C) Cirosu kabil olan diğer senetler
MADDE 831– (1) İmza edenin, yer, zaman ve tutar bakımlarından belirli nakdî ödemelerde bulunmayı ve belirli miktarda misli şeyler teslim etmeyi borçlandığı senetler, açıkça emre yazılı oldukları takdirde ciro ile devredilebilirler.
(2) Bu senetler ve makbuz senetleri, varant ve konişmento gibi cirosu kabil olan senetler hakkında, cironun şekli, hamilin hak sahipliği ve senedi elinde bulunduranın onu geri vermekle yükümlü olması hususlarında, poliçelere ilişkin hükümler geçerlidir. İptal konusunda, varant ve makbuz senedi dışındaki emre yazılı senetlere poliçelere ilişkin hükümler uygulanır.
(3) Kambiyo senetlerindeki başvurmaya ilişkin hükümler kanunda açık hüküm olmadıkça, birinci fıkrada yazılı senetler hakkında uygulanmaz.
GEREKÇE/Madde 831 – Bu madde, 6762 sayılı Kanunun 743 üncü maddesinden, dili güncelleştirilerek aynen alınmıştır.
Önerge: Görüşülmekte olan 96 sıra sayılı Türk Ticaret Kanunu Tasarısının 831 inci maddesinin birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
“(1) İmza edenin, yer, zaman ve tutar bakımlarından belirli nakdî ödemelerde bulunmayı ve belirli miktarda mislî şeyler teslim etmeyi borçlandığı senetler, açıkça emre yazılı oldukları takdirde ciro ile devredilebilirler.”
Önerge – Gerekçe: Maddenin daha anlaşılır hâle getirilmesi için söz diziminde değişiklik yapılarak cümlede anlam bütünlüğünün sağlanması amaçlanmıştır.
KARARLAR
1. Dava, konşimentonun zayii sebebiyle iptali davasıdır. Mülga 6762 Sayılı TTK’nın 743 ve 6102 Sayılı TTK’nın 831. maddesinde cirosu kabil olan diğer senetler olarak konşimento da yer almış ve iptal konusunda poliçelere dair hükümlerin uygulanacağı düzenlenmiştir. 6102 Sayılı TTK’nın 1228/3. fıkrasına göre, konşimento nama, emre ya da hamile yazılı olarak düzenlenebilir. Konşimento kıymetli evrak niteliğinde olduğundan, kıymetli evraka dair zayi sebebiyle iptal davası açılabileceği mahkememizce kabul edilmiştir.
Buna göre iradesi dışında poliçe elinden çıkan kimse ödeme yerindeki mahkemeden bunun iptali talebinde bulunabilir. Somut olayda davacının bu yöndeki iddiası inandırıcı bulunmakla, öncelikle TTK’ nun 761. Maddesine göre üç ay geri getirme süresi belirlenerek, aynı kanunun 762/1 maddesi gereği ticaret sicil gazetesinde üç kez ilan yaptırılarak muhtemel hamillere şayet varsa ellerindeki dava konusu konşimento faturasının anılan süre zarfında mahkememize sunmaları ihtar edilmiştir. Ancak aradan geçen üç aylık süre zarfında üçüncü şahısların herhangi bir müracaatta bulunmadıkları görülmekle davacının iradesi dışında elinden çıkan konşimento faturası ile ilgili talebin kabulüne karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılmakla…” Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi, E:2022/1123, K:2023/166, T:08.02.2023
2. “Dava, konşimentonun zayii nedeniyle iptali davasıdır. Mülga 6762 sayılı TTK’nın 743 ve 6102 sayılı TTK’nın 831. maddesinde cirosu kabil olan diğer senetler olarak konşimento da yer almış ve iptal konusunda poliçelere ilişkin hükümlerin uygulanacağı düzenlenmiştir. 6102 sayılı TTK’nın 1228/3. fıkrasına göre, konşimento nama, emre ya da hamile yazılı olarak düzenlenebilir. Konşimento kıymetli evrak niteliğinde olduğundan, kıymetli evraka ilişkin zayi nedeniyle iptal davası açılabileceğinin kabul edilerek, buna göre davanın değerlendirilmesi gerekirken, yerinde olmayan yazılı gerekçeyle davanın reddi doğru görülmemiş, hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir.” Yargıtay 11. HD., E:2013/18327, K:2014/6828, T:08.04.2014