmesi niteliğinde olmayıp karşılıksızdır. Ayrıca yapılan ödemeler, gelecekte yapılacak sermaye artırımına mahsuben bir avans olarak nitelendirilmez.

(2) Sermayenin tamamlanmasında, anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler bakımından Kanunun 421 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi, limited şirketler bakımından ise 603 ve devamı maddeleri uygulanır. Sermayenin tamamlanamaması, bazı ortakların kendi istekleriyle tamamlama yapmasına engel oluşturmaz.

(3) Bilanço zararlarının kapatılması için getirilen yükümlülükler uyarınca yapılan ödemeler öz kaynaklar içerisinde sermaye tamamlama fonu hesabında toplanır ve takip edilir.

Sermayenin artırılması

MADDE 10 – (1) Genel kurul tarafından;

a) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması ile birlikte eş zamanlı olarak istenilen tutarda artırımına karar verilebilir. Sermayenin azaltılması işlemi ile birlikte eş zamanlı sermaye artırımında artırılan sermayenin en az dörtte birinin ödenmesi şarttır.

b) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması yoluna gidilmeden sermaye artırımına karar verilebilir. Bu şekilde yapılacak sermaye artırımında sermayenin en az yarısını karşılayacak tutarın tescilden önce ödenmesi zorunludur.

Genel kurulun gerekli tedbirlerden birini almaması

MADDE 11 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde genel kurulun, 7 nci maddede belirtilen tedbirlerden birine karar vermemesi halinde şirket kendiliğinden sona erer. Bu şekilde sona eren şirketin tasfiye işlemleri, Kanunun 536 ncı ve devamı maddelerine göre yürütülür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sermaye ile Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Tamamının Karşılıksız Kalması

Borca batık olma durumu

MADDE 12 – (1) Borca batık olma durumu, şirketin aktiflerinin borçlarını karşılayamaması halidir.

(2) Borca batık durumda olmanın işaretleri, yıllık ve ara dönem finansal tablolardan, denetime tabi şirketlerde denetim raporlarından, erken teşhis komitesinin raporlarından, yönetim organının belirlemelerinden ortaya çıkabilir.

(3) Şirketin borca batık durumda bulunduğu şüphesini uyandıran işaretler varsa, yönetim organı, aktiflerin hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatları üzerinden bir ara bilanço çıkartır.

(4) Yönetim organı, hem işletmenin devamlılığı esasına hem de aktiflerin muhtemel satış değerlerine göre çıkarılan ara bilânço üzerinden aktiflerin şirket alacaklarını karşılamaya yetmediğine karar vermesi ve 7 nci maddede belirtilen tedbirleri almaması halinde şirketin iflası için mahkemeye başvurur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ortak ve Son Hükümler

Esas alınacak finansal tablolar

MADDE 13 – (1) Şirketlerin sermaye kaybı veya borca batık olma durumları, Kanunun 88 inci maddesine göre hazırlanacak finansal tablolar esas alınarak belirlenir. Finansal tabloların düzenlenmesinde ihtiyari olarak Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanmasının tercih edilmesi halinde, bahsi geçen durum bu şekilde hazırlanan finansal tablolar üzerinden değerlendirilir.

Sermayenin kaybı veya borca batık olma durumlarında birleşmeye katılma

MADDE 14 – (1) Sermaye kaybı veya borca batık durumda olan bir şirket, kaybolan sermayeyi karşılayabilecek tutarda serbestçe tasarruf edilebilen özvarlığa sahip bulunan bir şirket ile birleşebilir.

(2) Birleşmeye taraf olan bir şirketin, sermayesiyle kanuni yedek akçeleri kaybolmuş veya borca batık durumda olması halinde; birleşmeye taraf olan diğer şirketin kaybolan sermayeyi veya borca batıklık durumunu karşılayacak miktarda serbestçe tasarruf edebileceği özvarlığa sahip bulunduğu ve buna ilişkin tutarların, hesap şekli de gösterilerek doğrulandığı veya belirtilen durumların mevcut olmadığının doğrulandığı yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile ortaya konulur. Devrolunan şirketlerin denetime tabi olması halinde bu rapor, denetime tabi şirketin denetçisi tarafından da hazırlanabilir.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/1/2023 tarihine kadar, Kanunun 376 ncı maddesi kapsamında sermaye kaybı veya borca batık olma durumuna ilişkin yapılan hesaplamalarda, henüz ifa edilmemiş yabancı para cinsi yükümlülüklerden doğan kur farkı zararları dikkate alınmayabilir.

Yürürlük

MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Tasfiyede Kalan Varlığın Dağıtılması İçin Beklenecek Süre

27 Mart 201827 Mart 2018 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

T.C.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI

İç Ticaret Genel Müdürlüğü

Sayı: 50035491-431.04

Konu: Tasfiyede Kalan Varlığın Dağıtılması İçin Beklenecek Süre

……………….. TİCARET SİCİLİ MÜDÜRLÜĞÜNE

6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 68 inci maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 543 üncü maddesinin ikinci fıkrasında değişiklik yapılarak, tasfiyede kalan varlığın dağıtılabilmesi için alacaklılara üçüncü kez yapılan çağrı ilanından itibaren geçmesi gereken bir yıllık süre altı aya indirilmiştir. Bu sayede şirketlerin tasfiyelerini altı ay gibi bir sürede tamamlamaları imkanı getirilmiştir.

Son dönemde Bakanlığımıza intikal eden muhtelif yazılardan, mezkur düzenlemenin yürürlüğe girdiği 09.08.2016 tarihinden önce tasfiye haline giren şirketleri kapsayıp kapsamadığı hususunda ticaret sicili müdürlüklerince tereddüt yaşandığı anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, 6102 sayılı Kanunun 541 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, tasfiye haline giren şirketlerde, alacaklı oldukları şirket defterlerinden veya diğer belgelerden anlaşılan ve yerleşim yerleri bilinen kişiler taahhütlü mektupla, diğer alacaklılar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve şirketin internet sitesinde ve aynı zamanda esas sözleşmede öngörüldüğü şekilde, birer hafta arayla yapılacak üç ilanla şirketin sona ermiş bulunduğu konusunda bilgilendirilerek, alacaklarını tasfiye memurlarına bildirmeye çağrılmakta ve 543 üncü maddede düzenlenen süre üçüncü çağrı ilanından itibaren başlamaktadır.

Bu itibarla;

6728 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 09.08.2016 tarihinden önce tasfiye halinde olduğu tescil edilen şirketlerde, kalan varlığın bir yıl geçmeden dağıtılmasına yetki tanıyan mahkeme kararı bulunmadıkça ve şirket sözleşmesinde aksine daha uzun süre öngörülmemişse üçüncü çağrı ilanından itibaren bir yılllık sürenin tamamlanmasının ardından kalan varlık dağıtılarak tasfiyenin sonlandırılması,
09.08.2016 tarihinden sonra tasfiye halinde olduğu tescil edilen şirketlerde ise, şirket sözleşmesinde veya alacaklılara yapılan çağrı ilanında aksine daha uzun süre öngörülmemişse üçüncü çağrı ilanından itibaren 6728 sayılı Kanunun 68 inci maddesi ile değişik 543 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık sürenin tamamlanmasının ardından kalan varlık dağıtılarak tasfiyenin sonlandırılması
Şirket sözleşmelerinde kalan varlığın dağıtılması için bir yıl veya daha uzun süre beklenmesi öngörülen şirketlerde, tasfiyenin 6728 sayılı Kanunun 68 inci maddesi ile değişik 543 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık sürede tamamlanmasının istenmesi durumunda, şirket sözleşmesinin ilgili hükmünün Kanunda yapılan değişikliğe uygun olarak değiştirilmesi,

Gerekmektedir.

Bilgi ve gereğini rica ederim.

Adnan YANKIN

Bakan a.

Genel Müdür V.

Yazının orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.

6102 Sayılı Kanun

28 Eylül 2016 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

6102 Sayılı Kanun, 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Ticaret Kanunu‘dur.

6102 Sayılı Kanun maddelerine buradan, gerekçesine buradan ulaşabilirsiniz.

Geçici Madde 11

15 Ağustos 2016 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

GEÇİCİ MADDE 11 – (Ek: 15/7/2016-6728/72 md.)

(1) 31/12/2016 tarihinden sonra bankalarca çek hesabı sahiplerine 780 inci maddeye bu Kanunla eklenen hüküm gereğince bulunması gereken karekod ve seri numarası unsurlarını içermeyen çek yaprağı verilemez. 31/12/2016 tarihinden önce basılan çeklerde bu unsurlar aranmaz.

Geçici Madde 10

11 Eylül 201415 Ağustos 2016 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

GEÇİCİ MADDE 10 – (Ek: 10/9/2014-6552/134 md.)

14/2/2014 tarihine kadar Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre yapılması gereken sermaye artırımlarını herhangi bir nedenle yapmamış olan şirketler hakkında asgari sermaye şartını bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde yapmaları hâlinde fesih işlemi uygulanmaz. Sermaye artırımında bulunmaması nedeniyle ticaret sicili kaydı silinenlerin de bu süre içinde sermaye artırımı için başvurmaları hâlinde kayıtları resen yeniden oluşturulur.

Halka Açık Şirketlerde TTK 376 Uygulaması

02 Mayıs 201403 Mayıs 2014 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Anonim şirketlerde sermaye kaybı ve borca batıklık durumunu ve alınması gereken önlemleri düzenleyen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376. maddesinin halka açık şirketler açısından uygulanması ile ilgili esaslar, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 10.04.2014 tarih ve 11/352 sayılı kararı ile belirlenmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun 10.04.2014 tarih ve 2014/11 sayılı bülteninde yayınlanan söz konusu karar aşağıda yer almaktadır.

Halka Açık Şirketler Bakımından 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 376’ncı Maddesinin Uygulaması

Kurulumuzun 10.04.2014 tarih ve 11/352 sayılı Kararı’nda;

A. TTK’nın 376’ncı maddesinin birinci fıkrasının uygulaması ile ilgili olarak;

Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının yarısının karşılıksız kaldığına ilişkin tespitin, Kurulumuzun II-14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (II-14.1 Tebliği) çerçevesinde hazırlanıp kamuya açıklanan yıllık finansal durum tablolarından (bilanço) yapılmasına,
Sermaye kaybının tespitinde II-14.1 Tebliği uyarınca hazırlanan finansal durum tablosunda (bilanço) yer alan kalemler dikkate alınarak, [((Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler) – Özkaynaklar) / (Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler)] formülünün uygulanmasına, (Özkaynaklar tutarı, konsolide finansal tablo düzenleyenler için “Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar” kalemi değil özkaynakların tamamı olarak dikkate alınacaktır.)
Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının yarısının karşılıksız kaldığının tespiti halinde, şirket yönetim kurulunun genel kurulu derhal toplantıya çağırmak ve iyileştirici önlemleri genel kurula sunmakla yükümlü olduğuna,

B- TTK’nın 376’ncı maddesinin ikinci fıkrasının uygulaması ile ilgili olarak;

Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının üçte ikisinin karşılıksız kaldığına ilişkin tespitin, Kurulumuzun II-14.1 Tebliği çerçevesinde hazırlanıp kamuya açıklanan yıllık finansal durum tablolarından (bilanço) yapılmasına,
Sermaye kaybının tespitinde II-14.1 Tebliği uyarınca hazırlanan finansal durum tablosunda (bilanço) yer alan kalemler dikkate alınarak, [((Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler) – Özkaynaklar) / (Sermaye + Kanuni Yedek Akçeler)] formülünün uygulanmasına, ( Özkaynaklar tutarı, konsolide finansal tablo düzenleyenler için “Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar” kalemi değil özkaynakların tamamı olarak dikkate alınacaktır.)
Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının üçte ikisinin karşılıksız kaldığının tespiti halinde, şirket yönetim kurulunun, genel kurulu derhal toplantıya çağırmak ve bu genel kurulda sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanması kararlarından birinin alınması amacıyla gündeme madde eklemekle yükümlü olduğuna,
Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının üçte ikisinin karşılıksız kaldığının tespiti halinde, şirket yönetim kurulunun, şirketin borca batıklık durumunu da incelemesi gerektiğine,

C- TTK’nın 376’ncı maddesinin üçüncü fıkrasının uygulaması ile ilgili olarak;

Kurulumuzun II-14.1 Tebliği çerçevesinde ara dönem finansal rapor hazırlama yükümlülüğü bulunan şirketler için;
i. İşletmenin devamlılığı esasına göre hazırlanacak ara bilanço olarak Kurulumuzun II-14.1 Tebliği çerçevesinde hazırlanan periyodik finansal tabloların dikkate alınmasına,
ii. Aktiflerin muhtemel satış fiyatları esas olmak üzere hazırlanacak ara bilançonun (TTK 376 bilançosu) ise, Kurulumuzun II-14.1 Tebliği hükümlerine tabi olmaksızın ancak Kurulumuzun II-14.1 Tebliği çerçevesinde hazırlanan periyodik finansal tablolar ile aynı tarihli olmak üzere borca batıklık şüphesinin çıkmasını takiben en çok 30 gün içerisinde tanzim edilmesine,
Kurulumuzun II-14.1 Tebliği çerçevesinde ara dönem finansal rapor hazırlama yükümlülüğü bulunmayan işletmeler için ise; borca batıklık şüphesinin çıkmasını takiben 30 gün içerisinde hem Kurulumuzun II-14.1 Tebliği hükümlerine uygun olarak devamlılık esasına göre hem de TTK 376 bilançosu tanzim edilmesine,
Devamlılık esasına uygun olarak hazırlanan finansal durum tablosu sermayenin tamamının kaybını gösteriyorken, TTK 376 bilançosu aktiflerin şirket alacaklılarının alacaklarını karşılaması durumunda, aksini açıkça ortaya koyan durumların ortaya konamaması halinde, TTK’nın 376’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen tedbirlerin alınmasına gerek bulunmadığına,
TTK 376 bilançosunda yer alan duran varlıklardan gayrimenkul niteliğinde olanların Kurulumuzun yetkilendirdiği “Gayrimenkul Değerleme Şirketleri”nden biri tarafından, geri kalan maddi ve maddi olmayan duran varlıkların ise Kurulumuzun 17.07.2003 tarih ve 37/875 sayılı Kararında belirtilen şirketlerden biri tarafından Kurulumuzun değerlemeye ilişkin düzenlemeleri kapsamında değerleme yapılmış olması gerektiği ve konuya ilişkin dipnotlarda değerlemesi yapılan duran varlığın cinsi, uygulanan değerleme metodolojisi ve değerleme yapan şirketin ticaret unvanı başta olmak üzere gerekli açıklamalara yer verilmesi gerektiğine,
TTK 376 bilançolarının, Kurulumuzun II-14.1 Tebliği hükümlerinden tümüyle bağımsız olduğu ve bunların yerine geçemeyeceğine ilişkin olarak alınacak bir yönetim kurulu kararı ile birlikte Kurulumuzun özel durumların açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri kapsamında kamuya duyurulması gerektiğine,
Aktiflerin muhtemel satış fiyatları esas alınarak hazırlanan bilançolarda yer alan varlıkların değerlerinin Kurulumuzun II-14.1 Tebliği uyarınca düzenlenen finansal raporlama dönemleri itibariyle gözden geçirilmesi; esas alınan aktiflerde satış, genel ekonomik durum, şirkete özel gelişmeler ve benzeri nedenlerle değişme olmadığı ve değerleme sonucunda oluşan fon gelecek dönemlerde oluşan/oluşacak sermaye kaybını karşılamaya yeterli olduğu sürece, yeni bir TTK 376 kapsamında ara bilanço düzenlenmesi gerekmediğine; ancak varlıkların değerinde yeniden değerlemeyi gerektirecek önemli bir değişikliğin olmadığı ve yeniden değerleme sonuçları ile oluşan fona ilişkin olarak, periyodik finansal tabloların kamuya açıklandığı tarihler itibarıyla TTK 376 bilançosunun ilk yayımlandığı özel durum açıklamasının tarihinin de belirtildiği bir özel durum açıklamasında bulunulması gerektiğine,
Faaliyet konusu sportif faaliyetler veya söz konusu faaliyetlerden elde edilen gelirlerin yönetilmesi olan halka açık ortaklıkların, TTK 376 bilançosunda yer alan varlıklarını her durumda en çok 2 yıllık, diğer halka açık ortaklıkların ise 5 yıllık periyotlarla yeniden değerlemesini yaptırmalarının zorunlu olduğu ve yeniden değerleme sonuçları ile oluşan fona ilişkin olarak periyodik finansal tabloların kamuya açıklandığı tarihler itibarıyla özel durum açıklamasında bulunulması gerektiğine,

D- 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 136’ncı maddesi uyarınca banka ve sigorta şirketleri ile 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca finansal kiralama, faktöring ve finansman şirketlerinin, TTK’nın 376’ncı maddesine ilişkin özel mevzuatlarında yer alan hükümleri uygulamaları, yukarıda yer verilen TTK’nın 376’ncı maddesine ilişkin olarak öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi hükmünde olup, konuya ilişkin olarak kamuya yapılacak açıklamalar hususunda bu Karara tabi olduklarına,

E- TTK’nın 376’ıncı maddesi kapsamında yapılan/yapılacak işlemlerin yönetim kurulunun veya yerine geçecek müessesenin sorumluluğunda olduğuna,

karar verilmiştir.

Bakanlar Kurulu Kararı – 2014/5973

14 Mart 2014 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Bakanlar Kurulu Kararı
Resmi Gazete Tarih ve No: 14.03.2014 – 28941

Karar Sayısı : 2014/5973

Ekli “Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar”ın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 6/1/2014 tarihli ve 34 sayılı yazısı üzerine, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 10/2/2014 tarihinde kararlaştırılmıştır.

BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN BELİRLENMESİNE DAİR KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KARAR

MADDE 1- 19/12/2012 tarihli ve 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ‘‘Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar’’ın 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

‘‘a) Aktif toplamı yetmişbeşmilyon ve üstü Türk Lirası

b) Yıllık net satış hasılatı yüzellimilyon ve üstü Türk Lirası

c) Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üstü’’

MADDE 2- Aynı Karara ekli (I) sayılı listenin birinci sırasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

‘‘i) Nitelikli yatırımcılara satılmak üzere pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden anonim şirketler’’

MADDE 3- Aynı Karara ekli (I) sayılı listenin dördüncü sırasında yer alan ‘‘İstanbul Altın Borsasında üye olarak’’ ibaresi ‘‘Borsa İstanbul piyasalarında’’ şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 4- Aynı Karara ekli (II) sayılı listenin altıncı sırasının (a), (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

‘‘a) Aktif toplamı yetmişbeşmilyon ve üstü Türk Lirası’’

b) Yıllık net satış hasılatı yüzellimilyon ve üstü Türk Lirası

c) Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üstü’’

MADDE 5- Bu Karar 1/1/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6- Bu Karar hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Bakanlar Kurulu Kararının Yayımlandığı Resmi Gazetenin
Tarihi	Sayısı
23/1/2013	28537

Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

28 Haziran 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete tarih ve no: 29 Haziran 2013 – 28692

ANONİM ŞİRKETLERİN GENEL KURULLARINDA UYGULANACAK

ELEKTRONİK GENEL KURUL SİSTEMİ HAKKINDA

TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA

DAİR TEBLİĞ

MADDE 1 – 29/8/2012 tarihli ve 28396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Elektronik ortamda oyların gönderilmesi iki dakika ile sınırlıdır.”

MADDE 2 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ticari Defterlere İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

05 Haziran 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 6 Haziran 2013 – 28669

TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ

MADDE 1 – 19/12/2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 15 – (1) Kapanış onayı yapılacak defterlerin onay zamanı ve şekline ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Yevmiye defterinin, izleyen hesap döneminin altıncı ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur.

b) Yönetim kurulu karar defterinin, izleyen hesap döneminin birinci ayının sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması zorunludur.”

MADDE 2 – Bu Tebliğin 1 inci maddesiyle değiştirilen 15 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi 1/1/2013tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, (b) bendi ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı ile Maliye Bakanı birlikte yürütür.

Yevmiye Defteri ve Yönetim Kurulu Karar Defterinin Kapanış Onayı Tarihleri Değiştirildi

28 Mart 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Özel hesap dönemi bulunmayan şirketlerde yevmiye defterinin kapanış onayı,30 Haziran’a kadar yaptırılacak. Yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise, özel hesap dönemi bulunmuyorsa 31 Ocak’a kadar yaptırılmalı.

Gümrük Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı‘nın konu ile ilgili 78. maddesi şu şekilde;

13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının dördüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetimkurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılır.”

Söz konusu düzenleme, 28.03.2013 tarihli TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Genel Kurul’da yapılan görüşmede verilen bir önerge ile Tasarının 90.maddesinin (b) bendi değiştirildi ve 2013 yılında yapılacak yevmiye defteri kapanış onayının 6. ay sonuna kadar yapılması mümkün hale getirildi.

İlgili Önerge:
Görüşülmekte olan 437 sıra sayılı “Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın 90 ıncı maddesinin (b) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.

“b) 78 inci maddesi ile değiştirilen 6102 sayılı Kanunun 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının dördüncü cümlesinde yer alan yevmiye defterinin kapanış onayına ilişkin hüküm 1/1/2013 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,”

Önerge Gerekçesi: Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesinde yapılan değişiklikle yevmiye defterinin üçüncü aya kadar olan kapanış onay tarihi altıncı aya uzatılmaktadır. Bu yıl yapılacak defter kapanışlarında da bu hükmün uygulanabilmesi için geçerlilik tarihi öne alınmıştır.

Değişiklik öncesi: TTK 64/f.3, c.4’ün değişiklikten önceki hali şu şekildeydi;

”Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır.”

BATİDER – Cilt: XXVIII – Sayı:4 – Aralık 2012

11 Şubat 201311 Şubat 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Makaleler

Dr. Rona Serozan, Profesör
Atipik Trampa Sözleşmeleri……………………………………………………………… 5-26

Dr. Veliye Yanlı, Profesör
Şirketin Kendi Paylarını Edinmesinde Finansal Destek Yasağı…………….. 29-44

Dr. Kemal Şenocak, Profesör
Hayatı Sigorta Edilecek Kişi (Riziko Şahsı) (TTK m. 1490) ……………….. 47-82

Dr. Mustafa S. Özbek, Doçent
Dr. İlhami Öztürk
İcra-İflâs ve Kamu İcra Hukuku Açısından Merkezî Kayıt
Kuruluşunun Mallarının Haczedilebilirliği………………………………………… 85-142

Dr. Negahan Kırkbeşoğlu, Yardımcı Doçent
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ile Getirilen Faiz Sınırları
Üzerine Bir Değerlendirme …………………………………………………………… 145-172

Dr. Başak Şit, Yardımcı Doçent
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Karşısında Banka Anonim Şirketi…… 175-205

Çiğdem Yatağan, Araştırma Görevlisi
Avrupa Birliği’nde Topluluk Patenti Sürecinde Yaşanan Sorunlar………. 209-240

Görüşler
Dr. Korkut Özkorkut, Doçent
Avrupa Komisyonu’nun 2012 Yılı Türkiye İlerleme Raporunun
Şirketler Hukuku Faslını Finansal Raporlama ve Denetim
Açısından Doğru Okumak …………………………………………………………….. 243-246

Murat Gürel, Araştırma Görevlisi
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın “Siciller Arası İşbirliği” ile
“İzne Tabi Şirketler” Tebliğlerinin Denetime İlişkin
Hükümleri Hakkında Bir İnceleme…………………………………………………. 247-253

Karar İncelemesi
Dr. Levent Börü
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile Takipte İmzaya
İtirazın Takibi Durdurup Durdurmayacağının Değerlendirilmesi………… 257-265

Karar Çevirisi
Sami Aksoy, Araştırma Görevlisi
“Sánchez and Others v. Iberia Airlines” C-410/11 Sayılı
Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararı 3. Daire – 22 Kasım 2012………….. 269-277

Kararlar – Seçilmiş Mevzuat
Murat Gürel, Araştırma Görevlisi……………………………………………………….. 281-325
Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları (2010-2012)………. 327-328

Limited Şirket Hükümleri

19 Ocak 201319 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun
LİMİTED ŞİRKET HÜKÜMLERİ

İKİNCİ KİTAP
ALTINCI KISIM

BİRİNCİ BÖLÜM

Tanım ve Kuruluş

A) Kavram (TTK 573)

B) Ortakların sayısı (TTK 574)

C) Şirket sözleşmesi

I – Şekil (TTK 575)

II – İçerik

1. Zorunlu kayıtlar (TTK 576)

2. Şirket sözleşmesinde öngörülmeleri şartıyla bağlayıcı olan hükümler (TTK 577)

3. Ayni sermaye, ayni devralmalar ve özel menfaatler (TTK 578)

4. Emredici hükümler (TTK 579)

D) Sermaye

I – En az tutar (TTK 580)

II – Ayni sermaye (TTK 581)

III – Mal bedelleri ve kurucu menfaatleri (TTK 582)

E) Esas sermaye payları (TTK 583)

F) İntifa senetleri (TTK 584)

G) Kuruluş

I – Kurulma anı (TTK 585)

II – Tescil

1. İstem (TTK 586)

2. Tescil ve ilan (TTK 587)

III – Tüzel kişilik (TTK 588)

İKİNCİ BÖLÜM

Şirket Sözleşmesinin Değiştirilmesi

A) Genel olarak (TTK 589)

B) Özel değişiklikler

I – Esas sermayenin artırılması

1. İlke (TTK 590)

2. Rüçhan hakkı (TTK 591)

II – Esas sermayenin azaltılması (TTK 592)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortakların Hak ve Borçları

A) Esas sermaye payının işlemlere konu olması

I – Genel olarak (TTK 593)

II – Pay defteri (TTK 594)

III – Esas sermaye payının geçişi hâlleri

1. Devir (TTK 595)

2. Miras, eşler arasındaki mal rejimi ve icra (TTK 596)

3. Gerçek değerin belirlenmesi (TTK 597)

4. Tescil (TTK 598)

IV – Birden fazla ortağa ait esas sermaye payı, bu pay üzerinde çeşitli haklar

1. Paylı mülkiyet (TTK 599)

2. İntifa ve rehin hakkı (TTK 600)

B) Geri verme yasağı (TTK 601)

C) Ortakların sorumluluğu (TTK 602)

D) Ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri

I – Ek ödeme yükümlülüğü

1. Kural (TTK 603)

2. Yükümlülüğün sürmesi (TTK 604)

3. Geri ödeme (TTK 605)

II – Yan edim yükümlülüğü (TTK 606)

III – Sonradan öngörülme (TTK 607)

E) Kâr payı ve ilgili diğer hükümler

I – Kâr payı ve yedek akçeler (TTK 608)

II – Faiz yasağı ve hazırlık dönemi faizi (TTK 609)

III – Finansal tablolar ve yedek akçeler (TTK 610)

IV – Haksız alınan kâr paylarının geri verilmesi (TTK 611)

F) Şirketin kendi esas sermaye paylarını iktisabı (TTK 612)

G) Bağlılık yükümlülüğü ve rekabet yasağı (TTK 613)

H) Bilgi alma ve inceleme hakkı (TTK 614)

I) Özkaynakların yerini tutan ödünçler (TTK 615-Mülga)

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Şirketin Organları

A) Genel kurul

I – Yetkiler (TTK 616)

II – Genel kurulun toplanması

1. Çağrı (TTK 617)

2. Oy hakkı ve hesaplanması (TTK 618)

3. Oy hakkından yoksunluk (TTK 619)

III – Karar alma

1. Olağan karar alma (TTK 620)

2. Önemli kararlar (TTK 621)

IV- Genel kurul kararlarının butlanı ve iptali (TTK 622)

B) Yönetim ve temsil

I – Müdürler

1. Genel olarak (TTK 623)

2. Müdürlerin birden fazla olmaları (TTK 624)

II – Görevler, yetkiler ve yükümlülükler

1. Devredilemez ve vazgeçilemez görevler (TTK 625)

2. Özen ve bağlılık yükümü, rekabet yasağı (TTK 626)

3. Eşit işlem (TTK 627)

III – Müdürlerin yerleşim yeri (TTK 628-Mülga)

IV – Temsil yetkisinin kapsamı, sınırlandırılması (TTK 629)

V – Görevden alma, yönetim ve temsil yetkisinin geri alınması ve sınırlandırılması (TTK 630)

VI – Ticari mümessiller ve ticari vekiller (TTK 631)

VII – Haksız fiil sorumluluğu (TTK 632)

C) Sermaye kaybı ve borca batıklık

I – Bildirim yükümlülüğü (TTK 633)

II – İflasın bildirilmesi veya ertelenmesi (TTK 634)

D) Denetçi (TTK 635)

BEŞİNCİ BÖLÜM

Sona Erme ve Ayrılma

A) Sona erme sebepleri ve sona ermenin sonuçları (TTK 636)

B) Tescil ve ilan (TTK 637)

C) Çıkma ve çıkarılma

I – Genel olarak (TTK 638)

II – Çıkmaya katılma (TTK 639)

III – Çıkarma (TTK 640)

IV – Ayrılma akçesi

1. İstem ve tutar (TTK 641)

2. Ödeme (TTK 642)

D) Tasfiye (TTK 643)

E) Uygulanacak hükümler (TTK 644)

Anonim Şirket Hükümleri

19 Ocak 201319 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun
ANONİM ŞİRKET HÜKÜMLERİ

İKİNCİ KİTAP
DÖRDÜNCÜ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler, Kuruluş ve Temel İlkeler

A) Genel Hükümler

I – Tanım (TTK 329)

II – Özel kanunlara bağlı anonim şirketler (TTK 330)

III – Amaç ve konu (TTK 331)

IV – En az sermaye tutarı (TTK 332)

V – Devletin gözetimi

1. İzin (TTK 333)

2. Kamu tüzel kişilerinin yönetim kurulunda temsili (TTK 334)

B) Kuruluş

I – Kurucu işlem (TTK 335)

II – Kuruluş belgeleri (TTK 336)

III – Kurucular

1. Tanım (TTK 337)

2. Asgari sayı (TTK 338)

IV – Esas sözleşme

1. İçerik (TTK 339)

2. Emredici hükümler (TTK 340)

V – Taahhüdün onaylanması (TTK 341-Mülga)

VI – Ayni sermaye

1. Ayni sermaye konulabilecek malvarlığı unsurları (TTK 342)

2. Değer biçme (TTK 343)

VII – Pay bedellerinin ödenmesi

1. Nakdi sermaye (TTK 344)

2. Ödeme yeri (TTK 345)

3. Halka arzedilecek paylar (TTK 346)

VIII – Primli paylar (TTK 347)

IX – Kurucu menfaatleri (TTK 348)

X – Kurucular beyanı (TTK 349)

XI – Halka arz taahhüdü (TTK 350)

XII – İşlem denetçisi raporu (TTK 351-Mülga)

XIII – Kuruluştan önce pay taahhüdünün devri (TTK 352)

XIV – Fesih davası (TTK 353)

XV – Şirketin tescili ve ilanı (TTK 354)

XVI – Tüzel kişiliğin kazanılması (TTK 355)

C) Kanuna karşı hile (TTK 356)

D) Temel ilkeler

I – Eşit işlem ilkesi (TTK 357)

II – Pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağı (TTK 358)

İKİNCİ BÖLÜM
Yönetim Kurulu

A) Genel olarak

I – Atama ve seçim

1. Üyelerin sayısı ve nitelikleri (TTK 359)

2. Belirli grupların yönetim kurulunda temsil edilmesi (TTK 360)

3. Sigorta (TTK 361)

4. Görev süresi (TTK 362)

II – Üyeliğin boşalması (TTK 363)

III – Görevden alma (TTK 364)

B) Yönetim ve temsil

I – Genel olarak

1. Esas (TTK 365)

2. Görev dağılımı (TTK 366)

3. Yönetimin devri (TTK 367)

4. Ticari mümessil ve vekiller (TTK 368)

5. Özen ve bağlılık yükümlülüğü (TTK 369)

II. Temsil yetkisi

1. Genel olarak (TTK 370)

2. Kapsam ve sınırlar (TTK 371)

3. İmza şekli (TTK 372)

4. Tescil ve ilan (TTK 373)

III – Görevler ve yetkiler

1. Genel olarak (TTK 374)

2. Devredilemez görev ve yetkiler (TTK 375)

3. Sermayenin kaybı, borca batık olma durumu

a) Çağrı ve bildirim yükümü (TTK 376)

b) İflasın ertelenmesi (TTK 377)

4. Riskin erken saptanması ve yönetimi (TTK 378)

5. Şirketin kendi paylarını iktisap veya rehin olarak kabul etmesi

a) Genel olarak (TTK 379)

b) Kanuna karşı hile (TTK 380)

c) Yakın ve ciddi bir kaybın önlenmesi (TTK 381)

d) İstisnalar (TTK 382)

e) İvazsız iktisap (TTK 383)

f) Elden çıkarma (TTK 384)

g) Aykırı iktisap halinde elden çıkarma (TTK 385)

h) Sermayenin azaltılması (TTK 386)

ı) Saklı tutulan hükümler (TTK 387)

i) Kendi paylarını taahhüt yasağı (TTK 388)

j) Hakların kullanılması (TTK 389)

IV – Yönetim kurulu toplantıları

1. Kararlar (TTK 390)

2. Batıl kararlar (TTK 391)

3. Bilgi alma ve inceleme hakkı (TTK 392)

4. Müzakereye katılma yasağı (TTK 393)

V- Yönetim kurulu üyelerinin mali hakları (TTK 394)

VI – Şirketle işlem yapma, şirkete borçlanma yasağı (TTK 395)

VII – Rekabet yasağı (TTK 396)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Denetleme

A) Genel olarak (TTK 397)

B) Konu ve kapsam (TTK 398)

C) Denetçi

I – Seçim, görevden alma ve sözleşmenin feshi (TTK 399)

II – Denetçi olabilecekler (TTK 400)

D) İbraz yükümü ve bilgi alma hakkı (TTK 401)

E) Denetim raporu (TTK 402)

F) Görüş yazıları (TTK 403)

G) Denetçilerin sır saklamadan doğan sorumluluğu (TTK 404)

H) Şirket ile denetçi arasındaki görüş ayrılıkları (TTK 405)

I) Topluluk ilişkileri için özel denetçi denetimi (TTK 406)

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Genel Kurul

A) Genel olarak (TTK 407)

B) Görev ve yetkileri (TTK 408)

C) Toplantılar (TTK 409)

D) Çağrı

I – Yetki

1. Yetkili ve görevli organlar (TTK 410)

2. Azlık

a) Genel olarak (TTK 411)

b) Mahkemenin izni (TTK 412)

II – Gündem (TTK 413)

III – Çağrının şekli

1. Genel olarak (TTK 414)

2. Genel kurula katılmaya yetkili olan pay sahipleri (TTK 415)

3. Çağrısız genel kurul (TTK 416)

E) Toplantının yapılması

I – Hazır bulunanlar listesi (TTK 417)

II – Toplantı ve karar nisabı (TTK 418)

III – Toplantı başkanlığı ve iç yönerge (TTK 419)

IV – Toplantının ertelenmesi (TTK 420)

V – Esas sözleşme değişikliklerinde toplantı ve karar nisapları (TTK 421)

VI – Tutanak (TTK 422)

VII – Kararların etkisi (TTK 423)

VIII – Bilançonun onaylanmasına ilişkin karar (TTK 424)

F) Pay sahibinin kişisel hakları

I – Genel kurula katılma

1. İlke (TTK 425)

2. Şirkete karşı yetkili olma (TTK 426)

3. Pay sahibinin temsili (TTK 427)

a) Genel olarak

b) Organın temsilcisi, bağımsız temsilci ve kurumsal temsilci (TTK 428)

c) Tevdi eden temsilcisi (TTK 429)

d) Bildirge (TTK 430)

e) Bildirim (TTK 431)

4. Birden çok hak sahibi (TTK 432)

II – Yetkisiz katılma (TTK 433)

III – Oy hakkı

1. İlke (TTK 434)

2. Oy hakkının doğumu (TTK 435)

3. Oydan yoksunluk (TTK 436)

IV – Bilgi alma ve inceleme hakkı (TTK 437)

V – Özel denetim isteme hakkı

1. Genel kurulun kabulü (TTK 438)

2. Genel kurulun reddi (TTK 439)

3. Atama (TTK 440)

4. Görev (TTK 441)

5. Rapor (TTK 442)

6. İşleme konulma ve açıklama (TTK 443)

7. Giderler (TTK 444)

G) Genel kurul kararlarının iptali

I – İptal sebepleri (TTK 445)

II – İptal davası açabilecek kişiler (TTK 446)

H) Butlan

I) Çeşitli hükümler (TTK 447)

I – İlan, teminat ve kanun yolu (TTK 448)

II – Kararın yürütülmesinin geri bırakılması (TTK 449)

III – Kararın etkisi (TTK 450)

IV – Kötüniyetle iptal ve butlan davası açanların sorumluluğu (TTK 451)

BEŞİNCİ BÖLÜM
Esas Sözleşmenin Değiştirilmesi

BİRİNCİ AYIRIM
Genel Olarak

A) İlke (TTK 452)

B) Usul

I – Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izni ve genel kurul kararı (TTK 453)

II – İmtiyazlı pay sahipleri özel kurulu (TTK 454)

III – Tescil (TTK 455)

İKİNCİ AYIRIM
Özel Değişiklikler

A) Sermayenin artırılması

I – Ortak hükümler

1. Genel olarak (TTK 456)

2. Yönetim kurulunun beyanı (TTK 457)

3. Denetleme raporu (TTK 458-Mülga)

II – Sermaye taahhüdü yoluyla artırım

1. Esas sermaye sisteminde (TTK 459)

2. Kayıtlı sermaye sisteminde (TTK 460)

3. Rüçhan hakkı (TTK 461)

III – İç kaynaklardan sermaye artırımı (TTK 462)

IV – Şarta bağlı sermaye artırımı

1. İlke (TTK 463)

2. Sınırlar (TTK 464)

3. Esas sözleşmedeki dayanak (TTK 465)

4. Pay sahiplerinin korunması (TTK 466)

5. Değiştirme veya alım hakkını haiz bulunan kişilerin korunması (TTK 467)

6. Sermaye artırımının gerçekleştirilmesi

a) Hakların kullanılması, sermaye taahhüdü (TTK 468)

b) Uygunluğun doğrulanması (TTK 469-Mülga)

c) Esas sözleşmenin uygun duruma getirilmesi (TTK 470)

d) Ticaret siciline tescil (TTK 471)

7. Esas sözleşmeden çıkarma (TTK 472)

B) Esas sermayenin azaltılması

I – Karar (TTK 473)

II – Alacaklılara çağrı (TTK 474)

III – Kararların yerine getirilmesi (TTK 475)

ALTINCI BÖLÜM
Pay ve Sermaye Koyma Borcu

BİRİNCİ AYIRIM
Pay

A) Genel hükümler

I – Asgari itibari değer (TTK 476)

II – Payların bölünememesi (TTK 477)

B) İmtiyazlı paylar

I – Tanım (TTK 478)

II – Oyda imtiyazlı paylar (TTK 479)

İKİNCİ AYIRIM
Pay Bedelini İfa Borcu ve İfa Etmemenin Sonuçları

A) İlke (TTK 480)

B) Ödemeye çağrı (TTK 481)

C) Temerrüt

I – Sonuçları (TTK 482)

II – Iskat usulü (TTK 483)

YEDİNCİ BÖLÜM
Menkul Kıymetler

BİRİNCİ AYIRIM
Pay senetleri

A) Ortak Hükümler

I – Türler

1. Şartlar (TTK 484)

2. Dönüştürme (TTK 485)

II – Pay senedi bastırılması (TTK 486)

III – Pay senetlerinin şekli (TTK 487)

IV – Yıpranmış pay senetleri (TTK 488)

B) Hamiline yazılı pay senetlerinin devri (TTK 489)

C) Nama yazılı payların ve pay senetlerinin devrinde ilke (TTK 490)

D) Devrin sınırlandırılması

I – Kanuni sınırlama (TTK 491)

II – Esas sözleşmeyle sınırlama

1. İlkeler (TTK 492)

2. Borsaya kote edilmemiş nama yazılı paylar

a) Red sebepleri (TTK 493)

b) Hükümleri (TTK 494)

3. Borsaya kote edilmiş nama yazılı paylar

a) Red sebepleri (TTK 495)

b) Bildirme yükümü (TTK 496)

c) Hakların geçişi (TTK 497)

d) Red süresi (TTK 498)

III – Pay defteri

1. Kayıt (TTK 499)

2. Kaydın silinmesi (TTK 500)

3. Bedellerinin tamamı ödenmemiş nama yazılı paylar (TTK 501)

İKİNCİ AYIRIM
İntifa Senetleri

A) Çıkarılması (TTK 502)

B) Hükümleri (TTK 503)

ÜÇÜNCÜ AYIRIM
Borçlanma Senetleriyle Alma ve Değiştirme Hakkını İçeren Menkul Kıymetler

A) Genel kurul kararıyla (TTK 504)

B) Yönetim kurulu kararıyla (TTK 505)

C) Sınır (TTK 506)

SEKİZİNCİ BÖLÜM
Kar, Kazanç ve Tasfiye Payı

A) Kar ve tasfiye payı hakkı

I – Genel olarak (TTK 507)

II – Hesaplama biçimi (TTK 508)

B) Kar payı, hazırlık dönemi faizi ve kazanç payı

I – Kar payı (TTK 509)

II – Hazırlık dönemi faizi (TTK 510)

III – Kazanç payları (TTK 511)

C) Geri alma hakkı

I – Kötüniyet halinde (TTK 512)

II – Şirketin iflası halinde (TTK 513)

DOKUZUNCU BÖLÜM
Şirketin Finansal Tabloları, Yedek Akçeler

A) Anonim şirketlerin finansal tabloları ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu

I – Hazırlama yükümü (TTK 514)

II – Dürüst resim ilkesi (TTK 515)

III – Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu (TTK 516)

B) Şirketler topluluğunun finansal tabloları ve yıllık faaliyet raporu

I – Uygulanacak muhasebe standartları (TTK 517)

II – Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu (TTK 518)

C) Yedek akçeler

I – Kanuni yedek akçe

1. Genel kanuni yedek akçe (TTK 519)

2. Şirketin iktisap ettiği kendi pay senetleri için ayrılan yedek akçe ve yeniden değerleme fonları (TTK 520)

II – Şirketin isteği ile ayırdığı yedek akçe

1. Genel olarak (TTK 521)

2. Çalışanlar ve işçiler lehine yardım akçesi (TTK 522)

III – Kar payı ile yedek akçeler arasında ilgi (TTK 523)

D) Çeşitli hükümler

I – İlan (TTK 524-Mülga)

II – Yabancı şirketlerin Türkiye şubeleri (TTK 525-Mülga)

III – Özet finansal tabloları (TTK 526-Mülga)

IV – Sır saklama yükümü (TTK 527)

E) Özel hükümler (TTK 528)

ONUNCU BÖLÜM
Sona Erme ve Tasfiye

A) Sona erme

I – Sona erme sebepleri

1. Genel olarak (TTK 529)

2. Özel haller

a) Organların eksikliği (TTK 530)

b) Haklı sebeplerle fesih (TTK 531)

II – Hükümleri

1. Tescil ve ilan (TTK 532)

2. Sonuçlar (TTK 533)

III – İflas halinde tasfiye (TTK 534)

IV – Şirket organlarının durumu (TTK 535)

B) Tasfiye

I – Tasfiye memurları

1. Atama (TTK 536)

2. Görevden alma (TTK 537)

3. Aktifleri satma yetkisi (TTK 538)

4. Yetkilerin sınırlandırılması ve genişletilmesi (TTK 539)

II – Tasfiye işleri

1. İlk envanter ve bilanço (TTK 540)

2. Alacaklıların çağrılması ve korunması (TTK 541)

3. Diğer tasfiye işleri (TTK 542)

4. Tasfiye sonucu dağıtma (TTK 543)

5. Defterlerin saklanması (TTK 544)

III – Şirket unvanının sicilden silinmesi (TTK 545)

IV – Uygulanacak diğer hükümler (TTK 546)

C) Ek tasfiye (TTK 547)

D) Tasfiyeden dönülmesi (TTK 548)

ONBİRİNCİ BÖLÜM
Hukuki Sorumluluk

A) Sorumluluk halleri

I – Belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olması (TTK 549)

II – Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğinin bilinmesi (TTK 550)

III – Değer biçilmesinde yolsuzluk (TTK 551)

IV – Halktan para toplamak (TTK 552)

V – Kurucuların, yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının sorumluluğu (TTK 553)

VI – Denetçinin sorumluluğu (TTK 554)

B) Şirketin zararı

I – Genel olarak (TTK 555)

II – İflas halinde (TTK 556)

III – Teselsül ve başvuru (TTK 557)

IV – İbra

1. İbranın etkisi (TTK 558)

2. Kuruluş ve sermaye artırımında ibra (TTK 559)

V – Zamanaşımı (TTK 560)

VI – Yetkili mahkeme (TTK 561)

ONİKİNCİ BÖLÜM
Cezai Sorumluluk

A) Suçlar ve cezalar (TTK 562)

B) Soruşturma ve kovuşturma usulü (TTK 563-Mülga)

Çek Kanununda Düzenlenen Yeni Sisteme Göre İleri Tarihli Çekler Üzerine Bir Değerlendirme – Muharrem Gençtürk

08 Ocak 201308 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Muharrem GENÇTÜRK’ün Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 1–2 (2011), s. 119-159′da yayınlanan ”Çek Kanununda Düzenlenen Yeni Sisteme Göre İleri Tarihli Çekler Üzerine Bir Değerlendirme” adlı makalesine buradan ulaşabilirsiniz.

Çek Kanununda Düzenlenen Yeni Sisteme Göre İleri Tarihli Çekler Üzerine Bir Değerlendirme

ÖZET
Türk Ticaret Kanununun çeklere ilişkin hükümleri, Cenevre Yeknesak Kurallarına uygun olduğundan dolayı Türkiye’de çekler görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış hükmündedir. Düzenlenme günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan çek, ibraz günü ödenir” (YTK 795). Bununla birlikte 5941 sayılı Çek Kanununda düzenlenen yeni sisteme göre üzerindeki düzenleme tarihinden önce ödeme için ibraz edilen çek, düzenleyenin hesabında karşılık varsa ibraz günü ödenir. Üzerindeki düzenleme tarihinden önce ödeme için ibraz edilen çek için düzenleyenin hesabında yeterli karşılık bulunmazsa düzenleyen veya çekten dolayı sorumlu olan diğer kişiler hakkında herhangi bir hukuki işlem yapılamaz. Hamil kanuni süreler içinde çeki ödeme için tekrar ibraz etmek zorundadır; aksi halde düzenleyene, cirantalara ve sorumlu diğer kişilere karşı müracaat haklarını kullanamaz.

Genel Kurulda Oy Hakkı, Oy Hakkının Kısıtlamaları ve Oy Kullanma Şekli

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Her pay sahibinin genel kurulda en az bir oy hakkı vardır.

Pay sahipleri oy haklarını, paylarının toplam itibarî değeriyle orantılı olarak fiziki veya elektronik ortamda kullanırlar. Ancak her durumda oy hakkının doğabilmesi için, esas sözleşmede daha yüksek bir miktarın ödenmesi öngörülmüşse bunun, öngörülmemişse pay tutarının dörtte birine karşılık gelen miktarın ödenmesi şarttır.

TTK 479 uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkraları uyarınca esas sözleşme ile paylara oy hakkında imtiyaz tanınmış ise;

Esas sözleşme değişikliğinde,
Yönetim kurulunun ibrasında ve yönetim kurulu aleyhine sorumluluk davası açılmasında,

imtiyazlı oy kullanılamaz.

Pay sahiplerinden hiçbiri; kendisi, eşi, alt ve üstsoyu veya bunların ortağı oldukları şahıs şirketleri ya da hâkimiyetleri altındaki sermaye şirketleri ile şirket arasındaki kişisel nitelikte bir işe veya işleme veya herhangi bir yargıkurumu ya da hakemdeki davaya ilişkin olan müzakerelerde oy kullanamaz.

Şirket yönetim kurulu üyeleriyle yönetimde görevli imza yetkisini haiz kişiler veya bunların temsilcileri, yönetim kurulu üyelerinin ibra edilmelerine ilişkin kararlarda kendilerine ait paylardan doğan oy haklarını kullanamaz. Ancak anılan kişiler, yönetim kurulu üyesi olmayan diğer pay sahiplerinin oy haklarını temsilen kullanabilirler.

Özel mevzuatında, şirket esas sözleşmesinde, iç yönergede yer alan özel hükümler ve genel kurulda alınacak kararlar saklı kalmak kaydıyla, genel kurul toplantısında oylama açık ve el kaldırmak suretiyle yapılır. Elektronik ortamda yapılan genel kurullarda oy kullanımına ilişkin hükümler saklıdır.

Genel Kurul Toplantısına Katılma Zorunlu Olanlar ile Toplantıya Katılma Hakkı Olanlar

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurul toplantılarında bulunması zorunlu olan kişiler şu şekildedir;

murahhas üyeler
en az bir yönetim kurulu üyesi (diğer yönetim kurulu üyeleri de genel kurul toplantısına katılabilirler).
denetime tabi olan şirketlerin genel kurul toplantılarında denetçi de hazır bulunur.

Genel kurul toplantısına katılma hakkına sahip kişiler şu şekildedir;

Genel kurul toplantısına yönetim kurulu tarafından hazırlanan genel kurula katılabilecekler listesinde yer alan bütün pay sahiplerinin katılma hakkı vardır. Bu pay sahipleri genel kurul toplantılarına bizzat kendileri katılabileceği gibi üçüncü bir kişiyi de temsilcisi olarak genel kurula gönderebilir. Temsilcinin pay sahibi olması şartınıöngören esas sözleşme hükmü geçersizdir.

Gerçek kişi pay sahipleri, genel kurula katılabilecekler listesini kimliklerini ibraz etmek suretiyle, tüzel kişi pay sahipleri ise tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili olan kişilerin kimlikleriyle beraber yetki belgelerini ibraz etmek suretiyle imzalarlar. Gerçek veya tüzel kişi pay sahiplerini temsilen genel kurula katılacakların ayrıca temsil belgelerini de ibraz etmeleri zorunludur.

Hamiline yazılı pay senedi sahipleri genel kurul toplantı gününden en geç bir gün önce, bu senetlere zilyet olduklarını ispatlayarak giriş kartı almak ve ibraz etmek suretiyle genel kurul toplantısına katılabilirler.

Hamiline yazılı pay senedini, rehin, hapis hakkı, saklama sözleşmesi veya kullanım ödüncü sözleşmesi ve benzeri sözleşmeler sebebiyle elde bulunduran kimse, pay sahibi tarafından bu Yönetmelik hükümleri uyarınca yetkilendirilmişse genel kurula katılıp oy kullanabilir.

Bir payın üzerinde intifa hakkı bulunması halinde aksi kararlaştırılmamışsa genel kurula katılma ve oy hakkıintifa hakkı sahibi tarafından kullanılır. Bu durumda genel kurul toplantısına katılan kimse intifa hakkı sahibi olduğunu belgelendirmek zorundadır.

Bir pay birden çok kişinin ortak mülkiyetinde ise, bunlar ancak kendi içlerinden veya dışarıdan seçecekleri bir temsilci vasıtasıyla genel kurula katılıp oy kullanabilirler.

Halka açık olmayan şirketlerde gerek nama gerek hamiline yazılı pay senetleri sahiplerinin vekilleri vasıtasıyla toplantıda temsil edilebilmeleri için vekâletnamenin Ek-3’teki örneğe uygun olarak noter onaylı şekilde düzenlenmesi veya noter onaylı olmayan vekaletnamelerde noter huzurunda düzenlenmiş imza beyanının eklenmesi gerekir. Elektronik Genel Kurul Sisteminden yapılan temsilci tayinlerine ilişkin olarak Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik hükümleri ve Sermaye Piyasası Kurulunun halka açık şirketlerde genel kurula vekâleten katılma ve oy kullanılmasına ilişkin düzenlemeleri saklıdır.

Her pay sahibinin genel kurulda sadece bir kişi tarafından temsil edilmesi esastır. Ancak birden fazla kişiye temsil yetkisinin verilmesi veya tüzel kişi pay sahiplerini temsil ve ilzama yetkili birden fazla kişinin genel kurula katılması durumlarında ise bunlardan ancak birisi tarafından oy kullanılabilir. Oy kullanmaya kimin yetkili olduğunun yetki belgesinde gösterilmesi şarttır. Bu fıkra hükmü Kanunun 429 uncu maddesi uyarınca payların birden fazla kişiye tevdi edildiği durumda her biri oy hakkı sahibi olan tevdi eden temsilcilerine uygulanmaz.

Pay sahiplerinin genel kurulda kanuni temsilciler vasıtasıyla temsil edilebilmesi bu durumun belgelendirilmesine bağlıdır.

Genel Kurul Toplantı Başkanlığı

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Esas sözleşmede aksine herhangi bir düzenleme yoksa toplantıyı yönetecek başkan ve gereğinde başkan yardımcısı genel kurul tarafından seçilir.

Genel kurul toplantı başkanı, tutanak yazmanı ile gerek görürse oy toplama memurunu tayin ederek başkanlığı oluşturur. Ayrıca tutanak yazmanı ve oy toplama memuru seçilmemişse, bunlara ait görevler toplantı başkanı tarafından yerine getirilir. Elektronik Genel Kurul Sistemindeki teknik işlemlerin toplantı anında yerine getirilmesi için toplantı başkanıtarafından uzman kişiler de görevlendirilebilir. Tek pay sahipli şirketlerde tutanak yazmanı ve oy toplama memuru seçilmesi zorunlu değildir.

Genel Kurul Toplantısında Hazır Bulundurulacak Belgeler

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurul toplantı yerinde;

a) Şirketin esas sözleşmesi,

b) Pay defteri,

c) Toplantıya çağrının yapıldığını gösteren gazete ve diğer belgeler,

ç) Yönetim kurulunca hazırlanan yıllık faaliyet raporu,

d) Denetçi raporu,

e) Finansal tablolar,

f) Gündem,

g) Gündemde esas sözleşme değişikliği varsa, izne tabi şirketlerde Bakanlıktan alınan izin yazısı ve eki değişiklik tasarısı, diğer şirketlerde ise yönetim kurulunca hazırlanmış değişiklik tasarısı,

ğ) Hazır bulunanlar listesi,

h) Genel kurul erteleme üzerine toplantıya çağrılmışsa bir önceki toplantıya ilişkin toplantı tutanağı,

fiziki ve/veya elektronik ortamda hazır bulundurulur.

Olağan Genel Kurul Toplantısı Gündemi

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Olağan genel kurul toplantısının gündeminde sırasıyla şu hususlar bulunur:

a) Açılış ve toplantı başkanlığının oluşturulması.

b) Yönetim kurulunca hazırlanan yıllık faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi.

c) Denetçi raporlarının okunması.

ç) Finansal tabloların okunması, müzakeresi ve tasdiki.

d) Yönetim kurulu üyelerinin ibrası.

e) Kârın kullanım şeklinin, dağıtılacak kâr ve kazanç payları oranlarının belirlenmesi.

f) Yönetim kurulu üyelerinin ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakların belirlenmesi.

g) Faaliyet yılı içinde yönetim kurulu üyeliklerinde eksilme meydana gelmiş ve yönetim kurulunca atama yapılmış ise atamanın genel kurulca onaylanması.

ğ) Görev süreleri sona ermiş olan yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi, şayet esas sözleşmede görev süreleri belirtilmemişse görev sürelerinin tespiti.

h) Denetçinin seçimi.

ı) Lüzum görülecek sair hususlar.

Lüzum görülen sair hususlar gündeme açıkça yazılmalıdır. Görüşülecek konu önceden tespit edilip gündeme yazılmadan, “lüzum görülecek sair hususlar” şeklinde bir gündem maddesi belirlenemez.

Kanun ve esas sözleşme gereği genel kurulun yetkisinde olan ve olağanüstü genel kurul toplantı gündemini oluşturan her türlü konu, olağan genel kurul toplantı gündemine yazılabilir.

Azlığın süresi içinde müracaat etmesi halinde, görüşülmesini istediği konular yönetim kurulu tarafından gündeme alınır.

Yapılan denetim sonucunda veya herhangi bir sebeple Bakanlıkça, şirket genel kurulunda görüşülmesi istenen konuların gündeme konulması zorunludur.

Gündem, genel kurulu toplantıya çağıran tarafından belirlenir.

Çağrısız Genel Kurul Toplantısı

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Çağrısız genel kurul toplantısı, bütün pay sahipleri veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde, çağrı usulüne uyulmaksızın toplanabilir ve bu toplantı nisabı varolduğu sürece karar alınabilir. Genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklıdır.

Genel Kurulu Toplantıya Çağrı İlanının İçeriği

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin ilanlarda ve pay sahiplerine gönderilecek mektuplarda;

a) Toplantı günü ve saati,

b) Toplantı yeri,

c) Gündem,

ç) Gündemde esas sözleşme değişikliği var ise değişen maddenin/maddelerin eski ve yeni şekilleri,

d) Çağrının kimin tarafından yapıldığı,

e) İlk toplantının herhangi bir nedenle ertelenmesi üzerine genel kurul yeniden toplantıya çağrılıyor ise, erteleme sebebi ile yapılacak toplantıda yeterli olan toplantı nisabı,

f) Olağan toplantı ilanlarında; finansal tabloların, konsolide finansal tabloların, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunun, denetleme raporunun ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisinin şirket merkez ve şube adresleri belirtilmek suretiyle anılan adreslerde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulduğu,

g) Kanunun 428 inci maddesinde tanımlanan temsilcilerin kimlikleri ve bunlara ulaşılabilecek iletişim bilgileri,

belirtilir.

Yapılacak ilanda, genel kurul toplantısında kendisini vekil vasıtasıyla temsil ettirecekler için vekâletname örneklerine de yer verilir.

Genel Kurulu Çağrı Usulü

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurul toplantıya, esas sözleşmede belirtilen şekilde, internet sitesi açmakla yükümlüolan şirketler internet sitelerinde ve her halde Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanan ilan ile çağrılır. Çağrı, toplantıya elektronik ortamda katılma sistemini uygulayan şirketlerde elektronik genel kurul sisteminde de yapılır. Ayrıca, pay defterinde yazılı pay sahipleri ile önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adresini bildiren pay sahiplerine, toplantı günü ile gündem ve ilanın çıktığı veya çıkacağı gazeteler iadeli taahhütlü mektupla bildirilir. 2499 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin altıncı fıkrası hükmü saklıdır.

Genel kurulun toplantıya çağrısı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az iki haftaönce yapılır.

Çağrısı yapılan ilk toplantıda nisabın temin edilememesi halinde, genel kurul aynı usulle yeniden toplantıyaçağrılır. İlk toplantının ilan metnine, nisabın sağlanamaması halinde yapılacak ikinci toplantının çağrısına dair konulan hükümler geçersizdir.

Azlığın istemi üzerine, Kanunun 420 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca genel kurul toplantısının, toplantıbaşkanının kararıyla bir ay sonraya ertelenmesi halinde, erteleme kararı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir ve internet sitesi açmakla yükümlü olan şirketlerin internet sitelerinde karar tarihinden itibaren en geç beş gün içinde yayımlanır. Ertelenen genel kurul bir ay sonra yapılmak üzere, çağrı usulüne uyularak tekrar toplantıya çağrılır.

Genel Kurulu Çağrıya Yetkili Olanlar

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Olağan ve olağanüstü genel kurullar ile imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu, görev süresi sona ermiş olsa bile yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır.

Yönetim kurulunun mevcut olmaması veya devamlı olarak toplanamaması yahut toplantı nisabının oluşmasına imkan bulunmaması halinde, Kanunun 410 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre, mahkemeden izin alan pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir.

Şirket sermayesinin en az onda birini, halka açık şirketlerde yirmide birini oluşturan veya esas sözleşmede öngörülmesi halinde daha az sayıdaki pay sahiplerince oluşturulan azlık pay sahipleri, yönetim kurulundan, gerektirici sebepleri ve gündemi belirterek, genel kurulun toplantıya çağrılmasını veya genel kurul zaten toplanacak ise, karara bağlanmasını istedikleri hususların gündeme konulmasını yazılı olarak noter aracılığıyla isteyebilirler. Gündeme madde konulması isteminin, çağrı ilanının Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmasına ilişkin ilan ücretinin yatırılmasıtarihinden önce yönetim kuruluna ulaşmış olması gerekir.

Azlık pay sahiplerinin, genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin yönetim kuruluna yaptıkları başvurunun kabul edilmesine rağmen kırkbeş gün içerisinde toplantı çağrısının yönetim kurulu tarafından yapılmaması halinde azlık pay sahipleri, genel kurulu toplantıya çağırabilir. Azlık pay sahiplerinin, genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin talebinin yönetim kurulu tarafından reddedilmesi veya yedi iş günü içerisinde olumlu cevap verilmemesi üzerine Kanunun 412 nci maddesi gereğince mahkemece atanmış kayyım tarafından genel kurul toplantıya çağrılabilir.

Tasfiye halinde olan şirketlerde tasfiye memurları, görevleri ile ilgili konular için genel kurulu toplantıya çağırabilirler.

Süresi içerisinde yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılmaması üzerine, Kanunun 454 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca mahkeme tarafından yetkilendirilen imtiyazlı pay sahiplerinden her biri, imtiyazlı pay sahipleri özel kurulunu toplantıya çağırabilir.

Genel Kurul Toplantı Yeri

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurul toplantı yeri, esas sözleşmede aksine hüküm olmadıkça, şirketin merkezinin bulunduğu mülki idare birimi sınırları içindeki yerdir. Şirket merkezinin bulunduğu yerde toplantının hangi adreste yapılacağı esas sözleşmede özel olarak belirtilmemişse, bunu belirleme yetkisi toplantı çağrısı yapanlara aittir.

Toplantının, şirket merkezinin bulunduğu mülki idare birimi sınırları dışındaki başka bir yerde veya yurt dışında yapılabilmesi için bunun esas sözleşmede açıkça düzenlenmesi gerekir.

Çağrı ilanında; toplantı yerinin doğru, anlaşılır ve ayrıntılı biçimde belirtilmesi gerekir.

Genel Kurul Toplantı Zamanı

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Genel kurul toplantıları aşağıda belirtilen zamanlarda yapılır:

Olağan genel kurul toplantısı, her hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır. Buna göre hesap dönemi takvim yılı olan şirketlerde toplantılar yılın ilk üç ayı içinde, özel hesap dönemi olan şirketlerde ise, hesap döneminin bittiği günü izleyen ilk üç ay içinde yapılır.

Olağanüstü genel kurul toplantısı, şirket için toplantının yapılmasını gerektiren durumların ortaya çıktığızamanlarda yapılır.

İmtiyazlı pay sahipleri özel kurulu; imtiyazlı payların bulunduğu şirketlerde genel kurul tarafından imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edecek mahiyette esas sözleşme değişikliğine karar verilmesi halinde, anılan karar tarihinden itibaren en geç bir ay içinde toplantıya çağrılır. Bu süre sonuna kadar imtiyazlı pay sahipleri toplantıya çağrılmazsa, her imtiyazlı pay sahibi yönetim kurulunun çağrı süresinin son gününden başlamak üzere onbeş gün içinde, bu kurulun toplantıya çağrılmasını mahkemeden isteyebilir. Çağrıya rağmen süresi içinde imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu toplanamazsa, genel kurul kararı onaylanmış sayılır.

Esas sözleşme değişikliği Bakanlık iznine tabi olan şirketlerde bu amaçla yapılacak genel kurul toplantıları, ancak bu izin alındıktan sonra yapılır.

Genel Kurul Toplantı Çeşitleri

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Şirketlerde aşağıda sayılan genel kurul toplantıları ve imtiyazlı pay sahipleri özel kurul toplantısı yapılır:

Olağan genel kurul toplantısı: Şirket organlarının seçimine, finansal tablolara, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporuna, kârın kullanım şekline, dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine, yönetim kuruluüyelerinin ibraları ile faaliyet dönemlerini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakereler yapmak ve karar almak üzere her hesap dönemi için yapılan toplantılardır.
Olağanüstü genel kurul toplantısı: Şirket için lüzumu halinde veya zorunlu ve ivedi sebepler çıktığı takdirde yapılan ve gündemini toplantı yapılmasını gerektiren sebeplerin oluşturduğu toplantılardır.
İmtiyazlı pay sahipleri özel kurulu toplantısı: İmtiyazlı payların bulunduğu şirketlerde, genel kurulun imtiyazlıpay sahiplerinin haklarını sınırlayacak tarzda esas sözleşmeyi değiştirmeye karar vermesi halinde, Kanunun 454 üncü maddesine göre esas sözleşme değişikliği kararını onaylamak için sadece imtiyazlı pay sahiplerinin katılımıyla yapılan toplantılardır.
İmtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edecek nitelikteki esas sözleşme değişikliğinin görüşüleceği genel kurul toplantısında, imtiyazlı payları temsil eden sermayenin en az yüzde altmışına sahip olan imtiyazlı pay sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır bulunmaları ve bunların çoğunluğunun genel kurulda esas sözleşme değişikliğine olumlu oy vermeleri halinde, ayrıca özel kurul toplantısı yapılmaz.

Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı

08 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Olağanüstü genel kurul toplantısı, şirket için lüzumu halinde veya zorunlu ve ivedi sebepler çıktığı takdirde yapılan ve gündemini toplantı yapılmasını gerektiren sebeplerin oluşturduğu toplantılardır.

Olağanüstü Genel Kurul Toplantı Zamanı
Olağanüstü genel kurul toplantısı, şirket için toplantının yapılmasını gerektiren durumların ortaya çıktığı zamanlarda yapılır.

Olağanüstü Genel Kurulu Çağrıya Yetkili Olanlar
Olağan genel kurullar, görev süresi sona ermiş olsa bile yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Yönetim kurulunun mevcut olmaması veya devamlı olarak toplanamaması yahut toplantı nisabının oluşmasına imkan bulunmaması halinde, TTK m. 410/2’ye göre, mahkemeden izin alan pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir.

Olağanüstü Genel Kurul Toplantısının Gündemi
Olağanüstü genel kurul toplantısının gündemini, toplantı yapılmasını gerektiren sebepler oluşturur.

Olağan Genel Kurul Toplantısı

08 Ocak 201308 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Olağan genel kurul toplantısı;

Şirket organlarının seçimine,
Finansal tablolara,
Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporuna,
Kârın kullanım şekline,
Dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine,
Yönetim kuruluüyelerinin ibraları ile faaliyet dönemlerini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakereler yapmak ve karar almak üzere

her hesap dönemi için yapılan toplantılardır.

Olağan Genel Kurul Toplantı Zamanı
Olağan genel kurul toplantısı, her hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır. Buna göre hesap dönemi takvim yılı olan şirketlerde toplantılar yılın ilk üç ayı içinde (31 Mart’a kadar), özel hesap dönemi olan şirketlerde ise, hesap döneminin bittiği günü izleyen ilk üç ay içinde yapılır. Esas sözleşme değişikliği Bakanlık iznine tabi olan şirketlerde bu amaçla yapılacak genel kurul toplantıları, ancak bu izin alındıktan sonra yapılır.

Olağan Genel Kurulu Çağrıya Yetkili Olanlar
Olağan genel kurullar, görev süresi sona ermiş olsa bile yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Yönetim kurulunun mevcut olmaması veya devamlı olarak toplanamaması yahut toplantı nisabının oluşmasına imkan bulunmaması halinde, TTK m. 410/2’ye göre, mahkemeden izin alan pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir.

Olağan Genel Kurul Toplantısının Gündemi

Olağan genel kurul toplantısının gündeminde sırasıyla şu hususlar bulunur:

a. Açılış ve toplantı başkanlığının oluşturulması.

b) Yönetim kurulunca hazırlanan yıllık faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi.

c) Denetçi raporlarının okunması.

ç) Finansal tabloların okunması, müzakeresi ve tasdiki.

d) Yönetim kurulu üyelerinin ibrası.

e) Kârın kullanım şeklinin, dağıtılacak kâr ve kazanç payları oranlarının belirlenmesi.

f) Yönetim kurulu üyelerinin ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakların belirlenmesi.

g) Faaliyet yılı içinde yönetim kurulu üyeliklerinde eksilme meydana gelmiş ve yönetim kurulunca atama yapılmış ise atamanın genel kurulca onaylanması.

ğ) Görev süreleri sona ermiş olan yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi, şayet esas sözleşmede görev süreleri belirtilmemişse görev sürelerinin tespiti.

h) Denetçinin seçimi.

ı) Lüzum görülecek sair hususlar. Lüzum görülen sair hususlar gündeme açıkça yazılmalıdır. Görüşülecek konu önceden tespit edilip gündeme yazılmadan, “lüzum görülecek sair hususlar” şeklinde bir gündem maddesi belirlenemez.

Kanun ve esas sözleşme gereği genel kurulun yetkisinde olan ve olağanüstü genel kurul toplantı gündemini oluşturan her türlü konu, olağan genel kurul toplantı gündemine yazılabilir. Azlığın süresi içinde müracaat etmesi halinde, görüşülmesini istediği konular yönetim kurulu tarafından gündeme alınır. Yapılan denetim sonucunda veya herhangi bir sebeple Bakanlıkça, şirket genel kurulunda görüşülmesi istenen konuların gündeme konulması zorunludur.

Gündem, genel kurulu toplantıya çağıran tarafından belirlenir.

Kurumsal Risk Yönetimi – Cumhur Bilgili

06 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

İMKB ve SPK desteğiyle Kurumsal Risk Yönetimi Derneği’nin 09 Aralık 2011 tarihinde gerçekleştirdiği “Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun Kurumsal Risk Yönetimine İlişkin Düzenlemelerinin, Şirketlerdeki Uygulamalar ve Ekonomik İstikrar Üzerindeki Yansımaları” başlıklı seminerin “Kurumsal Risk Yönetimi Uygulamaları, Faydaları ve Zorlukları” konulu panel bölümünde Brisa Risk Yönetimi Müdürü Dr.Cumhur Bilgili’nin konuşması..

Dr.Cumhur Bilgili hakkında ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Anonim Şirketlerde Nama Yazılı Pay Senedi Devri ve Devrin Sınırlandırılması – Levent Yaralı

04 Ocak 201319 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

I. Anonim Şirketlerde Pay, Pay Senetleri ve İlmühaber
Anonim şirket ortaklığı paya bağlı olarak gerçekleşmektedir. Pay nama ya da hamiline yazılı pay senedine bağlanabileceği gibi (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ”TTK” m. 484/1), senede bağlanmamış anonim ortaklık payları da söz konusu olabilmektedir.

Anonim şirketlerde henüz çıkarılmamış pay senetlerini temsil etmek üzere ‘‘ilmühaberler’’ de çıkarılabilir. İlmühaberler, hak sahibine tüm pay sahipliği haklarını (payın devri dâhil) sağlar. İlmühaberlere kıyas yoluyla nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümler uygulanır(TTK 486/2).

II. Nama Yazılı Pay Senedi Devri ve Sınırlandırılması

A. Devir serbestisi
Kanunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmedikçe, nama yazılı paylar, herhangi bir sınırlandırmaya bağlı olmaksızın devredilebilirler (TTK 490/1).

B. Ciro ve teslim ile devrin gerçekleşmesi
Nama yazılı pay senetlerinin devri, ciro edilmiş nama yazılı pay senedinin zilyetliğinin devralana geçirilmesiyle gerçeklestirilir (TTK 490/2).

C. Pay defterine kayıt
Nama yazılı pay senedinin usulüne uygun olarak devredildiği ispat edilmediği sürece, devralan pay defterine yazılamaz (TTK 499/2). Şirketle ilişkilerde, sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimse pay sahibi olarak kabul edilir(TTK 499/4, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ”eTTK” 417/4).

D. Devrin tamamen yasaklanamaması
Limited şirketlerden farklı olarak(TTK 595/4), anonim şirket payının ve pay senetlerinin devri tamamen yasaklanamaz.

E. Pay devrinin sınırlandırılması
Anonim şirket esas sözleşmesinde, nama yazılı payların ancak şirketin onayıyla devredilebileceği öngörülebilir(TTK 492/1). Bununla beraber, nama yazılı pay senetlerinin devrinde esas sözleşmede yer alan hükme dayanarak ve sebep göstermeksizin devrin kaydedilmesinden kaçınabilme imkânı(”eTTK’’ 418/2), TTK’da yer almamaktadır. Diğer bir ifadeyle, sebep göstermeksizin devrin reddedilmesi imkânı TTK uyarınca söz konusu olmayacaktır.

Şirket ancak esas sözleşmede öngörülmüş önemli bir sebebi ileri sürerek devre onay vermeyi reddedebilecektir. Şirket rakiplerine yapılan pay devirlerini şirket onayına bağlama ya da payların sadece kurucu aile pay sahiplerine veya belirli bir mesleğe mensup bulunan kişilere devredebilmesi önemli sebeplere örnek olarak verilebilir.

F. Devrin Sınırlandırıldığı Durumlarda Şirket Onayının Pay Senedi Devrine Etkisi
eTTK döneminde pay devri açısından şirketin onayı ve bu çerçevede pay defterine kaydı kurucu etkiye sahip değildi. Pay üzerindeki mülkiyet, şirket onaylamasa da devralana geçiyordu, ancak devralan pay defterinde kayıtlı olmadığı için yalnızca şirkete karşı ortak sıfatını kazanamıyor ve buna bağlı hakları da kullanamıyordu(eTTK 417/4).

Nama yazılı pay devrinin şirket esas sözleşmesi ile sınırlandırıldığı durumlarda, devre şirket tarafından verilen onayın kurucu etkiye sahip olduğu TTK 494/1 ile düzenlendi. Dolayısı ile, anonim şirket pay devrinin esas sözleşme ile sınırlandırıldığı ve şirket onayına bağlandığı durumlarda, şirket onayı (yönetim kurulu onayı) pay devrinin kurucu bir unsuru olacak, onayın bulunmadığı durumlarda mülkiyet de geçmeyecektir.

Levent Yaralı – 4.1.2013

Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik

01 Ocak 201301 Ocak 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 28 Ağustos 2012 – 28395

ŞİRKETLERİN YILLIK FAALİYET RAPORUNUN ASGARİ İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, yönetim organı tarafından düzenlenecek yıllık faaliyet raporunun asgari içeriğini belirlemektir.

(2) Bu Yönetmelik, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurulan ve faaliyet gösteren anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yıllık faaliyet raporlarını ve şirketler topluluğunda ana şirketin yıllık faaliyet raporunu kapsar.

(3) Özel kanunlara tabi şirketlere, özel hükümler dışında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6102 sayılı Kanunun 516 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına, 518 inci maddesine, 565 inci maddesinin ikinci fıkrasına ve 610 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Finansal tablolar: Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülmüş bulunan finansal tabloları,

c) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

ç) Ortak: Anonim şirketlerde pay sahiplerini, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde ortakları,

d) Sözleşme: Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde esas sözleşmeyi, limited şirketlerdeşirket sözleşmesini,

e) Şirket: Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketi,

f) Üst düzey yönetici: Şirket yönetim organı üyeleri dışında, yönetim organınca şirketin faaliyetlerini doğrudan veya dolaylı olarak planlama, yönetme ve kontrol etme yetkisi ve sorumluluğu verilen kişileri,

g) Yıllık faaliyet raporu: Yönetim organı tarafından Kanuna ve bu Yönetmeliğe göre düzenlenen, şirketin ilgili yıla ilişkin faaliyetlerinin akışı ile her yönüyle finansal durumunun doğru, eksiksiz, dolambaçsız, gerçeğe uygun ve dürüst bir şekilde yansıtıldığı, şirketin gelişmesinin ve karşılaşılması muhtemel risklerin belirtildiği raporu,

ğ) Yönetim organı: Anonim şirketlerde yönetim kurulunu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi veya yöneticileri, limited şirketlerde müdürü veya müdürler kurulunu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması

Genel ilkeler

MADDE 4 – (1) Yıllık faaliyet raporu, şirketin ilgili hesap dönemine ait iş ve işlemlerinin akışını, her yönüyle finansal durumunu, şirketin hak ve yararını da gözetecek şekilde, doğru, eksiksiz, dolambaçsız, gerçeğe uygun ve dürüst bir şekilde yansıtır. Yıllık faaliyet raporunda, yanıltıcı, abartılı ve yanlış kanaat uyandırıcı, gerçeğe aykırı ifadelere yer verilemez.

(2) Yönetim organı, yıllık faaliyet raporunu, ortakların şirketin faaliyetleri hakkında her türlü bilgiye tam ve doğru bir şekilde ulaşmasını sağlayacak ayrıntıda hazırlar. Yıllık faaliyet raporunda mümkün olan en basit kavram ve terimler kullanılır, tereddüde neden olabilecek belirsiz ifadelerden kaçınılır. Teknik terim kullanılması gereken yerlerde, herkesin kolayca anlamasına imkan verecek şekilde açıklamalar yapılır.

(3) Şirketin, finansal performansı ile finansal durumunun genel özellikleri ve karşı karşıya bulunduğu temel riskler yıllık faaliyet raporunda değerlendirilir. Şirketin finansal durumuna ilişkin bu değerlendirmeler finansal tablolara dayandırılır. Ayrıca finansal olmayan risklere de faaliyet raporunda yer verilir.

(4) Yıllık faaliyet raporunda; şirket faaliyet ve hizmetlerinin etkin, güvenilir ve kesintisiz bir şekilde yürütülmesini, muhasebe ve mali raporlama sisteminden sağlanan bilgilerin bütünlüğünü, tutarlılığını, güvenilirliğini, zamanında elde edilebilirliğini ve güvenliğini sağlamak amacıyla yapılan iç kontrollerin etkinliği, yeterliliği ve uyumluluğu konularında açıklamalara yer verilir.

(5) Yıllık faaliyet raporunda gerekli olması halinde istatistiki bilgilere ve grafiklere de yer verilebilir.

Geleceğe yönelik tahminlerin yıllık faaliyet raporunda belirtilmesi

MADDE 5 – (1) Yıllık faaliyet raporunda şirketin gelişmesine ve karşılaşması muhtemel risklere açıkça işaret olunur ve bu konulara ilişkin yönetim organının değerlendirmesine yer verilir. Yıllık faaliyet raporunda, geleceğe yönelik bilgi verildiği veya tahminlerde bulunulduğu durumlarda, bunların dayandığı gerekçelere ve istatistiki bilgilere de yer verilmesi zorunludur.

(2) Yıllık faaliyet raporunda yer verilen geleceğe yönelik bilgi ve tahminler şirketin finansal durumu ve faaliyet sonuçları ile uyumlu olmalıdır.

Yıllık faaliyet raporunda yer verilebilecek ilave bilgiler

MADDE 6 – (1) Yıllık faaliyet raporunda, bu Yönetmelikte yer verilen asgari içeriğe ve şirketin niteliği ve konumu itibariyle ortakların haklarını kullanabilmesi için bilmeleri gereken diğer bilgilere yer verilmesi zorunludur. Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla yıllık faaliyet raporlarında yönetim organının uygun gördüğü ilave bilgilere yer verilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yıllık Faaliyet Raporunun İçeriği

Yıllık faaliyet raporunun bölümleri

MADDE 7 – (1) Yıllık faaliyet raporu aşağıda gösterilen bölümlerden oluşur:

a) Genel bilgiler,

b) Yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar,

c) Şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları,

ç) Şirket faaliyetleri ve faaliyetlere ilişkin önemli gelişmeler,

d) Finansal durum,

e) Riskler ve yönetim organının değerlendirmesi,

f) Diğer hususlar.

Genel bilgiler

MADDE 8 – (1) Yıllık faaliyet raporunun genel bilgiler bölümünde aşağıda belirtilen hususların yer almasızorunludur:

a) Raporun ilgili olduğu hesap dönemi,

b) Şirketin ticaret unvanı, ticaret sicili numarası, merkez ve varsa şubelerine ilişkin iletişim bilgileri ile varsa internet sitesinin adresi,

c) Şirketin organizasyon, sermaye ve ortaklık yapıları ile bunlara ilişkin hesap dönemi içerisindeki değişiklikler,

ç) Varsa imtiyazlı paylara ve payların oy haklarına ilişkin açıklamalar,

d) Yönetim organı, üst düzey yöneticileri ve personel sayısı ile ilgili bilgiler,

e) Varsa; şirket genel kurulunca verilen izin çerçevesinde yönetim organı üyelerinin şirketle kendisi veya başkasıadına yaptığı işlemler ile rekabet yasağı kapsamındaki faaliyetleri hakkında bilgiler.

Yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar

MADDE 9 – (1) Yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar bölümünde aşağıda belirtilen hususların yer alması zorunludur:

a) Sağlanan huzur hakkı, ücret, prim, ikramiye, kâr payı gibi mali menfaatlerin toplam tutarları,

b) Verilen ödenekler, yolculuk, konaklama ve temsil giderleri ile ayni ve nakdi imkânlar, sigortalar ve benzeri teminatların toplam tutarlarına ilişkin bilgiler.

Şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları

MADDE 10 – (1) Bu bölümde şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları ile bunların sonuçlarına ilişkin bilgilere yer verilir.

Şirket faaliyetleri ve faaliyetlere ilişkin önemli gelişmeler

MADDE 11 – (1) Yıllık faaliyet raporunun şirket faaliyetleri ve faaliyetlere ilişkin önemli gelişmeler bölümünde aşağıda belirtilen hususların yer alması zorunludur:

a) Şirketin ilgili hesap döneminde yapmış olduğu yatırımlara ilişkin bilgiler,

b) Şirketin iç kontrol sistemi ve iç denetim faaliyetleri hakkında bilgiler ile yönetim organının bu konudaki görüşü,

c) Şirketin doğrudan veya dolaylı iştirakleri ve pay oranlarına ilişkin bilgiler,

ç) Şirketin iktisap ettiği kendi paylarına ilişkin bilgiler,

d) Hesap dönemi içerisinde yapılan özel denetime ve kamu denetimine ilişkin açıklamalar,

e) Şirket aleyhine açılan ve şirketin mali durumunu ve faaliyetlerini etkileyebilecek nitelikteki davalar ve olasısonuçları hakkında bilgiler,

f) Mevzuat hükümlerine aykırı uygulamalar nedeniyle şirket ve yönetim organı üyeleri hakkında uygulanan idari veya adli yaptırımlara ilişkin açıklamalar,

g) Geçmiş dönemlerde belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığı, genel kurul kararlarının yerine getirilip getirilmediği, hedeflere ulaşılamamışsa veya kararlar yerine getirilmemişse gerekçelerine ilişkin bilgiler ve değerlendirmeler,

ğ) Yıl içerisinde olağanüstü genel kurul toplantısı yapılmışsa, toplantının tarihi, toplantıda alınan kararlar ve buna ilişkin yapılan işlemler de dâhil olmak üzere olağanüstü genel kurula ilişkin bilgiler,

h) Şirketin yıl içinde yapmış olduğu bağış ve yardımlar ile sosyal sorumluluk projeleri çerçevesinde yapılan harcamalara ilişkin bilgiler,

ı) Şirketler topluluğuna bağlı bir şirketse; hâkim şirketle, hâkim şirkete bağlı bir şirketle, hâkim şirketin yönlendirmesiyle onun ya da ona bağlı bir şirketin yararına yaptığı hukuki işlemler ve geçmiş faaliyet yılında hâkimşirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına alınan veya alınmasından kaçınılan tüm diğer önlemler,

i) Şirketler topluluğuna bağlı bir şirketse; (ı) bendinde bahsedilen hukuki işlemin yapıldığı veya önlemin alındığıveyahut alınmasından kaçınıldığı anda kendilerince bilinen hal ve şartlara göre, her bir hukuki işlemde uygun bir karşıedim sağlanıp sağlanmadığı ve alınan veya alınmasından kaçınılan önlemin şirketi zarara uğratıp uğratmadığı, şirket zarara uğramışsa bunun denkleştirilip denkleştirilmediği.

Finansal durum

MADDE 12 – (1) Yıllık faaliyet raporunun finansal durum bölümünde aşağıda belirtilen hususların yer almasızorunludur:

a) Finansal duruma ve faaliyet sonuçlarına ilişkin yönetim organının analizi ve değerlendirmesi, planlanan faaliyetlerin gerçekleşme derecesi, belirlenen stratejik hedefler karşısında şirketin durumu,

b) Geçmiş yıllarla karşılaştırmalı olarak şirketin yıl içindeki satışları, verimliliği, gelir oluşturma kapasitesi, kârlılığı ve borç/öz kaynak oranı ile şirket faaliyetlerinin sonuçları hakkında fikir verecek diğer hususlara ilişkin bilgiler ve ileriye dönük beklentiler,

c) Şirketin sermayesinin karşılıksız kalıp kalmadığına veya borca batık olup olmadığına ilişkin tespit ve yönetim organı değerlendirmeleri,

ç) Varsa şirketin finansal yapısını iyileştirmek için alınması düşünülen önlemler,

d) Kâr payı dağıtım politikasına ilişkin bilgiler ve kâr dağıtımı yapılmayacaksa gerekçesi ile dağıtılmayan kârın nasıl kullanılacağına ilişkin öneri.

Riskler ve yönetim organının değerlendirmesi

MADDE 13 – (1) Yıllık faaliyet raporunun riskler ve yönetim organının değerlendirmesi bölümünde aşağıda belirtilen hususların yer alması zorunludur:

a) Varsa şirketin öngörülen risklere karşı uygulayacağı risk yönetimi politikasına ilişkin bilgiler,

b) Oluşturulmuşsa riskin erken saptanması ve yönetimi komitesinin çalışmalarına ve raporlarına ilişkin bilgiler,

c) Satışlar, verimlilik, gelir yaratma kapasitesi, kârlılık, borç/öz kaynak oranı ve benzeri konularda ileriye dönük riskler.

Diğer hususlar

MADDE 14 – (1) Yıllık faaliyet raporunun diğer hususlar bölümünde, faaliyet yılının sona ermesinden sonraşirkette meydana gelen ve ortakların, alacaklıların ve diğer ilgili kişi ve kuruluşların haklarını etkileyebilecek niteliktekiözel önem taşıyan olaylara ilişkin açıklamalara yer verilmesi zorunludur.

(2) Bu bölümde ayrıca, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla yönetim organının uygun gördüğüilave bilgilere de yer verilebilir.

Şirketler topluluğunda ana şirketin faaliyet raporları

MADDE 15 – (1) Şirketler topluluğunda ana şirketin faaliyet raporlarında, bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümlere ek olarak aşağıda belirtilen hususların da yer alması zorunludur:

a) Bir sermaye şirketinin sermayesinin, doğrudan veya dolaylı olarak, yüzde beşini, onunu, yirmisini, yirmi beşini, otuz üçünü, ellisini, altmış yedisini veya yüzde yüzünü temsil eden miktarda paylarına sahip olunduğu veya payları bu yüzdelerin altına düştüğü takdirde bu durum ve gerekçesi,

b) Topluluğa dâhil işletmelerin ana şirket sermayesindeki payları hakkında bilgiler,

c) Konsolide finansal tabloların hazırlanması süreci ile ilgili olarak topluluğun iç denetim ve risk yönetimi sistemlerine ilişkin açıklamalar,

ç) Yönetim organı üyelerinden birinin talep etmesi halinde, Kanunun 199 uncu maddesinin dördüncü fıkrasındaöngörülen raporun sonuç kısmı.

Yıllık faaliyet raporunun sunumu

MADDE 16 – (1) Yıllık faaliyet raporu ilgili olduğu hesap döneminin bitimini izleyen iki ay içinde hazırlanır.Şirketin yönetim organı başkanı ve üyeleri tarafından imzalanarak onaylanır. Yönetim organı üyelerinden herhangi birinin yıllık faaliyet raporunda yer alan bilgilerle ilgili farklı görüşte olması halinde, itiraz ettiği hususlar gerekçeleri ile birlikte yıllık faaliyet raporunda belirtilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Geçiş hükmü

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 2012 yılı hesap dönemine ait yıllık faaliyet raporunda yer verilecek finansal bilgiler, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca düzenlenen mali tablolara dayandırılır.

Yürürlük

MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Münfesih Olmasına veya Sayılmasına Rağmen Tasfiye Edilmemiş Anonim ve Limited Şirketler ile Kooperatiflerin Tasfiyelerine ve Ticaret Sicili Kayıtlarının Silinmesine İlişkin Tebliğ

29 Aralık 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:
Resmi Gazete Tarih ve No: 30 Aralık 2012 – 28513

MÜNFESİH OLMASINA VEYA SAYILMASINA RAĞMEN TASFİYE EDİLMEMİŞ ANONİM VE LİMİTED ŞİRKETLER İLE KOOPERATİFLERİN TASFİYELERİNE VE TİCARET SİCİLİ KAYITLARININ SİLİNMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; münfesih olmasına veya sayılmasına rağmen tasfiye edilmemiş anonim velimited şirketler ile kooperatiflerin, ilgili kanunlardaki tasfiye usullerine uyulmaksızın tasfiyelerine ve ticaret sicili kayıtlarının silinmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanununda sayılan sebeplerle münfesih olan veya sayılan anonim ve limited şirketleri; 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde münfesih olacak anonim ve limited şirketler ile 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılıKooperatifler Kanunu uyarınca halen münfesih olan veya 1/7/2014 tarihine kadar münfesih olacak kooperatifleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 6102 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen:

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Genel Müdürlük: İç Ticaret Genel Müdürlüğünü,

c) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

ç) Müdürlük: Ticaret sicili müdürlüklerini,

d) Oda: Ticaret ve sanayi odaları veya ticaret, sanayi ya da deniz ticaret odalarını,

e) Sicil Gazetesi: Türkiye Ticaret Sicili Gazetesini,

f) Şirket: Anonim ve limited şirketleri,

g) TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,

ifade eder.

Müdürlüklerce kapsama giren şirket ve kooperatiflerin belirlenmesi

MADDE 5 – (1) Kendi kayıtları üzerinden aşağıdaki hallerden en az birinin varlığının tespit edilebildiği durumlarda, Müdürlüklerce aşağıdaki sebeplerle münfesih olan veya sayılan şirket ve kooperatifler 31/3/2013 tarihine kadar resen belirlenir:

a) Sermayelerini, 31/12/1998 tarihine kadar 5.000 TL’ye çıkarmayan anonim şirketler ile 500 TL’ye çıkarmayanlimited şirketler.

b) Kanunun yürürlük tarihinden önce münfesih olan veya sayılan anonim ve limited şirketler.

c) Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatifler.

ç) Sebebi ne olursa olsun aralıksız son beş yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifler.

d) 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 10 ve 32 nci maddelerine göre adreslerinin ve durumlarının tespit edilememesi nedeniyle ilgili odadaki üyelikleri askıya alınan ve oda yönetim kurulu kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl sonunda oda kaydı silinerek, sicil kaydı silinmeküzere Müdürlüklere bildirilen şirketler ve kooperatifler.

(2) Birinci fıkra uyarınca resen yürütülen çalışmalar sırasında; herhangi bir kişi, kurum ya da kuruluş tarafından yukarıdaki durumları kanıtlarıyla Müdürlüğe bildirilen şirket ve kooperatifler de belirlemeye dahil edilir. Ancak bu bildirim sırasında ilgili kişiler tarafından yapılan bildirimlerde şirket veya kooperatifin davalı veya davacı sıfatıyla devam eden davalarının bulunmadığına ilişkin yazılı beyanın da Müdürlüğe verilmesi zorunludur.

(3) Birinci fıkrada öngörülen süreden sonra 1/7/2014 tarihine kadar tespit edilecek kapsam dahilindeki şirket ya da kooperatiflere ilişkin bu Tebliğde öngörülen işlemler de müdürlükler tarafından aylık olarak yerine getirilir.

(4) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 1/7/2014 tarihine kadar münfesih olacak veya sayılacak şirket ve kooperatifler için herhangi bir kişi, kurum ya da kuruluş tarafından kanıtlarıyla yapılacak başvurular da bu madde hükümlerine göre değerlendirilecektir.

(5) 1/7/2014 tarihine kadar münfesih olunduğuna dair kanıtlayıcı belgeler ile şirket ya da kooperatifin davalı veya davacı sıfatıyla devam eden davalarının bulunmadığına ilişkin yazılı beyanla birlikte;

a) Şirket veya kooperatif ortaklarından herhangi birinin veya ticaret siciline kayıtlı en son yetkililerinin, kendilerini,

b) Şirket veya kooperatif ortaklarından herhangi birinin veya ticaret siciline kayıtlı en son yetkililerinin; kendileri yerine, başka bir ortağı veya başka bir yetkiliyi ya da görevi kabul ettiklerine ilişkin yazılı beyan da eklenmek suretiyleüçüncü şahısları,

tasfiye memuru olarak bildirmeleri halinde, sicil kayıtları üzerinden gerekli tespitlerin yapılmasından sonra, 6 ncımaddeye göre ayrıca ihtar yapılmaksızın Müdürlükçe 10 uncu ve 11 inci maddeye göre işlem yapılır.

Müdürlüklerce yapılacak ihtar ve ilan

MADDE 6 – (1) Müdürlüklerce resen ya da yapılacak bildirim üzerine tespit edilen şirket ve kooperatiflerin ticaret sicilinde kayıtlı son adreslerine ve sicil kayıtlarına göre şirket veya kooperatifi temsil ve ilzama yetkilendirilmişkişilere 7 nci maddeye göre hazırlanacak ihtar gönderilir. Bu ihtar, sermayelerini 31/12/1998 tarihine kadar 5.000 TL’yeçıkarmayarak münfesih olan anonim şirketlerin ayrıca en son tescil edilmiş denetçisine de gönderilir.

(2) Gönderilen ihtarlar, ilan edilmek üzere Müdürlükler tarafından Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğüne aynı gün gönderilir.

(3) Sicil Gazetesinde yapılan ilan, ilgili odanın internet sitesinde 7 nci maddeye uygun olarak aynen yayımlanır.İlgili odanın internet sitesinin bulunmaması durumunda ilan TOBB’un internet sitesinde yayımlanır.

İhtarın içeriği

MADDE 7 – (1) Müdürlüklerce;

a) Sermayelerini 31/12/1998 tarihine kadar 5.000 TL’ye çıkarmayarak münfesih olan anonim şirketler ile 500 TL’ye çıkarmayarak münfesih olan limited şirketler için yapılacak ihtarda; tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde tasfiye memurunun bildirilmesi, aksi takdirde ticaret sicili kayıtlarından unvanının silineceği, şirkete ait malvarlığının, unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu açıkça yazılır. (Ek-1)

b) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilenlerin dışındaki şirketler ile kooperatiflere yapılacak ihtarda tebliğtarihinden itibaren iki ay içinde; münfesih olma sebepleri de gösterilerek, bu sebepleri ortadan kaldıran işlemlerin yapılıp ispat edici belgelerin Müdürlüğe verilmesi ya da tasfiye memurunun Müdürlüğe bildirilmesi gerektiği, bildirimde bulunulmaması halinde ise bu sürenin sonunda ticaret sicili kayıtlarından unvanının silineceği, şirkete/kooperatife ait malvarlığının unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu açıkça yazılır. (Ek-2)

c) Bu madde uyarınca yapılacak ihtarlarda şirket ya da kooperatifin davalı veya davacı sıfatıyla devam eden davalarının bulunup bulunmadığının yazılı şekilde beyan edilmesi de istenir.

İhtarın sonuçları

MADDE 8 – (1) 6 ncı madde uyarınca Müdürlüklerce yapılan ihtar; ilgilisine ulaştığı durumlarda tebliğ tarihi itibariyle, ulaşmadığı durumlarda ise ihtarın sicil gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren otuzuncu günün akşamıitibariyle 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış sayılır.

(2) İlgili odaların veya TOBB’un internet sayfasında yayımlanan ilanlar bildirici niteliğe sahiptir.

Tasfiye memurlarının bildirilmesi

MADDE 9 – (1) Tasfiye memurunun bildirimi, ortaklardan herhangi biri veya ticaret siciline kayıtlı en son yetkilileri tarafından yapılabilir. Bu bildirim, sermayelerini 31/12/1998 tarihine kadar öngörülen miktara çıkarmayan anonim ile ortak sayısı yirmiyi aşan limited şirketlerin denetçileri tarafından da yapılabilir.

(2) Tasfiye memurunu bildirmeye yetkili olanlar; kendilerini, diğer bir ortağı veya ticaret siciline kayıtlı en son diğer yetkililerden birini yahut üçüncü bir şahsı tasfiye memuru olarak bildirebilirler. Pay sahibi olmayan denetçiler, sadece şirket ortaklarını veya yetkililerini tasfiye memuru olarak bildirebilir.

(3) Tasfiye memurunu bildirmeye yetkili olanların, kendileri dışında başka birisini tasfiye memuru olarak bildirmeleri halinde, bu kişilerin görevi kabul ettiklerine dair beyanının söz konusu bildirime eklenmesi şarttır.

(4) Tasfiye memuru olarak üçüncü şahısların bildirilebilmesi için ortakların veya yöneticilerin hiçbirinin tasfiye memuru olarak bildirilmemiş olması şarttır. Ortaklar ve/veya yöneticiler ile birlikte üçüncü şahısların bildirilmesi halinde,üçüncü şahıslar tasfiye memuru olarak bildirilmiş sayılmazlar.

(5) Tasfiye memurunu bildirmeye yetkili olanlarca, farklı ortakların veya yöneticilerin ayrı ayrı ya da birlikte tasfiye memuru olarak bildirilmeleri halinde, bunların tamamı tasfiye memuru olarak bildirilmiş kabul edilir.

Tasfiye memurlarının tescili

MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümlerine göre bildirilen tasfiye memurunun/memurlarının adı, soyadı, yerleşim yeri ile tasfiye adresi tescil edilir.

(2) Tasfiye memuru olarak bildirilen ortakların veya yöneticilerin tamamı tasfiye memuru olarak tescil edilir.

(3) Ortaklardan veya yöneticilerden en az birinin tasfiye memuru olarak bildirilmesi halinde üçüncü bir şahıs tasfiye memuru olarak bildirilse dahi üçüncü şahıs tasfiye memuru olarak tescil edilemez.

(4) Tasfiye memuru olarak sadece üçüncü bir şahsın bildirilmesi halinde, bu kişi tasfiye memuru olarak tescil edilir.

(5) Tasfiye memurlarının birden fazla olması halinde bunlar birlikte hareket ederler.

İlan

MADDE 11 – (1) Tasfiye memurlarının tesciline ilişkin hususlar, sicil gazetesinde ve ilgili odanın veyaTOBB’un internet sayfasında ilan edilir.

(2) İlanda ayrıca;

a) Şirket veya kooperatifin alacaklıları, ilan tarihinden itibaren iki ay içinde alacaklarını tasfiye memurlarına kanıtlarıyla birlikte bildirmeye davet edilir.

b) Anonim şirketler ile kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerine, limited şirketlerde ise müdürlerine; ilan tarihinden itibaren bir ay içerisinde şirket veya kooperatifin mevcut malvarlığı ile alacak ve borçlarınıgösterir listenin tasfiye memuruna verilmesi gerektiği ihtar edilir.(Ek-3)

(3) Bu madde gereğince yapılacak ilan 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçer.

Tasfiye memurlarınca yapılacak işlemler

MADDE 12 – (1) Tasfiye memurları, alacaklıların alacaklarını bildirmeleri için öngörülen iki aylık sürenin sonunda, şirket veya kooperatifin durumunu gösterir bir bilanço hazırlar.

(2) Tasfiye memurunca hazırlanan bilançoya göre şirket veya kooperatifin varlığının borçlarından fazla olmasıhalinde, tasfiye memuru tasfiyeyi altı ay içerisinde sonuçlandırır. Gerekli hallerde tasfiye süresi altı ayı aşmamak üzere, tasfiye memurunun müracaatı halinde Bakanlıkça bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.

(3) Yapılacak tasfiye işlemleri sırasında ilgili Kanunlardaki ve esas sözleşmelerdeki genel kurul kararı alınmasınızorunlu kılan hükümler uygulanmaz.

(4) Şirket veya kooperatif borçları ödendikten sonra kalan mal mevcudu ortakların payları oranında ortaklara dağıtılır.

(5) Tasfiye tamamlandıktan sonra tasfiye memurunca hazırlanacak kesin bilançoda ibraz edilmek suretiyle Müdürlüğe başvurulur. Müdürlükçe şirket veya kooperatife ait unvan ticaret sicilinden silinir ve durum Sicil Gazetesinde ilan edilir.

(6) Tasfiye memuru, hazırlanan bilançoya göre şirket veya kooperatifin borçlarının varlığından fazla olmasıhalinde durumu derhal alacaklılara bildirir. Yapılacak bildirimde şirket veya kooperatifin iflasına karar verilmesi için mahkemeye başvurmaları da istenir.

(7) Bildirimde ayrıca, bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin tasfiye memuruna bildirilmemesi halinde şirket veya kooperatifin ticaret sicili kaydının silineceği ihtar olunur.

(8) Alacaklıların başvurusu üzerine mahkemece iflasın açılmasına karar verilir ve tasfiye 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilgili hükümlerine göre yürütülür.

(9) Tasfiye memurunun ihtarına rağmen süresi içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin bildirilmemesi halinde, tasfiye memurlarının başvurusu üzerine şirket veya kooperatifin unvanı ticaret sicilinden silinir ve bu durum Sicil Gazetesinde ilan edilir.

(10) Tasfiye memurlarına 11 inci maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgi ve belgelerin verilmemesi veya tasfiye memurlarınca da bu bilgi ve belgelere erişilememesi halinde, durum Müdürlüğe bildirilerek, başka bir işleme gerek kalmaksızın unvan ticaret sicilinden silinir ve bu durum Sicil Gazetesinde ilan edilir.

İhtar ve ilana cevap verilmemesi halinde yapılacak işlemler

MADDE 13 – (1) Müdürlük tarafından 6 ncı madde uyarınca yapılan ihtara ve ilanlara rağmen iki ay içerisinde cevap vermeyen veya tasfiye memurunu bildirmeyen yahut durumunu Kanuna uygun hale getirmeyen veya faaliyette bulunduğunu adres ve kanıtlarıyla birlikte bildirmeyen şirket veya kooperatiflerin unvanı ticaret sicilinden resen silinir.

(2) Resen unvanı silinen şirket veya kooperatifler Sicil Gazetesinde ve ilgili odanın veya TOBB’un internet sitesinde ilan edilir.

Tasfiye işlemlerine başlanmış şirketler

MADDE 14 – (1) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye işlemlerine başlanmış ve tasfiyesi tamamlanmış olmasına rağmen kesin bilançonun genel kurula sunulamaması nedeniyle unvanları sicilden silinemeyenşirket ve kooperatiflerin, bu Tebliğ hükümlerine göre kayıtlarının silinebilmesi için tasfiye memurlarının ilgili Müdürlüğe başvurmaları gerekmektedir.

(2) Tasfiye memurları tarafından; genel kurulun Kanunun öngördüğü asgari süre ve şartlara uygun olarak toplantıya çağrılmış olmasına rağmen iki defa üst üste toplanamadığını ispatlayıcı belgelerin ve kesin bilanço ile şirket ya da kooperatifin davalı veya davacı sıfatıyla devam eden davalarının bulunmadığına ilişkin yazılı beyanın Müdürlüğe verilmesi gerekmektedir.

(3) Müdürlüklerce; başvuru üzerine, tevdi edilen belgeler ve kendi kayıtları üzerinden gerekli inceleme yapıldıktan sonra, bu maddede öngörülen şartların varlığının tespiti halinde unvana ilişkin kayıtlar silinir ve bu durum Sicil Gazetesinde ilan edilir.

Borçlu olan şirketlerin unvanlarının silinmesi

MADDE 15 – (1) Müdürlük tarafından 12 nci maddenin dokuzuncu ve onuncu fıkraları ile 13 üncü madde uyarınca ticaret sicilinden unvanları silinecek şirket veya kooperatiflerin borçları unvanların silinmesine engel teşkil etmez.

Çeşitli hükümler

MADDE 16 – (1) Bu Tebliğin ilgili hükümlerine göre ticaret sicilinden kaydı silinen anonim şirketler ve kooperatiflerin kanuni temsilcileri ile limited şirket ortaklarının, unvanlarının sicilden silindiği tarihten önceki kamu borçlarından doğan sorumlulukları 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun kapsamında devam eder.

(2) Bu Tebliğ hükümlerine göre, ticaret sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatiflerin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir.

(3) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca tasfiye işlemlerini yürüten tasfiye memurlarının sorumlulukları hakkında, özel kanunlardaki buna ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla Kanun ve Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

(4) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca yapılacak tescil ve kayıt silme işlemleri her türlü harçtan, bu işlemler için düzenlenecek kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır.

(5) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca Sicil Gazetesinde yayımlanacak olan ilanlardan ücret alınmaz.

Yürürlük

MADDE 17 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 18 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ek-1

Ticaret Sicili Müdürlüğünce Şirketin Temsil Ve İlzamı İle Yetkilendirilmiş Kişiler İle Denetçilere Yapılacak İhtar Örneği

Ticaret Sicil No: …………………….

Ticaret Unvanı

………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………

Adresi: ……………………………………………………………………………………

Müdürlüğümüzün ……………….. sicil numarasında kayıtlı bulunan ve ticaret sicili kayıtları üzerinde yapılan inceleme neticesinde; şirketinizin ….. tarihine kadar … TL’ye çıkarmayarak münfesih duruma düştüğü tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun geçici 7 nci maddesi uyarınca, şirketinizin tasfiye işlemlerine başlanılabilmesi için, şirketiniz ortakları, yöneticileri veya denetçileri ya da müdürleri tarafından iki ay içinde, tasfiye memurunun bildirilmesi gerekmekte olup, tasfiye memurunun süresi içerisinde bildirilmemesi halinde Şirketin unvanı ticaret sicilinden silinecek olup, şirkete ait malvarlığının kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu ihtar olunur.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun geçici 7 nci maddesi uyarınca, şirketinizin iş bu tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde tasfiye memurunun bildirilmesi ayrıca şirket ya da kooperatifin davacı veya davalı sıfatıyla devam eden davasının bulunup bulunmadığına ilişkin yazılı beyanın Müdürlüğümüze verilmesi gerekmektedir.

Belirtilen süre içerisinde, tasfiye memurunun bildirilmemesi halinde şirketinin/kooperatifinizin unvanı ticaret sicilinden silinecek olup, şirketinize ait malvarlığının kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu ihtar olunur.

Ticaret Sicili Müdürü

Not :

1. Bu ihtarın şirket veya kooperatifin ticaret silinde kayıtlı son adresine ve sicil kayıtlarına göre şirket veya kooperatifi temsil ve ilzama yetkilendirilmiş kişilere ulaşmaması durumunda, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanın yayımlandığı tarihten itibaren otuzuncu günün sonunda ihtar yapılmış sayılır.

2. Tasfiye memurunun üçüncü şahıslar arasından seçilmesi durumunda, bunların görevi kabul ettiklerine dair beyanlarının da Müdürlüğe başvuru sırasında ibrazı gerekmektedir.

Ek-2

Ticaret Sicili Müdürlüğünce Şirketin Temsil Ve İlzamı İle Yetkilendirilmiş Kişilere Yapılacak İhtar Örneği

Ticaret Sicil No: …………………….

Ticaret Unvanı

………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………

Adresi: …………………………………………………………………………………..

Müdürlüğümüzün ………………..sicil numarasında kayıtlı bulunan şirketinizin/kooperatifinizin, ticaret sicili kayıtları üzerinde yapılan inceleme neticesinde; aşağıda sayılan sebeplerden ötürü münfesih durumda olduğu anlaşılmıştır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun geçici 7 nci maddesi uyarınca, şirketinizin/kooperatifinizin infisah sebeplerinin iş bu tebliğ tarihinden itibaren iki ay içinde münfesih olma sebeplerinin ortadan kaldırılarak buna ilişkin ispat edici belgelerin Müdürlüğümüze ibraz edilmesi ya da şirket/kooperatifin faaliyetinin devamına mümkün olmaması halinde aynı süre içerisinde tasfiye memurunun bildirilmesi, ayrıca şirket ya da kooperatifin davacı veya davalı sıfatıyla devam eden davasının bulunup bulunmadığına ilişkin yazılı beyanın Müdürlüğümüze verilmesi gerekmektedir.

Belirtilen süre içerisinde münfesih olma sebeplerini ortadan kaldıran işlemlerin yerine getirildiğinin ispatlayıcı belgelerle birlikte bildirilmemesi ya da tasfiye memurunun bildirilmemesi halinde şirketinizin/kooperatifinizin unvanı ticaret sicilinden silinecek olup, şirketinize/kooperatifinize ait malvarlığının kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği ve bunun kesin olduğu ihtar olunur.

İnfisah sebepleri:

Bu bölümde şirket ya da kooperatifin münfesih olma sebepleri açıkça belirtilecektir.

Ticaret Sicili Müdürü

Not :

2. Tasfiye memurunun üçüncü şahıslar arasından seçilmesi durumunda, bunların görevi kabul ettiklerine dair beyanlarının da Müdürlüğe başvuru sırasında ibrazı gerekmektedir.

Ek-3

Tasfiye Memurlarının Tesciline Dair İlan Örneği

Ticaret Sicil No: …………………….

Ticaret Unvanı

………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………

Adresi: …………………………………………………………………………………..

Yukarıda bilgileri verilen şirketin/kooperatifin, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun geçici 7 nci maddesi uyarınca tasfiye işlemlerini yürütmek üzere tasfiye memuru olarak bildirilen aşağıdaki kişi/kişiler ile tasfiye adresinin …/…/….tarihinde tescil edildiği ilan ve aşağıdaki hususlar ilgililere ihtar olunur.

1- Şirketin/kooperatifin yönetim kurulu üyelerinden her birinin ve denetçilerinin, müdür ya da müdürlerinin şirket ya da kooperatifin malvarlığı ile alacak veya borçları gösterir listeyi, belgeleri ile birlikte işbu ilan tarihinden itibaren en geç bir ay içinde,

2- Şirketin/kooperatifin borçlu ve alacaklılarının, alacaklarını kanıtlarıyla birlikte, işbu ilan tarihinden itibaren en geç iki ay içinde,

6102 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesi uyarınca aşağıda adı, soyadı ve adresi belirtilen tasfiye memuruna bildirmeleri gerekmekte olup, bu bilgi ve belgelerin belirtilen süre içinde tasfiye memuruna verilmemesi veya tasfiye memurunca da bu bilgi ve belgelere ulaşılamaması durumunda, tasfiye memurunun bildirimi üzerine Müdürlüğümüzce başka bir işleme gerek kalmaksızın, şirketin/kooperatifin unvanı ticaret sicilinden silinecektir.

Ticaret Sicili Müdürü

Tasfiye Heyeti/Memuru :

Adı ve Soyadı :

Tasfiye Adresi :

SPK Madde 12

23 Aralık 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Sermaye piyasası araçlarının satışı

MADDE 12- (1) İhraç olunan payların bedellerinin tamamen ve nakden ödenmesi şarttır. Kurul, satış süresi içinde satılamayan payların tamamının satın alınacağının ve bedellerinin ödeneceğinin ortaklığa karşı taahhüt edilmesini isteyebilir. Kurul, birleşme, bölünme, hisse değişimi ve benzeri şirket yapılandırmalarında yapılacak sermaye artırımları gibi pay bedellerinin nakden ödenmesinin zorunlu olmadığı durumları belirlemeye yetkilidir.

(2) Kurul, payların piyasa fiyatı veya defter değerinin nominal değerinin üzerinde olması hâlinde, ihraç olunacak payların primli fiyattan satılmasını ve yeni pay alma haklarının primli fiyattan kullanılmasını isteyebilir. Kurul, payların piyasa fiyatı veya defter değerinin nominal değerinin altında olması durumunda, payların nominal değerinin altında bir fiyatla ihraç edilmesine izin verebilir. Buna ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.

(3) Sermaye piyasası araçlarının satış esnasında alıcıya teslimi şarttır. Kurulun, esas sermaye sisteminde yapılacak ihraçlara, sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ve takas işlemlerine ilişkin düzenlemeleri saklıdır.

(4) Kurul, sermaye piyasası araçlarının halka satışında, yatırımcıların bunları almalarını kolaylaştırıcı, hak ve yararlarını koruyucu tedbirlerin alınmasını ihraççıdan, halka arz edenlerden, satışı yapanlardan ve ilgili borsalardan isteyebilir.

(5) Sermaye artırımı nedeniyle Kurula yapılan başvurularda Kurulda geçen inceleme süresi, 6102 sayılı Kanunun 456 ncı maddesindeki sermayenin tescil edilmesine ilişkin sürenin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

(6) 6102 sayılı Kanunun 346 ncı maddesi ile 462 nci maddesinin üçüncü fıkrası halka açık ve halka açılmak üzere Kurula başvuran ortaklıklara uygulanmaz.

Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üye Sayısı – Levent Yaralı

02 Ekim 201207 Ocak 2014 Ticaret Kanunu.Net 1 Yorum

Aşağıda yer alan makale, Yaklaşım Dergisi’nin Ekim 2012 TTK Özel Sayısı’nda yayınlanmış olup, dergide yayınlanan metne buradan ulaşabilirsiniz.

ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYE SAYISI
Levent Yaralı

I- GİRİŞ

Anonim şirket yönetim kurulu üye sayısını düzenleyen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) md. 359/1, c.1 düzenlemesi şu şekildedir;

“Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur.”

Anonim şirket yönetim kurulunun asgari üç üyeden oluşması zorunluluğu(1) TTK’ya alınmayarak, tek pay sahipli anonim şirket gibi tek üyeli yönetim kurulunada izin verilmiştir. Yönetim kurulu üyeliği görevine başlamak açısından pay sahibi olma zorunluluğunun da kaldırılması ile birlikte, tek pay sahipli bir anonim şirketin birden fazla yönetim kurulu üyesinin olması mümkün hale getirilmiştir.

Tek kişilik yönetim kurulu, anonim şirketler hukukumuzun kaynağı sayılabilecek İsviçre Borçlar Kanunu(2) ve Alman Paylı Ortaklıklar Kanunu’nda(3) da tanınmıştır. Benzer şekilde, Amerika’da sermaye ve yatırım çekmede %50’yi aşan şirket oranı ile birinci sırayı alan ve “şirket cenneti” olarak nitelendirilen Delaware eyaletinin şirketler hukukunda da, yönetim kurulunun bir veya daha fazla gerçek kişiden oluşabileceği düzenlenmiştir(4). İngiliz Şirketler Kanunu da, halka açık anonim şirketler dışındaki anonim şirketlerin tek yönetim kurulu üyesinden oluşabileceğini düzenlemektedir(5).

II- ÜYE SAYISINA İLİŞKİN ESAS SÖZLEŞME DÜZENLEMELERİ

Anonim şirket esas sözleşmesinde yer alması zorunlu olan kayıtlara ilişkin TTK’nın 339/2-g bendi, yönetim kurulu üye sayısının esas sözleşmede yer alması gerektiğini düzenlemektedir(6).

Anonim şirket esas sözleşmesi, anonim şirket kuruluş belgeleri arasında sayılan (TTK md. 336) ve şirketin anayasası konumunda olan temel bir belgedir. Esas sözleşmede yer alması zorunlu içerik, esas itibarıyla TTK md. 339’da sayılmıştır. “Emredici Hükümler” başlıklı TTK md. 340 ile de, zorunlu unsurlar dışında esas sözleşmede yapılabilecek düzenlemelerin tabi olacağı esas belirlenmiştir(7). TTK md. 340 şu şekildedir;

“Esas sözleşme, bu Kanun’un anonim şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak Kanun’da buna açıkça izin verilmişse sapabilir. Diğer Kanunların, öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı esas sözleşme hükümleri o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğururlar”.

Anonim şirketlerde geçerli olan sözleşme özgürlüğünü katı bir şekilde sınırlayan söz konusu hüküm tartışmaya ve eleştiriye açıktır(8). Söz konusu düzenleme uyarınca, Kanun’da buna açıkça izin verilen durumlarda anonim şirketlere ilişkin hükümlerden sapma söz konusu olabilecektir. Diğer bir ifade ile, anonim şirketlere ilişkin olarak kanunda düzenlenen ancak aksinin kararlaştırılmasına izin verilmeyen hususlar esas sözleşme ile düzenlenemeyecektir.

Anonim şirketlere ilişkin olarak kanunda düzenlenmeyen konulara ilişkin esas sözleşmede düzenleme yapılıp yapılmayacağı ise tartışmaya açıktır. KARASU, bir konu tahdidi bir şekilde düzenlenmediği sürece, konu hakkında tamamlayıcı nitelikteki esas sözleşme hükümlerinin kararlaştırılabileceği görüşündedir(9). PASLI ise, özel olarak düzenlenmeyen konularda ek şartlar/kurallar getirilmesinin mümkün olduğunun kabul edilmesi gerektiği görüşündedir(10). Kanaatimizce, anonim şirket yönetim kurulu üye sayısına ilişkin olarak TTK’da sınırlayıcı ve dolayısıyla sapmanın söz konusu olacağı bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer bir ifade ile yönetim kurulu üye sayısı ile ilgili olarak TTK; üye sayısının tek ya da çift olması, belirli bir aralık öngörülerek seçim yetkisinin genel kurula bırakılması, alt ya da üst sınır öngörme gibi konularda herhangi bir düzenlemede bulunmadığı için, bu hususların esas sözleşme ile düzenlenmesi mümkündür.

III- ÜYE SAYISI

A- TEK ÜYELİ YÖNETİM KURULU

1- Kavram

TTK 359/1, c.1 düzenlemesinde yönetim kurulu kavramı, bir üyeyi kapsayacak şekilde de kullanılmıştır.

Tek üyeden oluşan yönetim kurulu kavram düzeyinde çelişkili ve eleştiriye açıktır(11).

TTK md. 359 gerekçesinde; tek kişi ile kurul ifadesinin çelişki yaratabileceğinin düşünülmemesi, 359. maddede geçen “kurul” kelimesinin birden ziyade kişiden çok, “organ”a işaret ettiği, modern şirketler hukuku anlayışında kurulun birden çok kişi anlamının gün geçtikçe vurgusunu yitirdiği ve tek üyeli yönetim kurulunun birçok komite ve komisyonla birlikte çalışıp bir yönetim örgütü oluşturabileceği vurgulanmıştır(12).

TEKİNALP, tek kişilik “kurul” olamayacağı, yeniliğin kurul kavramı ile çeliştiği şeklindeki genel kanının Türkiye’ye özgü olduğunu ve hukuki açıdan da doğru olmadığını, tek üyeli yönetim kurulunun da “kurul” olarak çalıştığını; yönetim kurulu kararının gerekli olduğu hallerde karar alındığını, karar yazıldığını, imzalandığını, karar defterine geçirildiğini ve gereğinde tarihin üçüncü kişiye ispat edildiğini, tek kişilik yönetim kurulunu yıllardan beri uygulayan ülkelerde öğretide “kurul” bulunmadığı itirazının ileri sürülmediğini, “kurul” kelimesinin üye sayısına değil, organ kavramına, yazılı karara, kararın karar defterinde sabitlenip, somutlaşmasına, kanıtlanmasına, tarihinin üçüncü kişilere ileri sürülmesine göndermede bulunduğunu ifade etmektedir(13).

PULAŞLI, yönetim kurulunun bir veya birden fazla üyeden oluşan ve devamlı faaliyette bulunan bir kurul-organ olduğunu, yönetim kurulunun tek üyeden oluşmasının onun “kurul-organ” niteliğini etkilemeyeceğini, çünkü “kurul”un hukuki bir kavram olup, üye sayısının önemli bir unsur olmadığını ifade etmektedir(14).

MOROĞLU ise aksi görüşte olup, TTK md. 359/1’de, yönetimin bir üyeden oluşması halinde de “kurul”dan söz edilmesini eleştirmiş(15) ve şu düzenlemeyi önermiştir(16).

“Anonim şirketin anasözleşmesiyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, gerçek veya tüzel kişi bir yöneticisi veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur.”

YAVUZ da, TTK md. 359 ve devamındaki maddelerin dahil olduğu bölümün başlığının “yönetim organı” olması gerektiğini, tek kişi kurul olmayacağını, tek kişi olunca “yönetim kurulu” değil “yönetici” denileceğini, nasıl ki denetim kurulu ya da denetçi deniyorsa, burada da yönetici ya da yönetim kurulu denilmesi gerektiğini belirtmiştir(17).

BAHTİYAR ise, maddede tek kişilik kuruldan söz eden düzenlemenin anlamsız olduğunu, bu durumda yöneticiden veya yönetim organından söz etmenin daha doğru olduğunu ifade ederek düzenlemeyi eleştirmiştir(18).

Kanaatimizce, yönetim kurulunun kavram düzeyinde geçmişten bugüne ilgili kesimlerde yarattığı algı ve öğretideki eleştiriler dikkate alınarak, tek kişi için “yönetim organı” ve birden fazla kişi için “yönetim kurulu” ifadelerinin madde metninde kullanılması daha isabetli olurdu.

2- Tek Üyeli Yönetim Kuruluna İzin Verilme Nedenleri

Tek üyeli yönetim kuruluna izin verilmesinin sebebi, 359. madde gerekçesinde; AB hukuku ile uyum sağlanması ve küçük anonim şirketler ile ana şirketlerde, daha kolay yönetme yöntemlerinin uygulanmasına olanak tanınması şeklinde belirtilmiş, bu kuralın esneklik ve kolaylık sağlayacağı ve özellikle topluluk oluşturulmasında, kurumsallaşmada ve hatta profesyonelleşme ile bölünmelerde yararlı olacağının düşünüldüğü ifade edilmiştir(19).

TEKİNALP, tek kişilik yönetim kurulunun Avrupa’da yoğun uygulamasının bulunma nedeni olarak, tek kişilik yönetim kurulunun; pratik, kolay karar alıp uygulayan, ucuz, görüş ayrılıklarına yer vermeyen, kilitlenmeyen, kolay talimat alıp veren nitelikte olmasını göstermektedir(20).

Tek kişilik yönetim kurulu ile tek kişilik anonim şirketini(21) etkin ve tek elden yönetmek isteyen pay sahibi, deyim yerindeyse “saman üyeler”e(22)muhtaç kalmaksızın, kendisi ya da seçeceği yönetim kurulu üyesi vasıtasıyla şirketinin yönetim ve temsilini sağlayabilecektir.

B- ÜYE SAYISININ ALT VE ÜST SINIRI

1- Asgari Üye Sayısı

TTK uyarınca anonim şirket yönetim kurulu asgari bir üyeden oluşur.

Bununla beraber, banka yönetim kurullarının, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören halka açık anonim şirketlerin, sigorta ve reasürans şirketlerinin, varlık yönetim şirketlerinin yönetim kurullarının en az beş üyeden oluşacağı ilgili mevzuatlarında öngörülmüş olup(23), söz konusu yasal düzenlemelerin aksine ve altında bir üye sayısı esas sözleşme ile öngörülemez.

İngiliz Şirketler Kanunu da, halka açık anonim şirketler için en az iki yönetim kurulu üyesini zorunlu tutmuştur(24).

Yönetim kurulu için asgari üye sayısı öngören mevzuata aykırı şekilde asgari üye sayısından daha düşük sayıda bir seçimin yapılması (örneğin; banka yönetim kuruluna 3 üye seçilmesi) durumunda, yasal organlardan birinin var olmaması nedeniyle şirketin feshi (Bkz. TTK md. 530, eTTK md. 435) gündeme gelebilir(25).

2- Üye Sayısı İçin Alt-Üst Sınır Öngörülmesi

TTK, eTTK’ya ve İsviçre Borçlar Kanunu’na paralel şekilde(26) yönetim kurulu üye sayısı için herhangi bir üst sınır öngörmemiştir.

Yönetim kurulu üye sayısı, yönetim kurulu üyelerinin verimli ve yapıcı çalışmalar yapmalarına, hızlı ve rasyonel kararlar almalarına ve komitelerin oluşumu ve çalışmalarını etkin bir şekilde organize etmelerine olanak sağlayacak şekilde belirleneceği ve bu gereklilik sebebiyle kanun koyucunun TTK’da yönetim kurulunun azami üye sayısı konusunda bir sınırlama getirmediği ifade edilmektedir(27).

Anonim şirket esas sözleşmesinin asgari zorunlu içeriğini gösteren TTK md. 339/2-g hükmü uyarınca, esas sözleşmede, yönetim kurulu üyelerinin sayıları ve bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanlar gösterilir. Yönetim kurulu üye sayısının esas sözleşme ile kararlaştırılabileceği TTK md. 339/2-g’de açıkça belirtildiği için, kurucular ve pay sahipleri yönetim kurulu üye sayısına ilişkin düzenlemeleri esas sözleşmede serbestçe yapma imkanına sahiptirler.

Esas sözleşmede üye sayısı, seçeneklere olanak verecek şekilde değişken olarak belirlenebilir(28). Bu çerçevede, esas sözleşmede bir taban ve bir tavan rakam verilip, bu alt ve üst sınır arasında ortaklığın gereksinimine göre bir esneklik oluşturularak genel kurulda her seçim devresi değişik sayıda yönetim kurulu üyesi seçilmesini sağlamak mümkündür(29).

Örneğin şu düzenlemenin esas sözleşmeye konulması mümkün ve geçerlidir.

“Yönetim kurulu, şirketin gereksinimlerine göre genel kurul tarafından seçilecek 3 ila 7 üyeden oluşur.”

İlk yönetim kurulu üyelerinin esas sözleşme ile atanması ve esas sözleşmede üyelerin sayıları ile bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanların gösterilmesi zorunludur. Esas sözleşmeyi incelemekle yükümlü olan sicil müdürü, kanunda ya da esas sözleşmede öngörülen asgari üye sayısının altında üyenin esas sözleşme ile atandığını tespit ederse, tescil talebini reddetmelidir(30).

Esas sözleşmede öngörülen azami üye sayısını aşacak şekilde üye seçilmesi mümkün değildir. Esas sözleşmede öngörülen azami üye sayısından fazla üyenin seçilmesi gerekiyorsa, öncelikle esas sözleşmenin yasal prosedüre uyularak değiştirilmesi gerekir. Örneğin; esas sözleşmede yönetim kurulunun üç üyeden oluşacağı düzenlenmişse ve genel kurul yönetim kuruluna beş üye seçmek istiyorsa, öncelikle esas sözleşme değiştirilmeli ve yönetim kuruluna beş üyenin seçilebilme imkânı esas sözleşme ile mümkün hale getirilmelidir.

Yargıtay, eTTK döneminde, konu ile ilgili kendisine yansıyan bir olayda şu emsal Kararı vermiştir;

“TTK’nın 312. maddesi ile yönetim kurulunun ne suretle seçileceği ve en az kaç üyeden teşekkül edeceği gösterilmiş bulunmaktadır. Buna göre, anonim ortaklıklarda en az üye sayısı üç kişi olarak öngörülmüş olup, en fazla kaç üye olabileceği hususunda yasaca bir düzenleme yapılmadığından, bu konuda anasözleşme ile şirketlere üçten az olmamak üzere bu sayıdan fazla üye seçme imkanı tanındığı gibi, bir taban ve bir tavan rakamı gösterilmek suretiyle, bu sınırlar arasında şirketin ihtiyacına göre genel kurulca her seçim dönemi için değişik sayıda üye seçebilme imkanı da tanınmıştır.

Davalı şirketin anasözleşmesinde ise, yönetim kurulunun beş kişiden oluşacağı denetçilerin ise, iki kişi olduğu belirtildiği halde, 26.04.1985 tarihinde yapılan olağan genel kurul toplantısında, anasözleşme hükümlerine aykırı olarak yönetim kurulu üyeliğine yedi kişi, denetçiliğe ise bir kişi seçilmiş bulunmaktadır. Genel kurulun aldığı bu karar, anasözleşmenin değiştirilmesi niteliğindedir. Oysa, anasözleşmenin değiştirilebilmesi için yasaca öngörülen prosedürün takip edilmesi … gerekir.”

Genel kurul, esas sözleşmede düzenlenen azami yönetim kurulu üye sayısını aşacak şekilde üye seçerse, söz konusu genel kurul kararının esas sözleşme hükümlerine aykırı olduğu ve yasal prosedüre uyulmadan esas sözleşmenin değiştirildiğinden bahisle iptali(31) dava edilebilir(32).

Genel kurul, esas sözleşmede öngörülen asgari üye sayısından daha az sayıda üye seçerse, söz konusu genel kurul kararı da esas sözleşme hükümlerine aykırı olacağı için iptali dava edilebilir. Böyle bir durumda ayrıca, anonim şirketin organsız kaldığı ileri sürülerek fesih davası açılması da gündeme gelebilir(33). Yönetim kuruluna Kanun’da öngörülen asgari üye sayısı kadar üye seçilmek şartı ile esas sözleşmede öngörülenden daha az sayıda üye seçilmesi ve geri kalan üyelerin bir sonraki genel kurulda bizzat genel kurul tarafından doldurulması mümkün değildir(34).

Genel kurul kararının mahkemece iptaline karar verilmesi durumunda, iptal hükmü geriye etkili olarak sonuç doğuracağından, esas sözleşmede gösterilenden daha az ya da fazla sayıdaki üyeden oluşan yönetim kurulunun aldığı tüm kararlar da geçersiz olacaktır.

Genel kurulun esas sözleşmeyi değiştirmeden azami üye sayısını aşan sayıda üye seçmesine ilişkin kararı, üç aylık iptal davası açma süresi içerisinde ilgililerce iptal davasına konu edilmemişse, esas sözleşmede belirtilen azami sayıyı aşan yönetim kurulu üyelerinin üye olamayacağı ve esas sözleşmeye aykırılık artık ileri sürülemez. Bu durumda, esas sözleşmenin yasal prosedüre uyulmaksızın genel kurul kararı ile değiştirilmiş olmasına dair hukuka aykırılığın artık dava konusu edilememesi söz konusudur.

Esas sözleşmede yönetim kurulu üye sayısı için bir alt ve üst sınır öngörülmüşse, söz konusu sınırlar çerçevesinde üye sayısının ne olacağına karar verme yetkisi genel kuruldadır. Genel kurulun devredilemez görev ve yetkilerini düzenleyen TTK md. 408/2-b hükmünde yönetim kurulu üyelerinin seçimi de öngörüldüğü için, bu yetkinin yönetim kuruluna devri mümkün değildir. TTK 408/2-b hükmünde düzenlenen yönetim kurulunun seçimi yetkisi, esas sözleşmede üye sayısı için belirli bir aralık öngörülmüşse bu aralık içerisinde yönetim kurulu üye sayısına karar verme yetkisini de kapsar. Yönetim kurulu esas sözleşmede öngörülen alt ve üst sınır arasında bir üyeyi bizatihi seçerse, seçime ilişkin böyle bir karar, genel kurulun devredilemez yetkilerine giren bir konuda alındığı için batıldır (TTK md. 391/d)(35). Bu itibarla, DOĞAN’ın, yönetim kurulu üye sayısının esas sözleşmede belirli bir sayı aralığı (3 ila 5 gibi) olarak belirlendiği durumlarda, yönetim kurulunun bu aralık içerisinde kalmak şartıyla düzenleyeceği bir iç yönergede şirketin en iyi şekilde çalışması için gerekli üye sayısını belirleyebileceği ve yönetim kurulunun bu yetkisinin, devredilemez ve devralınamaz bir yetki olan şirket yönetiminin organizasyonu yetkisinin bir gereği olduğu şeklindeki görüşüne katılmamaktayız(36). Esas sözleşmede yönetim kurulu üye sayısının belirli bir sayı aralığı olarak belirlendiği bir durumda, üst sınırın altında bir üye sayısına iç yönergede yönetim kurulunca yer verilerek genel kurulun bu konudaki seçim yetkisinin sınırlanmasının, genel kurulun devredilemez görev ve yetkilerine müdahale taşımasından dolayı mümkün olmadığı görüşündeyiz.

C- ÜYE SAYISININ TEK/ÇİFT OLMASI

Yönetim kurulu üye sayısının tek ya da çift sayı olması gibi bir zorunluluk gerek eTTK’da(37) gerekse TTK’da bulunmamaktadır. Uygulamada yaygın eğilim yönetim kurulu üye sayısının tek sayıdan oluşmasıdır.

TTK sisteminde yönetim kurulu, esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı takdirde, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır (TTK md. 390/1).

Örneğin, aksine esas sözleşmede ağırlaştırıcı bir hüküm yoksa;

● Üç kişilik bir yönetim kurulu; iki üye ile toplanıp, iki üye ile karar verebilir [Üye sayısının asgari % 66’sı ile toplanılıp, %66’sı ile karar verilebilir. Üç üye toplantıya katılırsa, iki üyenin oyu (% 66) kararın alınması için yeterlidir].

● Dört kişilik yönetim kurulu; üç üye ile toplanıp, iki üye ile karar verebilir [Üye sayısının asgari % 75’i ile toplanılıp, %50’si ile karar verilebilir. Dört üye toplantıya katılırsa, üç üyenin oyu (% 75) kararın alınması için yeterlidir].

● Beş kişilik yönetim kurulu; üç üye ile toplanır, iki üye ile karar verebilir [Üye sayısının asgari %60’ı ile toplanılıp, % 40’ı ile karar verilebilir. Beş üye toplantıya katılırsa, üç üyenin oyu (% 60) kararın alınması için yeterlidir].

● Altı kişilik yönetim kurulu; dört üye ile toplanır, üç üye ile karar verebilir [Üye sayısının asgari %67’si ile toplanılıp, %50’si ile karar verilebilir. Altı üye toplantıya katılırsa, dört üyenin oyu (% 67) kararın alınması için yeterlidir].

Yukarıdaki örneklerden de görüldüğü üzere, çift sayı ile belirlenen yönetim kurullarında toplantı/karar yeter sayıları ve oranları tek sayı ile belirlenen yönetim kurullarına göre daha ağırlaşmaktadır. Bu açıdan eTTK döneminden yansıyan eğilim ve TTK sistemindeki toplantı ve karar yeter sayılarının, yeni dönemde de yönetim kurulu üye sayısının yaygın şekilde tek sayılardan oluşmasına neden olacağı söylenebilir.

Oylarda eşitlik halinde anonim şirket yönetiminin kilitlenmesi muhtemel olup, böyle bir durumun önüne geçilmesi amacıyla uygulamada yaygın şekilde, yönetim kurulu üye sayısı olarak çift sayı yerine tek sayıların seçildiği görülmektedir(38). Uygulamada görülen eğilimin haklılık payı bulunmaktadır. Esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, oylarda eşitlik halinde başkanın oyunun üstün tutulup tutulamayacağı konusundaki belirsizlik de üye sayısının tek olmasının yaygınlaşmasında önemli rol oynamıştır. Oyların eşit olması halinde başkanın üstün oy hakkının bulunup bulunmayacağına yönelik öğretideki tartışmalar(39), oyların eşit olması halinde yönetim kurulu başkanının oyunu üstün saymayarak(40) sonlandırılmıştır. Esas sözleşmeye konulacak bir hükümle yönetim kurulu başkanına üstün oy hakkı tanınması ve yönetim kurulu başkanının “kuvvetli adam”(41)haline getirilmesi imkânının TTK’da tanınması kanaatimizce daha isabetli olurdu. Örneğin; çift üye sayılı yönetim kurulunda, oylarda eşitlik halinde başkanın oyunun üstün sayılacağının esas sözleşmede düzenlenmesi mümkün olmalıydı.

D- TÜZEL KİŞİ ÜYENİN TEMSİLCİ SAYISI

eTTK tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olamayacağını düzenlemişti(42). eTTK sisteminde, anonim şirket ortağı olan tüzel kişi değil, tüzel kişinin temsilcisi olan gerçek kişi yönetim kurulu üyesi seçilebiliyordu. TTK md. 359/2 hükmü ile tüzel kişilerin anonim şirket yönetim kurulu üyesi olabileceğini düzenlemiş ve tüzel kişilerin organ olabilme bakımından hak ehliyetleri konusundaki hukuk düzenlerinde ve öğretideki tartışmaya, yürürlükteki hukukumuz açısından son verilmiştir.

Tüzel kişinin yönetim kuruluna üye seçilmesi durumunda, tüzel kişi üyenin temsilcisi olan sadece bir gerçek kişi, tüzel kişi adına, ticaret siciline tescil ve ilan edilecektir. Tüzel kişi adına tescil edilen gerçek kişi toplantılara girebilecektir (TTK md. 359/2). Diğer bir ifade ile tüzel kişi üyenin seçebileceği temsilcisi sayısı sadece bir olup, birden fazla temsilcinin tüzel kişi adına seçilerek ticaret siciline tescil ve ilan ettirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

TTK md. 359’da tüzel kişi üye adına sadece bir gerçek kişinin tescil ve ilan edilebileceği belirtildiği için, birden fazla temsilcinin asıl ve yedek olmak üzere sicile tescil ve ilan edilmesi kanaatimizce mümkün değildir. Bu itibarla örneğin, tüzel kişi üyenin temsilcisi gerçek kişi (A)’dır ve (A)’nın olmadığı durumlarda gerçek kişi (B), tüzel kişiyi temsil edebilir şeklindeki bir kararın ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmemesi gerekir.

E- ÜYE SAYISINA YÖNELİK ÖZEL DÜZENLEMELER

Anonim şirket yönetim kurulu üye sayısının asgari sınırına ilişkin olarak eTTK ve TTK dışındaki ilgili mevzuatta da düzenlemeler bulunmaktadır.

1- Banka, Sigorta ve Varlık Yönetim Şirketleri Yönetim Kurulu Üye Sayısı

5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 23. maddesi uyarınca, banka yönetim kurulları beş kişiden az olamaz(43).

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 4. maddesi de sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin yönetim kurullarının genel müdür dâhil beş kişiden az olamayacağını düzenlemektedir.

Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesi de benzer bir hüküm taşımakta ve varlık yönetim şirketlerinin yönetim kurullarının beş kişiden az olamayacağını öngörmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat ilgili alanda özel düzenleme olduğu için, sonra yürürlüğe giren TTK’nın bahsedilen özel düzenlemeleri ve bu kapsamda beş kişilik yönetim kurulu zorunluluğunu ortadan kaldırması söz konusu değildir.

2- Borsa Şirketleri Yönetim Kurulunda Bağımsız Üye Sayısı

SPK’nın Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Seri: IV, No: 56 sayılı Tebliği’nin 4.3.1 hükmü uyarınca, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören halka açık anonim şirketlerin yönetim kurulu üye sayısı da beş üyeden az olamaz(44). İMKB’de işlem gören halka açık anonim şirketlerin yönetim kurulunda bağımsız üyelerin yer alma zorunluluğu da aynı Tebliğ’de düzenlenmiştir (Seri: IV, No:56 sayılı Tebliğ m. 5/1, 4.3.3).

Yönetim kurulu içerisindeki bağımsız üye(45) sayısı toplam üye sayısının üçte birinden az olamaz. Bağımsız üye sayısının hesaplanmasında küsuratlar izleyen tam sayı olarak dikkate alınır ve bağımsız üye sayısı her durumda ikiden az olamaz (Seri: IV, No:56 sayılı Tebliğ’in 4.3.4)(46).

Tebliğ ekinde yer alan Kurumsal Yönetim İlkelerinden zorunlu olarak uygulanacak olanların belirlenmesi ve gözetiminde, Borsa Şirketleri, sistemik önemlerine göre piyasa değerleri ve fiili dolaşımdaki payların piyasa değerleri dikkate alınarak üç gruba ayrılmıştır. Piyasa değeri ile fiili dolaşımdaki payların piyasa değerinin hesaplanmasında, Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları itibarıyla son işlem günlerinde oluşan ikinci seans kapanış fiyatlarının ve fiili dolaşımdaki pay oranlarının ortalaması esas alınmaktadır. Söz konusu hesaplama her yıl Ocak ayında Kurul tarafından yapılarak, ortaklıklarındahil oldukları gruplar yeniden belirlenmekte ve liste Kurul tarafından Haftalık Bülten aracılığıyla ilan edilmektedir. Buna göre gruplandırmada kullanılacak rakamsal eşikler;

a) Birinci Grup: Piyasa değerinin ortalaması 3 milyar TL’nin ve fiili dolaşımdaki payların piyasa değerinin ortalaması 750 milyon TL’nin üzerinde olan ortaklıklar,

b) İkinci Grup: Birinci grup dışında kalan şirketlerden, piyasa değerinin ortalaması 1 milyar TL’nin ve fiili dolaşımdaki payların piyasa değerinin ortalaması 250 milyon TL’nin üzerinde olan ortaklıklar,

c) Üçüncü Grup: Gelişen İşletmeler Piyasasında ve Gözaltı Pazarında işlem gören ortaklıklar ile birinci ve ikinci gruba dahil olan ortaklıklar hariç olmak üzere, Borsa Şirketlerinin tamamıdır.

Fiyat ya da fiili dolaşımdaki pay oranının değişmesi sonucu üst gruplara yükselen şirket, hesaplamanın ait olduğu yılı takip eden yıldan itibaren yeni gruba ilişkin Kurumsal Yönetim İlkelerine tabi olacaktır. Aksi durum, tabi olunan Kurumsal Yönetim İlkelerinde değişiklik gerektirmez. Yeni gruba ilişkin İlkelere, yeni gruba dahil edilme kararını izleyen ilk olağan genel kurul toplantısına kadar, hesap döneminin sonunu takip eden 6. ayın sonunu geçmemek üzere, gerekli uyumun sağlanması zorunludur.

Örneğin; 3. gruba giren ve yönetim kurulu 9 kişiden oluşan bir anonim şirketin yönetim kurulunda 2 bağımsız üyenin bulunması yeterlidir. Söz konusu şirketin bir üst grup olan 2. gruba yükselmesi durumunda ise, yönetim kurulunda 3 bağımsız üyenin bulunması zorunlu hale gelecek olup, böyle bir durumda bağımsız üye sayısının artırılmasına ilişkin zorunluluk (2 bağımsız üyeyi 3’e çıkarmak) hesaplamanın takip ettiği yıldan itibaren zorunlu olacaktır.

IV- SONUÇ

Yönetim kurulu üyesi olarak göreve başlayabilmek için pay sahibi olma zorunluluğunun kaldırılması ve tek üyeden oluşan yönetim kuruluna izin verilmesi, şüphesiz yerinde bir düzenlemedir. Söz konusu düzenleme, yönetim kurulu üyeliği ile şirket pay sahibi olma arasında bir anlamda kader birliği içerisine girmeyi sağlama şeklindeki yaklaşımı terk etmiş(47), profesyonel yönetim kurulu üyeliğinin önünü açmış ve şirket yönetimi ile hiçbir ilgisi olmayan kişilerin sırf asgari sayıya ulaşma amacıyla yönetim kuruluna üye yapılması gibi gereksiz bir zorunluluğu ortadan kaldırmıştır.

TTK uyarınca, yönetim kurulu üye sayısına ilişkin düzenlemelere esas sözleşmede yer verilmesi mümkün olacak ve bu kapsamda; yönetim kurulu üye sayısı için belirli bir aralık veya alt ya da üst sınır öngörülmesi, tek ya da çift üye zorunluluğu gibi hususlar esas sözleşme ile düzenlenebilecektir.

…………………………………………………………
Levent Yaralı tarafından yazılan bu makale, Yaklaşım Dergisi, Ekim 2012, S. 238’de yayımlanmıştır.

(1) 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (eTTK) md. 312/1 hükmü şöyleydi; ‘‘Anonim şirketlerin esas mukavelesiyle tayin veya umumi heyetçe intihap edilmiş en az üç kişiden ibaret bir idare meclisi bulunur.’’

(2) İsviçre Borçlar Kanunu md. 707/f.1

(3) Alman Paylı Ortaklıklar Kanunu 76. paragraf/f.2

(4) Delaware Eyalet Kanunu, Başlık 8, Bölüm 1: Şirketler Genel Hukuku, 141.

(5) İngiliz Şirketler Kanunu 2006, 154.

(6) Paslı, ETTK sisteminde hemen tüm esas sözleşmelerde üye sayısına ilişkin olarak rakam yazılı olsa da, bu yönde genel bir belirlemenin yapılmasının şart olup olmadığının belli olmadığını, TTK sisteminde üye sayısının açıkça esas sözleşmede yer alması gerekli asgari içeriğe dahil edilmesinin isabetli olduğunu ancak üye sayısının esas sözleşmede belirli aralıklar şeklinde belirlenip, nihai belirlemenin seçimi yapacak genel kurula bırakılmasının mümkün olup olmadığının tartışmaya açık hale geldiğini ifade etmektedir (Ali PASLI, Yeni Türk Ticaret Kanunu Anonim Ortaklık Hükümlerinin Tanıtılması (II) YTK Kitap 2- Kısım 4- Bölüm 1 ‘‘Kuruluşa İlişkin Sisteme Yönelik Temel Değişiklikler ve Kuruluş İşlemleri’’, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Haziran 2012, Cilt: XXVIII, S. 2, s. 168-169).

(7) Bkz. Rauf KARASU, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.

(8) TTK md. 340’ın düzenlenişi ve eleştirisi bu çalışmanın konusunu teşkil etmemektedir. Bu konuda ayrıntılı bilgi ve değerlendirmeler için bkz. KARASU, age, 87-115; Mehmet BAHTİYAR, Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Dili İle Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara 2005, Sayı:61, s. 70-72; PASLI, age, s. 169-173; Hasan PULAŞLI, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt I, Adalet Yayınevi, Ankara 2011, s. 24, 30, 31, s. 570-572; Abuzer KENDİGELEN, Yeni Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, XII Levha Yayınları, İstanbul 2011, s. 195-196; PASLI, age, 170-173.

(9) KARASU, age, s. 133. Anonim şirketlerde ilişkin kanun hükümlerini tamamlayıcı esas sözleşme hükümlerinin geçerliliği konusu için Bkz. KARASU, age, s. 53-55

(10) PASLI, age, s. 172

(11) Tek kişi ortaklığı, tek kişilik anonim şirket/ortaklık, tek kişilik limited şirket/ortaklık gibi kavramlar da kendi içinde çelişkilidir. Tek kişi ortaklığının kavramsal çelişkisi, eleştiriler ve tercih edilme sebepleri hakkında ayrıntılı açıklamalar için şu monografik esere bakılabilir. Fatih AYDOĞAN, Tek Kişi Ortaklığı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012, s. 5-13.

(12) Bkz. TTK md. 359 gerekçesi www.ticaretkanunu.net/ttk-madde-359

(13) Ünal TEKİNALP, Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku İle Tek Kişi Ortaklığının Esasları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012, N.12-12.

(14) PULAŞLI, age, s. 30, 65

(15) Erdoğan MOROĞLU, Türk Ticaret Kanunu İle Yürürlük ve Uygulama Kanunu Tasarıları, Değerlendirme ve Öneriler, Genişletilmiş 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009, s. 159-160

(16) MOROĞLU, age, s. 160

(17) Cevdet YAVUZ, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Toplantıları I-II-III, Türkiye Barolar Birliği, Yayın No:138, Ankara 2008, s. 631. Aynı yayında toplantılar sonucu ulaşılan genel görüş olarak da şu ifadeler kullanılmaktadır; “Tasarının 359. maddesinde, anonim şirket yönetim kurulunun tek kişiden oluşabileceği öngörülmüştür. Tek kişiden oluşan yönetim kurulu, her şeyden önce “kurul” kelimesinin anlamına aykırıdır. Kurul, “bir işi yapmak veya yönetmek için görevlendirilmiş kişilerden oluşmuş topluluk” anlamındadır. Yönetim tek kişiden oluşuyorsa, bu bir kurul değildir.’’ (age, s. 70).

(18) Mehmet BAHTİYAR, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Dili İle Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 61, Ankara 2005, s. 73

(19) Bkz. TTK md. 359. madde gerekçesi: www.ticaretkanunu.net/ttk-madde-359

(20) TEKİNALP, age, N.12-12

(21) Anonim şirketin kuruluşu için, şirkette pay sahibi en az beş kurucunun bulunması şartını öngören eTTK’nın m. 277 düzenlemesi TTK’ya alınmamış, TTK md. 338 düzenlemesi ile tek kişilik anonim şirketin kurulmasına ve devamına izin verilmiştir.

(22) “Saman adam” terimi, gerçekte ortak olmayıp asgari sayı şartını gerçekleştirmek amacıyla kendilerine pay verilen görünüşte ortaklar için kullanılmaktadır (Bkz. Reha POROY – Ünal TEKİNALP – Ersin ÇAMOĞLU, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 11. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009, N. 45). Yönetim ve temsil konusunda gerçekte söz sahibi olmayan ancak asgari sayı şartını gerçekleştirmek amacıyla yönetim kurulu üyesi yapılan üyeler için “saman üyeler” terimini kullandık.

(23) Aşağıda Bkz. ‘‘E. Üye Sayısına Yönelik Özel Düzenlemeler’’.

(24) İngiliz Şirketler Kanunu, 2006, 154 (2).

(25) Bkz. Ömer TEOMAN, Ticaret Hukukunun Güncel Sorunları VI, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Anasözleşmede Gösterilen Sayıda Yönetim Kurulu Üyesini Seçmek Zorunda Mıdır?, Otuz Yıl Ticaret Hukuku, Tüm Makalelerim, Cilt II, 1982-2001, Beta Yayınları, İstanbul 2001, s. 430. Anonim şirket organlarından yönetim kurulunun yokluğu hakkında ayrıntılı bilgi için şu monografik esere bakılabilir; İsmail Cem SOYKAN, Anonim Ortaklıklarda Organ Yokluğu, XII Levha Yayınları, İstanbul 2012, s. 84-195

(26) İsviçre Borçlar Kanunu’nda yönetim kurulu üye sayısı ile ilgili olarak bir alt ya da üst sınırın öngörülmediği, Fransız Ticaret Şirketleri Kanunu’nda ise, yönetim kurulu üyelerinin sayısının alt sınırı olarak üç, üst sınır olarak da on iki üyenin öngörüldüğünü belirtilmektedir (Necla AKDAĞ GÜNEY, Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008, s. 13, dpn. 16).

(27) Beşir Fatih DOĞAN, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011, s. 143

(28) Halil ARSLANLI, Anonim Şirketler (II-III Anonim Şirketin Organizasyonu ve Tahviller), 2. Bası, İstanbul 1960, s. 95; ÇAMOĞLU(POROY-TEKİNALP), age, N. 521c; Hayri DOMANİÇ, Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması, TTK Şerhi II, Temel Yayınları, İstanbul 1988, s. 465; TEKİNALP, age, N.12-11; TEOMAN, age, s. 430; PULAŞLI, age, s 30, 68; DOĞAN, age, s. 143; SOYKAN, age, s. 37

(29) Oğuz İMREGÜN, Anonim Ortaklıklar, Yenilenmiş 4. Bası, Yasa Yayınları, İstanbul 1989, s. 195.

(30) TEOMAN’ın, yönetim kurulu üyelerinin seçim olgusunu ticaret siciline tescil etmekle yükümlü bulunan sicil müdürünün öncelikle esas sözleşmeyi inceleyerek orada gösterilen üye sayısını belirlemesi ve ancak genel kurulca bu sayıda üye seçildiğini saptadıktan sonra ilgili kararı tescil, aksi takdirde tescil istemini re’sen reddetmesi gerektiği yönündeki görüşü için bkz. TEOMAN, age, s. 434

(31) Genel kurul, esas sözleşmede düzenlenen azami yönetim kurulu üye sayısını aşacak şekilde üye seçmeye yönelik kararı kanaatimizce “Butlan” başlıklı TTK md. 447’de batıl (başlangıçtan itibaren geçersiz) olduğu belirtilen genel kurul kararları arasında sayılamaz. Genel kurulun azami yönetim kurulu üye sayısını aşacak şekilde üye seçmeye yönelik kararı, kanaatimizce iptal edilebilir bir karardır. İptal edilebilir bir genel kurul kararı, şekil ve özü bakımından sakat olsa bile, iptaline dair hüküm kesinleşinceye kadar geçerli bir karar olarak kabul edilir (Erdoğan MOROĞLU, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, Güncellenmiş ve Genişletilmiş Beşinci Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009, s. 20).

(32) Bkz. ARSLANLI, age, s. 95; PULAŞLI, age, s. 29, 402; TEOMAN, age, s. 433

(33) Bkz. TEOMAN, age, s. 433

(34) Bkz. TEOMAN, age, s. 433

(35) Batıl bir hukuki işlem unsurları itibariyle şeklen ve fiilen mevcut olmakla beraber konusu veya içeriği bakımından amaçlanan hukuki hüküm ve sonuçları daha başlangıçtan itibaren hiç kimseye karşı meydana getirememektedir (MOROĞLU, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, s. 21). Batıl kararlar başlıklı TTK md. 391 uyarınca, diğer organların devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin kararları batıl (kesin hükümsüz) olup, kararının batıl olduğunun tespiti mahkemeden istenebilir. Yönetim kurulu kararının bir hukuki işlem olması nedeniyle, hukuki işlemlerin geçerliliğini düzenleyen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Kesin Hükümsüzlük” başlıklı 27. maddesi yönetim kurulu kararları hakkında da uygulanır. Borçlar Kanunu m. 27/1 şu şekildedir; ‘‘Kanun’un emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür.’’

(36) DOĞAN, age, s. 143-144

(37) Bkz. ÇAMOĞLU – POROY – TEKİNALP, age, N. 521c; TEOMAN, age, s. 430.

(38) TEOMAN konu ile ilgili olarak şu ifadeleri kullanmaktadır; “…uygulamada özellikle oyların eşitliği durumunda karar alabilmeyi kolaylaştırabilmek bakımından genellikle üye sayısının çift rakamlı olarak belirlenmesinden kaçınılır.’’ (TEOMAN, age, s. 430).

(39) Bkz. Yaşar KARAYALÇIN, “Anonim Şirket Yönetim Kurullarında Başkanın Üstün Oyu”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. V, S. 3, Mart 1970, s. 520-530

(40) TTK md. 390/3 şu şekildedir; ‘‘Oylar eşit olduğu takdirde o konu gelecek toplantıya bırakılır. İkinci toplantıda da eşitlik olursa söz konusu öneri reddedilmiş sayılır.’’. Söz konusu maddenin gerekçesinde, öğretide tartışmalı bulunan bu konuya yönelik herhangi bir açıklama maalesef yer almamaktadır. Söz konusu düzenlemenin aksi, diğer bir ifade ile oyların eşitliği halinde yönetim kurulu başkanının üstün oy hakkı TTK md. 340’dan dolayı düzenlenemez.

(41) KARAYALÇIN, age, s. 527. KARAYALÇIN konu ile ilgili şu ifadeleri aynı yerde kullanmaktadır; ‘‘Yönetim kurulu başkanının durumu -kurul ile anonim şirketlerin yönetildiği ülkelerde bile- kurul üyelerinin durumundan farklıdır. Şirketin yüksek sevk ve idaresinde kurul başkanından beklenen hizmet ve sorumluluklar onun yönetim kurulu içinde üstün bir durumda olmasını da gerektirmektedir. Başkana tanınan üstün oy hakkının mesnedi ve sebebi, başkanlık görev ve sorumluluklarında aranmalıdır. Tek yönetici esasının caiz olmadığı memleketimizde kurul başkanını ‘kuvvetli adam’ haline getirme imkânı anonim şirketleri zayıf yönetim çıkmazından kurtarır. Buna karşılık üstün oy hakkının kullanıldığı hallerde başkanın hukukî sorumluluğu elbette daha ağırlaşmış olacaktır.’’

(42) Konu ile ilgili eTTK md. 312/2-c.3-4 hükmü şöyleydi; “Pay sahibi olan hükmi bir şahıs idare meclisi azası olamaz. Fakat hükmi şahsın temsilcisi olan hakiki şahıslar idare meclisine aza seçilebilirler.”

(43) Banka yönetim kurulunun asgari 5 üyeden oluşacağına yönelik farklı düzenlemenin nedeni olarak, bankanın sevk ve idaresinin daha fazla sayıda yönetici gerektirmesi gösterilmektedir (Necla AKDAĞ GÜNEY, age, s. 13, dpn. 16).

(44) Seri:IV, No:56 sayılı Tebliğ’in 4.3.1 hükmü uyarınca, yönetim kurulu üye sayısı, her durumda beş üyeden az olmamak koşulu ile, yönetim kurulu üyelerinin verimli ve yapıcı çalışmalar yapmalarına, hızlı ve rasyonel kararlar almalarına ve komitelerin oluşumuna ve çalışmalarını etkin bir şekilde organize etmelerine imkan sağlayacak şekilde belirlenir.

(45) Bağımsız üye; ‘‘anonim şirket yönetim kurulu üyesi olup, görevini hiçbir etki altında kalmaksızın yapabilme niteliğine sahip olan üye’’ şeklinde tanımlanabilir.

(46) Seri:IV, No:56 sayılı Tebliğ’in 4.3.4 hükmü, 11.02.2012 tarih ve 28201 sayılı Seri IV, No:57 Tebliğ’in 3. maddesi ile değiştirilmiştir. Seri:IV, No:56 sayılı Tebliğ’in 4.3.4’ün değiştirilmeden önceki hâli şu şekildedir; ‘‘Yönetim kurulu içerisindeki bağımsız üye sayısı toplam üye sayısının üçte birinden az olmamak üzere en az fiili dolaşımdaki pay oranını temsil edecek kadar olmalıdır. Şu kadar ki, ortaklık genel kurulu tarafından yönetim kurulu içerisindeki bağımsız üye oranı %50 ile sınırlandırılabilir. Bağımsız üye sayısının hesaplanmasında küsuratlar izleyen tam sayı olarak dikkate alınır. Her durumda, bağımsız üye sayısı ikiden az olamaz.’’

(47) Bkz. Mehmet HELVACI, Anonim Şirketlerde İdare Meclisi, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı ile Deniz Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyeleri ve Araştırma Görevlilerinin Değerlendirmeleri, İstanbul 1996, s. 109; DOĞAN, age, s. 52

Yazar: LEVENT YARALI

Güvenli Elektronik İmza

30 Ağustos 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Güvenli Elektronik İmza, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun ”Güvenli Elektronik İmza” başlıklı 4. maddesinde şöyle tanımlanmıştır;

Güvenli elektronik imza;

a) Münhasıran imza sahibine bağlı olan,

b) Sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan güvenli elektronik imza oluşturma aracı ile oluşturulan,

c) Nitelikli elektronik sertifikaya dayanarak imza sahibinin kimliğinin tespitini sağlayan,

d) İmzalanmış elektronik veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının tespitini sağlayan,

Elektronik imzadır.

Elektronik Genel Kurul Sistemi (EKGS)

30 Ağustos 201230 Ağustos 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Elektronik Genel Kurul Sistemi (EKGS), Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik’in ”Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 4. maddesi’nin 1. fıkrasının c) bendinde şöyle tanımlanmıştır;

”Genel kurullara elektronik ortamda katılmayı teminen 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 10/A maddesi uyarınca payları Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketler için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından sağlanacak elektronik platformu ve diğer şirketlerin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kuracakları veya destek hizmeti alabilecekleri bilişim sistemi..”

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan “Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik” 28.08.2012 tarih ve 28395 sayılı Resmi Gazete’de, elektronik genel kurul sisteminin kuruluşunu, işleyişini, teknik hususlar ile güvenlik kriterlerine ilişkin usul ve esaslarını düzenleyen ”Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğ” ise 29.08.2012 tarih ve 28396 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Söz konusu düzenlemelerin yürürlük tarihi 01.10.2012 olarak belirlenmiştir. Genel kurul çağrısını 01 Ekim 2012 tarihinden sonra yapacak olan borsaya kote şirketler Yönetmelik hükümlerine tabi olacaklardır. Bu tarihten önce genel kurul çağrısını yapmış olan şirketler ise genel kurul tarihine bakılmaksızın Yönetmelik hükümlerine tabi olmayacaklardır.

Elektronik Genel Kurul Sistemi ile ilgili olarak, Merkezi Kayıt Kuruluşu(MKK) sayfasına buradan MKK genel müdür yardımcısı Ümit Yayla tarafından hazırlanan çalışmaya buradan ulaşabilirsiniz.

Ticaret Şirketlerinde Anonim Şirket Genel Kurulları Dışında Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar Hakkında Tebliğ

30 Ağustos 201202 Ağustos 2019 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 29 Ağustos 2012 – 28396

TİCARET ŞİRKETLERİNDE ANONİM ŞİRKET GENEL KURULLARI DIŞINDA ELEKTRONİK ORTAMDA YAPILACAK KURULLAR HAKKINDA TEBLİĞ

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; elektronik ortamda yapılacak yönetim kurulu, müdürler kurulu, ortaklar kurulu ve genel kurul toplantılarına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ; sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu toplantılarına, kollektif, komandit, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklar kurulu veya genel kurul toplantılarına, elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama, oy kullanma ve Elektronik Toplantı Sisteminin işleyişine, denetimine ilişkin usul ve esaslar ile şirket sözleşmesi hükmünün örneğini içerir.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin altıncı fıkrasına dayanılarak düzenlenmiştir.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) CISA (Certified Information Systems Auditor): Bilgi sistemleri denetçi sertifikasını,

c) Elektronik ortamda katılma: Bu Tebliğ kapsamındaki toplantılara elektronik ortamdan katılmayı, görüşvermeyi, öneride bulunmayı ve oy kullanmayı,

ç) Elektronik Toplantı Sistemi:

1) Sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu toplantılarına,

2) Kollektif, komandit, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklar kurulu veya genel kurul toplantılarına,

elektronik ortamda katılmayı, öneride bulunmayı, görüş açıklamayı ve oy vermeyi teminen 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca şirketlerin kuracakları veya bu konuda hizmet alımı yapabilecekleri bilişim sistemini,

d) Güvenli Elektronik İmza: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan elektronik imzayı,

e) Hak sahibi: Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerini, limited şirketlerde ortakları ve müdürleri, kollektif, komandit ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerde ortakları ve yöneticileri,

f) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

g) Kayıtlı Elektronik Posta (KEP): 25/08/2011 tarih ve 28036 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin (i) bendinde tanımlanan kayıtlı elektronik postayı,

ğ) KEP hesabı: 25/08/2011 tarih ve 28036 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin (l) bendinde tanımlanan kayıtlı elektronik posta hesabını,

h) Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS): Ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu merkezi ortak veri tabanını da içeren, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan ve yönetilen uygulamayı,

ı) Sermaye şirketi: Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketi,

i) Şirket sözleşmesi: Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde esas sözleşmeyi; kollektif, komandit ve limited şirketlerde şirket sözleşmesini,

ifade eder.

Sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu toplantılarına elektronik ortamda katılım

MADDE 5 – (1) Sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu toplantılarına isteyen hak sahipleri Elektronik Toplantı Sistemi aracılığıyla elektronik ortamda katılabilirler. Üyelerden herhangi birinin toplantıya fiziken katılacağını beyan etmemesi halinde toplantı tamamen elektronik ortamda da yapılabilir.

Yönetim kurulu ve müdürler kurulu toplantılarına ilişkin şirket sözleşmesi örneği

MADDE 6 – (1) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca yönetim kurulu veya müdürler kurulu toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sistemini uygulayacak sermaye şirketlerinin şirket sözleşmesinde aşağıda belirtilen hükmün yer alması zorunludur:

Şirket sözleşmesi hükmü:

“Şirketin yönetim kurulu/müdürler kurulu toplantısına katılma hakkına sahip olanlar bu toplantılara, Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesi uyarınca elektronik ortamda da katılabilir. Şirket, Ticaret Şirketlerinde Anonim Şirket Genel Kurulları Dışında Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar Hakkında Tebliğ hükümleri uyarınca hak sahiplerinin bu toplantılara elektronik ortamda katılmalarına ve oy vermelerine imkan tanıyacak Elektronik Toplantı Sistemini kurabileceği gibi bu amaç için oluşturulmuş sistemlerden de hizmet satın alabilir. Yapılacak toplantılarda şirket sözleşmesinin bu hükmü uyarınca kurulmuş olan sistem üzerinden veya destek hizmeti alınacak sistem üzerinden hak sahiplerinin ilgili mevzuatta belirtilen haklarını Tebliğ hükümlerinde belirtilen çerçevede kullanabilmesi sağlanır.”

Kollektif, komandit ve limited şirketlerde elektronik ortamda ortaklar kurulu veya genel kurul toplantıları

MADDE 7 – (1) Kollektif, komandit, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklar kurulu veya genel kurul toplantılarına isteyen hak sahipleri Elektronik Toplantı Sistemi aracılığıyla katılabilirler.

Ortaklar kurulu veya genel kurul toplantılarına ilişkin şirket sözleşmesi örneği

MADDE 8 – (1) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca ortaklar kurulu veya genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sistemini uygulayacak şirketlerin şirket sözleşmesinde aşağıda belirtilen hükmün yer alması zorunludur:

Şirket sözleşmesi hükmü:

“Şirketin ortaklar kurulu/genel kurul toplantısına katılma hakkına sahip olanlar bu toplantılara, Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesi uyarınca elektronik ortamda da katılabilir. Şirket, Ticaret Şirketlerinde Anonim Şirket Genel Kurulları Dışında Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar Hakkında Tebliğ hükümleri uyarınca hak sahiplerinin bu toplantılara elektronik ortamda katılmalarına ve oy vermelerine imkan tanıyacak Elektronik Toplantı Sistemini kurabileceği gibi bu amaç için oluşturulmuş sistemlerden de hizmet satın alabilir. Yapılacak toplantılarda şirket sözleşmesinin bu hükmü uyarınca kurulmuş olan sistem üzerinden veya destek hizmeti alınacak sistem üzerinden hak sahiplerinin ilgili mevzuatta belirtilen haklarını Tebliğ hükümlerinde belirtilen çerçevede kullanabilmesi sağlanır.”

Elektronik ortamda katılım isteğinin bildirimi

MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ kapsamındaki toplantılara elektronik ortamda katılmaya imkan tanıyan şirketlerdeki toplantı çağrıları ilgili düzenlemeleri uyarınca yapılır. Çağrı ile birlikte elektronik ortamda toplantıya katılma ve oy kullanmaya ilişkin bilgi ve belgeler şirketin internet sitesinde erişime hazır bulundurulur.

(2) Toplantıya katılma hakkı bulunanlar, şirketin internet sitesinde birinci fıkra uyarınca hazır bulundurulacak elektronik ortamda toplantıya katılma talepnamesini, toplantı tarihinden bir gün öncesine kadar güvenli elektronik imza ile imzalayarak şirketin KEP hesabına iletirler.

(3) Şirket, iletilen bu talepleri aldıktan sonra talepte bulunan kişinin toplantı anında Elektronik Toplantı Sistemine erişmesi için gerekli tanımlamaları yapar ve hak sahibinin KEP hesabına bu durumu bildirir.

(4) Şirketler, yönetim kurulu veya müdürler kurulu toplantılarına ilişkin olarak bu maddenin diğer fıkralarında belirtilen usuli işlemlerden farklı esaslar da belirleyebilirler. Bunun için şirket yönetim kurulu veya müdürler kurulunun bu yönde karar alması zorunludur.

Toplantının idaresi

MADDE 10 – (1) Elektronik Toplantı Sistemi, toplantıya elektronik ortamda katılmayı beyan eden hak sahiplerinin girebilmesi için toplantı çağrısında belirtilen gün ve saatten bir saat önce erişime açılır. Elektronik ToplantıSisteminin açılması ile birlikte toplantıya elektronik ortamda katılmayı beyan eden hak sahipleri güvenli elektronik imzalarıyla sisteme giriş yaparlar.

(2) Hak sahibi, elektronik ortamda katıldığı toplantıda ilgili gündeme ilişkin görüşlerini Elektronik ToplantıSistemi üzerinden yazılı veya sesli olarak iletir.

(3) Toplantıya elektronik ortamda katılan kişiler, toplantı başkanının ilgili gündem maddesine ilişkin oylamaya geçildiğini bildirmesinden sonra ilgili gündem maddesini Elektronik Toplantı Sistemi üzerinden oylarlar. Oylama sonucu ve varsa muhalefet beyanları Başkan tarafından toplantı tutanağına ve/veya ilgili karara eklenir.

(4) Kanunun 390 ıncı maddesi uyarınca yönetim kurulu üyelerinden hiçbiri toplantı yapılması isteminde bulunmadığı takdirde kurul üyelerinden birinin belirli bir konuda yaptığı karar şeklinde yazılmış önerisine üyelerce Elektronik Toplantı Sisteminden de güvenli elektronik imza ile onay verilebilir. Bunun için söz konusu önerinin Elektronik Toplantı Sisteminde erişime açılması şarttır.

Şirketlerin yükümlülükleri

MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde hak sahiplerinin toplantılara elektronik ortamda katılıp, haklarını kullanabilmeleri amacıyla şirketler;

a) Elektronik Toplantı Sisteminin bu Tebliğ ve Kanun hükümlerine uygunluğunu bu Tebliğin 14 üncü maddesine uygun olarak tespit ettirip tescil ve ilan ettirmekle,

b) Bu Tebliğ ve Kanun hükümlerine uygun olarak Elektronik Toplantı Sistemine ilişkin kullanım koşullarınıinternet sitesinde yayımlamakla,

c) Elektronik Toplantı Sisteminde yaşanabilecek sorunlara ilişkin olarak bu Tebliğin 15 inci maddesine uygunönlemler almakla,

ç) Elektronik Toplantı Sistemini kendi kurduğu veya hizmet alımı yaptığı her iki durumda da tescili gerekli olan kararları MERSİS’e aktarmakla,

d) Elektronik Toplantı Sisteminde yapılan tüm işlemlere ilişkin kayıtları, toplantıya elektronik ortamda katılan hak sahiplerinin ve temsilcilerinin kimlik bilgilerini, elektronik ortamda, bunların gizliliğini ve bütünlüğünü sağlayarak on yıl süreyle saklamakla,

yükümlüdür.

Toplantıyı yönetecek kişinin yükümlülükleri

MADDE 12 – (1) İlgili mevzuat uyarınca toplantıyı yönetecek kişi; Elektronik Toplantı Sisteminin bu Tebliğhükümlerine uygun olarak işletildiğini gözetmekle yükümlüdür.

Destek hizmeti alımı

MADDE 13 – (1) Şirketler, bu Tebliğ hükümleri uyarınca kurup işleteceği Elektronik Toplantı Sistemine ilişkinüstlenmiş olduğu her türlü işlemi ve yükümlülüğü yerine getirmek amacıyla destek hizmeti alımı yapabilir.

(2) Toplantıyı yapan şirket ve destek hizmeti aldığı şirket, Elektronik Toplantı Sisteminden kaynaklanan nedenlerle hak sahiplerinin uğrayacağı zararlardan kusurları oranında sorumludur.

Elektronik toplantı sisteminin tescil ve ilanı

MADDE 14 – (1) Şirketler, Kanunun 1527 nci maddesinin üçüncü fıkrasına göre kendilerinin kuracaklarıElektronik Toplantı Sisteminin, bu Tebliğ ve Kanun hükümlerine uygunluğunu, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen kurumlara tespit ettirmek ve söz konusu kurumlar tarafından düzenlenecek teknik raporu ticaret sicili müdürlüğüne tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür.

(2) Elektronik Toplantı Sistemi hizmetini sağlayacak olan şirketler ise sistemin bu Tebliğ ve Kanun hükümlerine uygunluğunu, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen kurumlara teknik bir rapor ile tespit ettirmek zorundadırlar. Hizmet sağlayıcı şirketler bu teknik raporu, Bakanlığın uygun görüşünü aldıktan sonra kayıtlı bulundukları ticaret sicili müdürlüğüne tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. Yükümlülük yerine getirilmeden şirketler destek hizmeti veremez.

(3) Teknik rapor; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu veya bünyesinde asgari CISA sertifikası bulunan personele sahip ve bu alanda denetim yapmaya yetkilendirilmişşirketlerden alınabilir. Bu raporun iki yılda bir yenilenerek, birinci ve ikinci fıkrada öngörülen işlemlerin tekrarlanmasızorunludur. Ancak Bakanlık gerekli gördüğü hallerde bu teknik raporun daha kısa bir sürede de alınmasını isteyebilir.

(4) Yukarıdaki fıkrada belirtilen Kurumların düzenleyecekleri teknik raporda, Elektronik Toplantı Sisteminin asgari olarak;

a) ISO 27001’e uygun bir bilgi güvenliği ve kişisel verilerin korunması alt yapısına sahip olduğu,

b) Güvenli elektronik imza oluşturma ve doğrulama uygulamalarının, 5070 sayılı Kanuna ve ikincil düzenlemelerle belirlenen standartlara uygun olduğu,

c) 5070 sayılı Kanun ve ikincil düzenlemelerle belirlenen standart ve kriterlere uygun olarak verilerin uzun dönemli arşivlenmesine imkan tanıdığı,

ç) Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından ve diğer destek hizmeti veren şirketler tarafından oluşturulan platform veya bilişim sisteminin MERSİS’e ve ilgili diğer veri tabanlarına entegrasyonu sağlayacak yeterlikte olduğu, şirketlerin kendilerinin kurdukları bilişim sisteminin ise tescili gerekli belgeleri bu veri tabanlarına iletebilecek nitelikte olduğu,

gibi hususların tespitini içerir.

Elektronik toplantı sisteminin güvenlik kriterleri ve teknik özellikleri

MADDE 15 – (1) Elektronik Toplantı Sisteminin, asgari olarak bu Tebliğde belirtilen tüm işlemlerin yapılabilmesini sağlayan tasarım ve kapasiteye, yedekleme ve felaketten kurtarma planlarına, yetkisiz erişimlere ve saldırılara karşı gerekli ağ ve sistem güvenliğine sahip olmalıdır.

(2) Elektronik Toplantı Sistemi, toplantı yerinden elektronik ortamda ses ve görüntü aktarımını sağlayacak, mesajlaşma gerçekleştirecek, birden çok güvenli elektronik imzanın seri ve paralel olarak atılabilmesini destekleyecek, sisteme erişim taleplerine mümkün olan en kısa sürede cevap iletebilecek ve bu Tebliğ hükümlerinde belirtilen güvenli elektronik imzayla imzalanacak işlemleri destekleyecek alt yapıya sahip olmalıdır.

Sorumluluk

MADDE 16 – (1) Elektronik Toplantı Sisteminden kaynaklanan nedenlerle hak sahiplerinin uğrayacağızararlardan doğacak sorumluluk genel hükümlere göre belirlenir.

Yürürlük

MADDE 17 – (1) Bu Tebliğ 1/10/2012 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 18 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğ

30 Ağustos 201230 Haziran 2013 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 29 Ağustos 2012 – 28396

ANONİM ŞİRKETLERİN GENEL KURULLARINDA UYGULANACAK ELEKTRONİK GENEL KURUL SİSTEMİ HAKKINDA TEBLİĞ

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı ve kapsamı, anonim şirketlerin genel kurullarına elektronik ortamda katılmaya, öneride bulunmaya, görüş açıklamaya ve oy kullanmaya imkan tanıyan elektronik genel kurul sisteminin kuruluşunu, işleyişini, teknik hususlar ile güvenlik kriterlerine ilişkin usul ve esaslarını belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 210 uncu ve 1527 nci maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Borsaya kote şirket: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası düzenlemeleri uyarınca borsaya kote olan anonimşirketleri,

c) CISA (Certified Information Systems Auditor): Bilgi sistemleri denetçi sertifikasını,

ç) Elektronik Genel Kurul Sistemi (EGKS): Anonim şirketlerin genel kurullarına elektronik ortamda katılmayıteminen 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 10/A maddesi uyarınca payları Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketler için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından sağlanacak elektronik platformu ve diğer şirketlerin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin üçüncüfıkrası uyarınca kuracakları veya destek hizmeti alabilecekleri bilişim sistemini,

d) Elektronik ortamda katılma: Anonim şirket genel kurul toplantılarına Elektronik Genel Kurul Sisteminden katılmayı, görüş açıklamayı, öneride bulunmayı ve oy kullanmayı,

e) Güvenli Elektronik İmza: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan elektronik imzayı,

f) Hak sahibi: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun hükümleri uyarınca anonim şirket genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma hakkı olan gerçek veya tüzel kişiyi,

g) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

ğ) Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK): 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 10/A maddesi uyarınca kurulmuş olan Merkezi Kayıt Kuruluşunu,

ı) Tevdi eden temsilcisi: Kanunun 429 uncu maddesinde belirtilen temsilciyi,

i) Toplantı başkanlığı: Kanunun 419 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan başkanlığı,

j) Yönetmelik: Kanunun 1527 nci maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen Yönetmeliği,

ifade eder.

Genel kurul toplantısına katılım şeklinin bildirimi

MADDE 4 – (1) Anonim şirketin genel kurul toplantısına elektronik ortamda şahsen veya temsilcileri aracılığıyla katılmak isteyen hak sahipleri, bu tercihlerini genel kurul tarihinden iki gün öncesine kadar EGKS’den bildirmek zorundadırlar. Bu süre, payları MKK tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketlerde bir gün olarak uygulanır.

(2) Şirket, genel kurula katılma taleplerini en geç iki iş günü içinde kontrol ederek EGKS’den kabul veya reddeder. Bu süre içinde reddedilmeyen talepler kabul edilmiş sayılır. Bu hüküm, payları MKK tarafından kayden izlenen borsaya kote şirket genel kurullarında uygulanmaz.

(3) Genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılacağını bildiren hak sahibi bu tercihini genel kurul tarihinden bir gün öncesine kadar EGKS’de geri alabilir.

Elektronik genel kurul sistemine giriş süresi

MADDE 5 – (1) Anonim şirket genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılım için sisteme giriş, genel kurulun ilan edilen başlama saatinden bir saat öncesinde başlar, genel kurulun başlama saatinden beş dakika öncesine kadar sürer.

Elektronik ortamda görüş açıklama

MADDE 6 – (1) Anonim şirketin genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılan hak sahibi, görüşülmekte olan gündeme ilişkin görüşünü EGKS’de yazılı olarak iletebilir. Hak sahibi her bir gündem maddesi için en fazla iki adet görüş iletebilir. Her bir görüş en fazla 600 karakter olabilir.

Oy verme ve oy süresi

MADDE 7 – (1) Anonim şirketin genel kurul gündeminde yer alan her bir gündem maddesine ilişkin olarak oylama, toplantı başkanı tarafından fiziki ve elektronik ortamda katılan hak sahipleri için aynı anda başlatılır. Elektronik ortamda oyların gönderilmesi iki dakika ile sınırlıdır. (*)

Elektronik genel kurul sisteminin tescil ve ilanı

MADDE 8 – (1) Şirketler, Kanunun 1527 nci maddesinin üçüncü fıkrasına göre kendilerinin kuracaklarıEGKS’nin bu Tebliğ, Yönetmelik ve Kanun hükümlerine uygunluğunu, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen kurumlara tespit ettirmek ve söz konusu kurumlar tarafından düzenlenecek teknik raporu ticaret sicili müdürlüğüne tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür.

(2) EGKS hizmeti sağlayacak olan şirketler ise; sistemin, bu Tebliğ, Yönetmelik ve Kanun hükümlerine uygunluğunu, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen kurumlara teknik bir rapor ile tespit ettirmek zorundadırlar. Hizmet sağlayıcı şirketler bu teknik raporu, Bakanlığın uygun görüşünü aldıktan sonra kayıtlı bulundukları ticaret sicili müdürlüğüne tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. Yükümlülük yerine getirilmeden şirketler destek hizmeti veremez.

(4) Üçüncü fıkrada belirtilen Kurumların düzenleyecekleri teknik raporda, EGKS’nin asgari olarak;

a) ISO 27001’e uygun bir bilgi güvenliği ve kişisel verilerin korunması alt yapısına sahip olduğu,

b) Güvenli elektronik imza oluşturma ve doğrulama uygulamalarının, 5070 sayılı Kanuna ve ikincil düzenlemelerle belirlenen standartlara uygun olduğu,

c) 5070 sayılı Kanun ve ikincil düzenlemelerle belirlenen standart ve kriterlere uygun olarak verilerin uzun dönemli arşivlenmesine imkan tanıdığı,

gibi hususların tespitini içerir.

Elektronik genel kurul sisteminin güvenlik kriterleri ve teknik hususlar

MADDE 9 – (1) EGKS, asgari olarak Yönetmelikte belirtilen tüm işlemlerin yapılabilmesini sağlayan tasarım ve kapasiteye, yedekleme ve felaketten kurtarma planlarına, yetkisiz erişimlere ve saldırılara karşı gerekli ağ ve sistem güvenliğine sahip olmalıdır.

(2) EGKS, toplantı yerinden elektronik ortamda ses ve görüntü aktarımını sağlayacak, mesajlaşma gerçekleştirecek, birden çok güvenli elektronik imzanın seri ve paralel olarak atılabilmesini destekleyecek, sisteme erişim taleplerine mümkün olan en kısa sürede cevap iletebilecek, genel kurul öncesi hak sahipleri tarafından elektronik genel kurul sistemine yapılacak kayıtların gizliliğini sağlayacak, toplantı başkanı ve bakanlık temsilcisi tarafından Yönetmelik hükümlerinde belirtilen güvenli elektronik imzayla imzalanacak işlemleri destekleyecek alt yapıya sahip olmalıdır.

Yürürlük

MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümleri 1/10/2012 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

……………………………………………………………..

(*) 29/8/2012 tarihli ve 28396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının ”Elektronik ortamda oyların gönderilmesi beş dakika ile sınırlıdır.” şeklindeki ikinci cümlesi, 29/06/2013 tarih ve 28692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile değiştirilmiştir.

Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Birikimli Oy Kullanımına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ

30 Ağustos 201230 Ağustos 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 29 Ağustos 2012 – 28396

HALKA AÇIK OLMAYAN ANONİM ŞİRKETLERİN GENEL KURULLARINDA BİRİKİMLİ OY KULLANIMINA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, çoğunluğa sahip olmayan pay sahiplerinin, şirketin yönetim kuruluna üye seçtirebilmelerine imkan sağlayacak birikimli oy kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, halka açık olmayan anonim şirketlerin genel kurullarında, yönetim kuruluna üye seçiminde birikimli oy kullanılmasına ilişkin hususları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 434 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.

Birikimli oyun hesaplanması

MADDE 4 – (1) Birikimli oy, genel kurula katılan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin kullanmaya yetkili olduğu oy sayısının, seçimi yapılacak yönetim kurulu üye sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanır.

Birikimli oyda uygulanacak esaslar

MADDE 5 – (1) Genel kurulda birikimli oyun kullanılabilmesi için esas sözleşmede;

a) Oy hakkı veren tüm payların sahiplerinin, yönetim kurulu üye seçiminde oylarını bir veya daha fazla aday için birikimli olarak kullanabileceklerine ilişkin açık bir hükmün bulunması,

b) 6102 sayılı Kanunun 360 ıncı maddesi uyarınca yönetim kurulunda belirli grupların temsil edilmesine ve/veya yönetim kurulu üyeliğine aday önerme hakkına ilişkin hükümlerin bulunmaması,

c) 6102 sayılı Kanunun 479 uncu maddesi uyarınca paylara oyda imtiyaz tanınmasına ilişkin hükümlerin bulunmaması,

ç) Yönetim kurulu üye sayısının üçten az olmayacak şekilde sabit bir rakam olarak belirlenmiş olması,

gerekir.

(2) Birikimli oy kullanacak pay sahiplerinin veya temsilcilerinin, genel kurul tarihinden en az bir gün önce, birikimli oy kullanma isteklerini şirkete yazılı olarak bildirmeleri zorunludur. Genel kurulda birikimli oy yönteminin uygulanması için bir pay sahibinin veya temsilcisinin bildirim yapması yeterlidir. Ancak genel kurulda bütün pay sahiplerince oybirliği ile karar alınmış olması şartıyla bildirim zorunluluğu aranmadan birikimli oy kullanılabilir.

(3) İkinci fıkra gereğince bildirimde bulunulması halinde, yönetim kurulu seçiminde birikimli oy yönteminin uygulanması zorunludur.

(4) Birikimli oy kullanma yöntemini kabul eden şirketler genel kurul toplantılarına ilişkin ilanlarda ve internet sitesinde bu yönteme ilişkin açıklamalara yer vermek zorundadır.

(5) Gündeminde yönetim kurulu seçimi de bulunan genel kurul toplantılarında, birikimli oy yöntemi ile genel hükümlere göre oy kullanımı birlikte uygulanır.

(6) Yönetim kurulu üyelerinin tamamı aynı genel kurulda seçilir.

(7) Bu şekilde hesaplanacak birikimli oy sayısı yönetim kurulu seçiminde tek bir aday için veya birden fazla adaya bölünerek kullanılabilir. Oyunu birikimli olarak kullanan kişi oylarını oy dağılımı belirtmeksizin birden fazla aday için kullanmış ise oyların bu adaylara eşit olarak dağıtıldığı kabul edilir.

(8) 6102 sayılı Kanunun 363 üncü maddesi anlamında boşalmanın veya 364 üncü maddesine göre görevden almanın meydana gelmesi durumunda; görev süresini tamamlayamayan üye, çoğunluk pay sahibinin olumlu oyu ile seçilmemiş ise, diğer üyeler de görevden alınmış sayılır ve tüm üyeliklere yönelik yeni seçim yapılır. 6102 sayılıKanunun 363 üncü maddesinin ikinci fıkrası anlamında yönetim kurulu üyeliğinin kendiliğinden sona ermesi suretiyle meydana gelecek boşalma durumunda ve 364 üncü madde anlamındaki görevden almanın, mahkemece kabul edilen haklıbir sebebe dayalı olması durumunda, bu kural uygulanmaz.

Birikimli oyun kullanılma şekli

MADDE 6 – (1) Birikimli oy, yazılı oy pusulaları ile kullanılır. Bu pusulalarda birikimli oyun dağılımı gösterilir ve oy kullanan kişinin sahip olduğu oy sayısı, adı ve soyadı ile imzası yer alır. Yazılı oy pusulaları genel kurul toplantıbaşkanına sunulur. Başkan, birikimli kullanılan oy sayısını kontrol etmek ve mükerrer oy kullanılmasını önleyecek tedbirleri almakla yükümlüdür. Elektronik ortamda yapılacak genel kurul toplantılarında, 6102 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılmış mevzuat hükümleri saklıdır.

Birikimli oyun temsilen kullanılması

MADDE 7 – (1) Temsil belgesinde birikimli oy kullanımı yönünde bir talimat olmasa dahi, diğer pay sahiplerinin veya temsilcilerinin talebi üzerine genel kurulda birikimli oy kullanılmasının zorunlu olduğu durumlarda temsilci birikimli oy kullanır. Temsil belgesinde temsilciye toplam birikimli oy sayısının dağılımı konusunda özel bir talimat verilmediyse dağılım miktarını temsilci belirler.

Sorumluluk

MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ hükümlerine riayet etmeyerek veya başka bir şekilde, yönetim kurulu üyeliği seçimlerinin yapılacağı genel kurul öncesinde veya toplantı sırasında birikimli oy kullanımının etkisini azaltmak amacıyla yapılacak iş ve işlemler nedeniyle yönetim kurulu pay sahiplerine karşı sorumludur.

Yürürlük

MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik

28 Ağustos 201230 Ağustos 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 28 Ağustos 2012 – 28395

ANONİM ŞİRKETLERDE ELEKTRONİK ORTAMDA YAPILACAK GENEL KURULLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, anonim şirket genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılma,öneride bulunma, görüş açıklama ve oy kullanmaya ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, anonim şirket genel kurullarına elektronik ortamda katılmaya, öneride bulunmaya, görüş açıklamaya ve oy kullanmaya ilişkin usul ve esasları, genel kurullara elektronik ortamda katılmaya ve oy vermeye ilişkin esas sözleşme hükmünün örneğini, oyun hak sahibi veya temsilcisi tarafından kullanılmasının esaslarını, Elektronik Genel Kurul Sisteminin işleyiş esaslarını ve bu sistemin katılımcılarının yükümlülüklerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin beşinci fıkrasına dayanılarak düzenlenmiştir.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Borsaya kote şirket: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası düzenlemeleri uyarınca borsaya kote olan anonim şirketleri,

c) Elektronik Genel Kurul Sistemi (EGKS): Genel kurullara elektronik ortamda katılmayı teminen 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 10/A maddesi uyarınca payları Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketler için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından sağlanacak elektronik platformu ve diğer şirketlerin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kuracakları veya destek hizmeti alabilecekleri bilişim sistemini,

ç) Elektronik ortamda katılma: Anonim şirket genel kurul toplantılarına EGKS’den katılmayı, görüş açıklamayı,öneride bulunmayı ve oy kullanmayı,

d) Güvenli Elektronik İmza: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan elektronik imzayı,

e) Hak sahibi: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca anonim şirket genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma hakkı olan gerçek veya tüzel kişiyi,

f) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununu,

g) Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK): 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 10/A maddesi uyarınca kurulmuş olan Merkezi Kayıt Kuruluşunu,

ğ) Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS): Ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu merkezi ortak veri tabanını da içeren, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan ve yönetilen uygulamayı,

h) Tevdi eden temsilcisi: Kanunun 429 uncu maddesinde belirtilen temsilciyi,

ı) Toplantı başkanlığı: Kanunun 419 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan başkanlığı,

ifade eder.

Genel kurula elektronik ortamda katılmaya ve oy vermeye ilişkin esas sözleşme hükmü örneği ve uygulama

MADDE 5 – (1) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca EGKS’yi uygulayacak şirketlerin esas sözleşmesinde, aşağıda belirtilen hükmün genel kurul toplantılarının düzenlendiği maddelerden biri içerisinde yer alması zorunludur:

“Genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılım

Şirketin genel kurul toplantılarına katılma hakkı bulunan hak sahipleri bu toplantılara, Türk Ticaret Kanununun 1527 nci maddesi uyarınca elektronik ortamda da katılabilir. Şirket, Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca hak sahiplerinin genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılmalarına, görüş açıklamalarına, öneride bulunmalarına ve oy kullanmalarına imkan tanıyacak elektronik genel kurul sistemini kurabileceği gibi bu amaç için oluşturulmuş sistemlerden de hizmet satın alabilir. Yapılacak tüm genel kurul toplantılarında esas sözleşmenin bu hükmü uyarınca, kurulmuş olan sistem üzerinden hak sahiplerinin ve temsilcilerinin, anılan Yönetmelik hükümlerinde belirtilen haklarını kullanabilmesi sağlanır.”

(2) Hak sahipleri ve temsilcilerinin elektronik ortamda genel kurul toplantısına katılma ve oy kullanmasına imkan tanıyacak şirketler, yukarıda belirtilen esas sözleşme hükmünde herhangi bir değişiklik yapmadan bu metni esas sözleşmelerine aktarmak zorundadır. Esas sözleşmelerinde bu maddede belirtilen esas sözleşme hükmü bulunan şirketler, yapacakları her genel kurul toplantısında hak sahiplerinin ve temsilcilerinin genel kurula elektronik ortamda katılabilmelerini ve oy verebilmelerini sağlamak zorundadır.

(3) Payları MKK tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketlerin yapacakları genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılma, temsilci tayin etme, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme işlemleri MKK tarafından sağlanan EGKS üzerinden yapılır.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Kurul Öncesi İşlemler

Genel kurula ilişkin bilgi ve belgelere erişimin sağlanması

MADDE 6 – (1) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca EGKS’yi uygulayacak şirketlerin, genel kurul toplantılarına ilişkin Kanun ve esas sözleşme gereği yapılması zorunlu olan çağrıları, genel kurul öncesi hak sahiplerinin incelemesine sunulması zorunlu olan belgeleri ve toplantı gündemine ilişkin belgeleri güvenli elektronik imzalı olarak Kanunda öngörülen süreler içinde EGKS’de hak sahiplerinin erişimine hazır bulundurmaları zorunludur.

Genel kurula elektronik ortamda katılma bildirimi

MADDE 7 – (1) Genel kurula elektronik ortamda şahsen veya temsilcileri aracılığıyla katılmak isteyen hak sahipleri bu tercihlerini EGKS’den bildirmek zorundadır.

(2) Genel kurula hak sahibi yerine temsilcinin katılacağı durumda temsilcinin kimlik bilgisinin EGKS’ye kaydedilmesi zorunludur. Temsilcinin toplantıya fiziki katılacağı durumlarda da yetkilendirme bu şekilde yapılabilir. Hak sahibi temsilci tayin ederken temsilcisini genel olarak yetkilendirebileceği gibi her bir gündem maddesine ilişkin ayrı ayrıda yetkilendirebilir. Katılma haklarını temsilci olarak kullanan kişi, temsil edilenin talimatına uygun oy kullanır.

(3) Tüzel kişi hak sahipleri adına, birinci ve ikinci fıkra uyarınca EGKS’de yapılacak bildirimlerin tüzel kişi imza yetkilisince Kanunun 1526 ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereğince şirket namına kendi adlarına üretilen güvenli elektronik imzayla imzalanması gerekir.

(4) Bildirimler, hak sahibinin talimatına uygun olarak payların tevdi edildiği kuruluş tarafından da yapılabilir.

(5) Genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılacağını bildiren hak sahibi bu tercihini EGKS’de geri alabilir. Elektronik ortamda katılma yönündeki bu talebini geriye almayan hak sahibi veya temsilcisi genel kurul toplantısına fiziken katılamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Kurul Anındaki İşlemler

Toplantıya katılım

MADDE 8 – (1) Genel kurula elektronik ortamda katılım, hak sahiplerinin veya temsilcilerinin güvenli elektronik imzaları ile EGKS’ye girmeleriyle gerçekleşir.

(2) Toplantıya elektronik ortamda katılan hak sahipleri ve temsilcilerine ilişkin liste toplantı başlamadan önce EGKS’den alınır. Bu liste, Kanunun 407 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca çıkarılacak Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hazır bulunanlar listesinin oluşturulmasında kullanılır.

Toplantının elektronik ortamda açılması

MADDE 9 – (1) Genel kurul toplantısı fiziki ve elektronik ortamda aynı anda açılır. Toplantının açılabilmesi için ilgili mevzuattaki şartların yerine getirildiğinin Bakanlık temsilcisince de tespiti zorunludur. EGKS’deki teknik işlemlerin toplantı anında yerine getirilmesi için toplantı başkanı tarafından uzman kişiler de görevlendirilebilir.

Elektronik ortamda görüş iletme

MADDE 10 – (1) Hak sahibi veya temsilcisi, elektronik ortamda katıldığı genel kurul toplantısında görüşlerini elektronik olarak iletir.

Oy verme

MADDE 11 – (1) Genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılanlar, toplantı başkanının ilgili gündem maddesine ilişkin oylamaya geçildiğini bildirmesinden sonra, oylarını EGKS üzerinden kullanır.

(2) Her gündem maddesinin toplantı başkanının oylamaya geçildiğini bildirmesinden sonra ayrı ayrı oylanmasızorunludur. Hak sahibi veya temsilci ilgili gündem maddesine ilişkin olarak verdiği oyu değiştiremez. Oylama sonucu, EGKS üzerinden toplantı başkanına iletilir. Toplantı başkanı bu sonucu ve varsa elektronik ortamda gönderilen muhalefet beyanını tutanağa işletir.

Tutanak

MADDE 12 – (1) Hazır bulunanlar listesi ve toplantı tutanağı toplantı bitiminde Bakanlık temsilcisine elektronik belge taşımaya ve saklamaya elverişli bir ortam içerisinde de teslim edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve son hükümler

Şirketlerin yükümlülükleri

MADDE 13 – (1) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sistemini uygulayacak şirketler ile bu amaçla destek hizmeti sunacak şirketler, bu Yönetmeliğin diğer maddelerinde belirtilen yükümlülüklerin yanında aşağıda belirtilen yükümlülükleri de yerine getirmek zorundadır:

a) Şirketler, EGKS’nin bu Yönetmelik ve Kanun hükümlerine uygunluğunu Bakanlık tarafından çıkarılacak Tebliğde belirlenen esas ve usullere uygun olarak tespit ettirip tescil ve ilan ettirmek zorundadır.

b) Şirketler, varsa organın temsilcisi, bağımsız temsilci ve kurumsal temsilcilerin bilgilerini EGKS’de hak sahiplerinin bilgisine sunar.

c) Şirketlerin kendisi veya destek hizmeti aldıkları şirketler, EGKS’de yapılan tüm işlemlere ilişkin kayıtları, genel kurula elektronik ortamda katılan hak sahiplerinin ve temsilcilerinin kimlik bilgilerini, elektronik ortamda, bunların gizliliğini ve bütünlüğünü sağlayarak on yıl süreyle saklamak zorundadır. Borsaya kote şirketler için söz konusu saklama zorunluluğu MKK tarafından yerine getirilir.

ç) Payları MKK tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketler, kendileri veya destek hizmeti aldıklarıkuruluşlar aracılığıyla genel kurul toplantısına ilişkin görüntü ve ses naklini EGKS’ye aktarmak ve sistemin işleyişine ilişkin olarak Bakanlık tarafından çıkarılacak Tebliğle belirlenecek işleyiş esaslarına uymak zorundadır.

d) Şirketlerin EGKS’yi kurmak yerine destek hizmeti alımını tercih etmeleri durumunda destek hizmeti alınanşirketler için de birinci fıkranın (a) bendi hükmü uygulanır. EGKS’den kaynaklanan nedenlerle hak sahiplerinin uğrayacağı zararlardan gerek destek hizmeti alan gerek destek hizmeti veren şirketin sorumluluğu genel hükümlere göre belirlenir.

Elektronik genel kurul sistemindeki işlemler

MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca hak sahiplerinin elektronik ortamda genel kurula katılabilmeleri için EGKS’ye güvenli elektronik imza ile giriş yapmaları gereklidir.

(2) EGKS üzerinden oluşturulan belgeler; toplantı başkanlığını oluşturan üyeler, şirket yöneticileri ve Bakanlık temsilcisi tarafından güvenli elektronik imza ile de imzalanabilir.

Bakanlığın düzenleme yetkisi

MADDE 15 – (1)Bu Yönetmeliğin uygulanmasına ve EGKS’nin taşıması gereken teknik ve güvenlik kriterlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak bir Tebliğ ile düzenlenir.

Geçiş hükmü

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen esas sözleşme değişikliğinin, paylarıMKK tarafından kayden izlenen borsaya kote şirketlerce, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yapacakları ilk genel kurul toplantısında yapılması zorunludur. Bu esas sözleşme değişikliğinin ilk genel kurulda yapılacak olması, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle hak sahiplerinin genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılmaları için gerekli olan sistemin kurulması ve hak sahiplerine elektronik ortamda katılma imkanının sağlanması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

(2) Bakanlıkça, genel kurula ilişkin belgelerin EGKS tarafından MERSİS’e elektronik ortamda aktarılmasıuygulamasının başlatılmasına kadar genel kurul belgeleri toplantı bitiminde, toplantı başkanı tarafından, Bakanlık temsilcisinin kurumsal elektronik posta adresine veya Kayıtlı Elektronik Posta hesabına gönderilir veya elektronik belge taşımaya ve saklamaya elverişli bir ortam içinde Bakanlık temsilcisine teslim edilir.

(3) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce, çağrısı yapılmış genel kurullara bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

Yürürlük

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik 1/10/2012 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı yürütür.

Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik

28 Ağustos 2012 Ticaret Kanunu.Net Yorum yapın

Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarih ve No: 28 Ağustos 2012 – 28395

ŞİRKETLERİN YILLIK FAALİYET RAPORUNUN ASGARİ İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, yönetim organı tarafından düzenlenecek yıllık faaliyet raporunun asgari içeriğini belirlemektir.

(3) Özel kanunlara tabi şirketlere, özel hükümler dışında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Dayanak

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Finansal tablolar: Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülmüş bulunan finansal tabloları,

c) Kanun: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

ç) Ortak: Anonim şirketlerde pay sahiplerini, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde ortakları,

d) Sözleşme: Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde esas sözleşmeyi, limited şirketlerdeşirket sözleşmesini,

e) Şirket: Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması

Genel ilkeler

(5) Yıllık faaliyet raporunda gerekli olması halinde istatistiki bilgilere ve grafiklere de yer verilebilir.

Geleceğe yönelik tahminlerin yıllık faaliyet raporunda belirtilmesi

(2) Yıllık faaliyet raporunda yer verilen geleceğe yönelik bilgi ve tahminler şirketin finansal durumu ve faaliyet sonuçları ile uyumlu olmalıdır.

Yıllık faaliyet raporunda yer verilebilecek ilave bilgiler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yıllık Faaliyet Raporunun İçeriği

Yıllık faaliyet raporunun bölümleri