I – Zıya veya hasar ile gecikmeden doğan zarardan sorumluluk
MADDE 875– (1) Taşıyıcı, eşyanın taşınmak üzere teslim alınmasından teslim edilmesine kadar geçecek süre içinde, eşyanın zıyaından, hasarından veya teslimindeki gecikmeden doğan zararlardan sorumludur.
(2) Zararın oluşmasına, gönderenin veya gönderilenin bir davranışı ya da eşyanın özel bir ayıbı sebep olmuşsa, tazminat borcunun doğmasında ve kapsamının belirlenmesinde, bu olguların ne ölçüde etkili olduğu dikkate alınır.
(3) Gecikme hâlinde herhangi bir zarar oluşmasa da taşıma ücreti gecikme süresi ile orantılı olarak indirilir; meğerki, taşıyıcı her türlü özeni gösterdiğini ispat etmiş olsun.
GEREKÇE/Madde 875 – Maddenin kaynakları CMR m. 17 ve Alm TK 425 inci paragrafıdır.
Birinci fıkra: Birinci fıkra taşıyanın sorumluluğuna ilişkin ilkeyi koymaktadır. Taşıyanın sorumluluğu taşınmak için eşyanın teslim alınmasından başlar ve teslimine kadar devam eder. Sorumluluk ziya ve hasar ile gecikmeyi kapsar. Ziya veya hasar eşyaya verilen zararı ifade ettiği için koruyamamadan doğan zararı da içerir. Ziya veya hasar eşyaya bağlı olduğu için sebep zararları dikkate alınmaz. Gecikme ise teslim süresine göre belirlenir. Ziya eşyanın yitmiş, yok olmuş olması halini ifade eder. Hasar ise eşyanın varlığını korumakla beraber zarara uğramasıdır.
İkinci fıkra: İkinci fıkra ortak etkiyi (veya ortak sebep olmayı) hükme bağlar. Bu da –864 üncü maddenin üçüncü fıkrasında ve 928 inci maddenin ikinci fıkrasında olduğu gibi – ortak kusur şeklinde anlaşılamaz. Hüküm, zararın oluşmasında gönderenin ya da gönderilenin davranışı veya ayıbı etkili olmuşsa zararın paylaştırılması ilkesini kabul etmiştir. Tazminatın kapsamının tayininde paylaştırma ilkesi bağlamında yargıcın adil ve amaca uygun takdirine bırakılmıştır.
Üçüncü fıkra: Üçüncü fıkra gecikmeye özgülenmiştir. Gecikme halinde taşıma ücreti gecikme süresiyle orantılı olarak indirilir. İndirim kuralı zararın varlığına bağlanmış değildir. Zarar bulunmasa bile indirim yapılır. İndirimin yapılmamasının tek sebebi taşıyıcının kusursuzluğunu kanıtlamış bulunmasıdır.
KARAR
“Dava, yurtiçi taşıma sözleşmesine dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davacı, Burhaniye Belediyesine gönderilmek üzere davalıya teslim ettiği ve içinde teminat mektubu, ihale evrakları, şirket bilgilerinin yer aldığı paketin davalı uhdesinde kaybolduğunu ileri sürerek maddi ve manevi tazminatın tahsilini istemiş, delillerini bildirmiştir. Olay ve dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK’nın 875 vd. maddelerinde taşıyıcının sorumluluğu düzenlenmiştir. Dava konusu gönderinin, davalı tarafından kaybedildiği uyuşmazlık dışıdır. Bu durumda mahkemece, davacıya hangi evrakın kaybı sebebiyle ne şekilde zarar gördüğünün açıklattırılması, davacının bildirdiği tüm delillerin toplanması ve 6102 sayılı TTK’nın 875 vd. maddeleri uyarınca davalı taşımacının sorumluluğunun değerlendirilerek ulaşılacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken davacının delilleri toplanmadan ve TTK’nın 875 vd. maddeleri uyarınca taşıyıcının sorumluluğu tartışılıp değerlendirilmeden eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.” Yargıtay 11. HD., E: 2016/12230, K:2018/493, T:22.01.2018